იმ ცნობილ პიროვნებებს შორის, რომლებიც სომხურ არსს მთელი თავისი სიშიშვლით ამხელენ, მრავალი ფრანგი მოაზროვნეც არის. მათ თავის დროზე საკუთარ თავზე იწვნიეს სომხური სიფლიდე, მერე ნახული და განცდილი აღწერეს, რათა გადასცენ მომავალ თაობას. სამწუხაროდ, დღეს საფრანგეთის მთავრობა, სომხური ლობის გავლენით, სახელმწიფო დონეზე მხარს უჭერს უსაფუძვლო  პრეტენზიებს "სომხების გენოციდის" შესახებ შეთხზულ მითს და აზერბაიჯანელებისა და თურქების შესახებ ავრცელებს აზრს, რომელიც სინამდვილესთან საერთო არაფერი აქვს.

დოკუმენტურ წყაროებზე დაყრდნობით წარმოგიდგენთ ზოგიერთ ამონარიდს, რათა უპირველეს ყოვლისა ფრანგი ხალხისა და საფრანგეთის მთავრობის ყურადღება მივაპყროთ ამ ფაქტებს.

ფრანგი მწერალი ალექსანდრე დიუმა (მამა): ”სომხები ეშმაკები და მატყუარები არიან, მალავენ თავიანთ აზრებს, ზრახვებსა და გრძნობებს. ისინი არ ეხმარებიან იმ ხალხს, ვინც მათ გუშინ გუშინ ამოუდგა მხარში და გასაჭირში გაუწია დახმარება.   უმადურობას იჩენენ გუშინდელი თანამდგომების მიმართ.

გრაფი არმან პიერ დე სქოლეუ, XIX საუკუნის ფრანგი მოგზაური:   ”...ჩამოსახლებულმა სომხებმა ადგილობრივი მოსახლეობის შევიწროება დაიწყეს. ისინი ამით არ დაკმაყოფილდნენ და დაიწყეს ძირძველი  მუსლიმური მოსახლეობის დისკრედიტაციის პოლიტიკა, რათა მომავალში ისინი ტერიტორიიდან გაეძევებინათ. კავკასიაში მცხოვრები 1.3 მილიონი სომეხიდან 1 მილიონი ადგილობრივი არ არის. ისინი ამ ტერიტორიებზე ჩვენ ჩამოვასახლეთ. გარკვეული პერიოდის განმავლობაში სომხური ეკლესია ყალბი ფულების მჭრელთა ბუდედ იყო ქცეული. ამ ტაძარში რელიგიურზე უფრო მეტად პოლიტიკური ცენტრის შთაბეჭდილება მრჩებოდა. მიუხედავად იმისა, რომ რიგითი სომხების სიღარიბე ჩემში გარკვეულ თანაგრძნობას იწვევდა, გულზე არასოდეს მეხატებოდა ეს ხალხი. იმიტომ რომ საზარელ ფარისევლობას, სამარცხვინო გარყვნილებასა და  ადამიანური ღირსების დამცირებელ სიკნინეს ვგრძნობდი ამ ერის ხასიათში ”.

https://azerbaijan.az/related-information/106

საფრანგეთის კავკასიის საკითხებში უმაღლესი  კომისრის მიერ 1920 წლის 20 ივლისს საფრანგეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროში გაგზავნილი წერილიდან: … რაც შეეხება სამხედრო ოპერაციებს, მე მივიღე გარკვეული ინფორმაცია მოწმეებისგან, რომლებიც ახლახან დაბრუნდნენ სომხეთიდან. მათ მიამბეს თუ როგორ ტარდებოდა ოპერაციები. ივნისის ბოლოს სომხურმა ჯარებმა ალყა შემოარტყეს ერევნის სამხრეთით მდებარე 25 სოფელს, სადაც 40 000-ზე მეტი აზერბაიჯანელი ცხოვრობდა. ეს მშვიდობიანი ხალხი, რომელიც დედაქალაქის მახლობლად ცხოვრობს და არ მოითხოვს რაიმე დამოუკიდებლობას, ყოველთვის მშვიდი ცხოვრებით ცხოვრობდა. ისინი საარტილერიო ცეცხლით განდევნეს თავიანთი სოფლებიდან და გადაყარეს მდინარე არაქსში. დაცარიელებული სოფლები სომხებმა მოკლე დროში დაიკავეს. ამ ინციდენტის დროს სომეხმა ჯარისკაცებმა 4000 აზერბაიჯანელი, მათ შორის ქალები და ბავშვები, ჩაყარეს მდინარე არაქსში და მოკლეს.

https://genocide.preslib.az/az_a2-8.html

ფრანგი მკვლევარი დე ბანი: ”ვინმეს გაუგია სომეხი ხალხის გმირობის შესახებ? სად წერია, რომ ისინი თავისუფლებისათვის მებრძოლები არიან? არსად! რადგან სომეხი "გმირები" თავისი ხალხის მხსნელები კი არა,  ჯალათები იყვნენ ...

https://azerbaijan.az/related-information/106

• ხოჯალის ხოცვა-ჟლეტის მომსწრე ფრანგი ჟურნალისტის ჟან-ივ იონეს სტატიიდან: ”ჩვენ ვნახეთ ხოჯალიის დამცველების, ასეულობით მშვიდობიანი მოქალაქის - ქალების, ბავშვების და მოხუცების დასახიჩრებული გვამები. გადაღება ბოლომდე ვერ მივიყვანეთ, რადგან სომხებმა ჩვენს ვერტალიოტსაც გაუხსნეს ცეცხლი. მაგრამ ის, რაც ზემოდან ვიხილეთ, საკმარისი იყო ჩადენილი სისასტიკის წარმოსადგენად. ეს საზარელი სანახაობა იყო. ბევრი მსმენია ომების და გერმანელი ნაცისტების სისასტიკის შესახებ. სომხებმა, რომლებმაც 5-6 წლის მავშვებიც კი ამოჟლიტეს, ფაშისტებსაც კი გადააჭარბეს... მორიგი სოფლის ოკუპაციის დროს ჩემი თვალით ვნახე, თუ სომეხმა საღ-სალამათი ბავშვი როგორ გახლიჩა შუაზე. მერე ამ გახლეჩილი ბავშვის ერთი ნაწილით მისსავე დედას დაუწყო ცემა თავ-პირში. ღვიძლი შვილის სისხლში ამოთხვრილი დედა ჭკუაზე შეიშალა და სულისშემძვრელად ახარხარდა.

https://genprosecutor.gov.az/az/page/azerbaycan/ermeni-terroru

ფრანგი მკვლევარი მაქსიმ გაენი: "სომხურ საკითხზე" საერთაშორისო სასამართლო პროცესი ჩატარდა ბრიტანეთის მთავრობის მიერ მალტაში და მთლიანად გაკოტრდა. გამოძიებამ, რომელიც 1919–1921 წლებში დაიწყო და ორ წელზე მეტხანს გასტანა, არ დაადასტურა ბრალეულობა მალტაში დაკავებული 144 თანამდებობის პირი ოსმალოს მიმართ. პირიქით, დაადასტურა, რომ ჩამორთმეული ოსმალეთის მოწმობები არ შეიცავს ქმედებებს, რომლებსაც მასობრივი ხოცვის გამოწვევა შეეძლო. დადგენინდა, რომ იმ პერიოში სპეციალური დაცვა დაენიშნათ სომხებს, რომლებიც გადაადგილდნენ და საცხოვრებელი ადგილი შეცვლეს, ასე რომ მათი სიცოცხლე ყოველმხრივ დაცული იყო. გენოციდის რაიმე დამადასტურებელი საბუთი რომ არსებულიყო, ინგლისელები ხელიდან არ გაუშვებდნენ ამ შესაძლებლობას და არ გაამართლებდნენ ოსმალეთს.

შენიშვნა: საფრანგეთში სომხური ორგანიზაციები მაქსიმ გოენს "ნაცისტსა" და "გენოციდის მომხრეს" უწოდებენ და მისთვის არაერთხელ შეუტანიათ სარჩელი.

ფრანგული გაზეთ „“L Mond”-იდან: „უცხოელმა ჟურნალისტებმა, რომლებიც ქალაქ აღდამში იმყოფებოდნენ, თავის ქალბეზე ტყავაგლეჯილი და ფრჩხილებაძრობილი სამი ცხედარი ნახეს. ეს აზერბაიჯანული პროპაგანდა არ გახლავთ, რეალობაა... ხოჯალოს ტრაგედია უფრო საშინელი იყო, ვიდრე ის ვანდალიზმი, რომელიც ჰიტლურმა ფაშიზმმა სოფელ ხათინში დაატრიალა. სომხებმა ამ საზარელი ტერორისტული აქტით თავიანთი ულმობელი სახე მთელი სიშიშვლით დაანახვეს მსოფლიოს. 1992 წლის 25-26 თებერვალს ქალაქ ხოჯალოს საშინელება დააწიეს. ხოჯალოში მხოლოდ მხეცურად ამოჟლეტილი ადამიანების გვამები დარჩნენ...“

14 მარტი 1992

ფრანგული გაზეთ “Libardion”-ის თანამშრომლის ჟიულ გენის სტატიიდან:

ის, რაც ხოჯალოში მოხდა, წინასწარ დაგეგმილი სცენარის მიხედვით განხორციელდა. ხოჯალის ოკუპაციამდე ერთი დღით ადრე, 49 აზერბაიჯანელი შეიპყრეს და მასობრივად დახვრიტეს. ბატალიონისა და სამხედრო ქვედანაყოფების მეთაურებმა გადაწყვიტეს მშვიდობიანი მოსახლეობის განადგურება. თავდასხმამდე რამდენიმე საათით ადრე, 366-ე პოლკის შტაბში 58 აზერბაიჯანელი დახვრიტეს. მათი უმეტესობა ქალი და ბავშვი იყო. შეუძლებელი იყო იმ ჭაბურღილებთან გავლა, სადაც გვამები იყო ჩაყრილი, აუტანელი სუნი იდგა, ძაღლების ღრენა და ჯაჭვების წკარუნი ისმოდა... სომხებმა ხოჯალიში მოკლული 100 ადამიანის გვამი მიჯრით დააწყეს და ხიდისმაგვარი რაღაც გააკეთეს. მე იძულებული ვიყავი გვამებზე გამევლო.. როდესაც ფეხი პატარა ბავშვის მკერდს დავაბიჯე, ისე ავკანკალდი, რომ ფოტოაპარატი, რვეული და კალამი გამივარდა და სისხლში ამოისვარა. თავი მთლად დავკარგე. მთელი სხეული მიცახცახებდა ... ”

სომხური წარმოშობის ფრანგი ჟურნალისტის ბერაინ სირაციანის სტატიიდან "თავდასხმის დაწყებამდე": ”ჩემი თვალით ვინახე ის, რაც ხოჯალიში მოხდა. ყველგან სისხლის სუნი იდგა. მე შემაძრწუნა თოვლზე უდიერად მიყრილი უპატრონო, უსიცოცხლო გვამების ხილვამ... შევძრწუნდი, რადგან მივხვდი, რომ ამ სისხლს აზერბაიჯანელი ხალხი და მისი მომავალი თაობები არასოდეს დაივიწყებს და შურისძიების წყურვილი არსოდეს დაუცხრება. დღეს რუსები ჩვენთან არიან. ხვალ? ხომ შეიძლება ჩვენ  მარტონი დავრჩეთ”.

http://www.anl.az/down/meqale/xalqcebhesi/2015/yanvar/417039.htm