Gürcistan’ın ünlü “1 TV. Elektroliti”  edebiyat sitesi Devlet Tercüme Merkezinin “Azerbaycan Edebiyatı Uluslararası Sanal Âlemde” projesi kapsamında büyük Azerbaycan şairi Âşık Alesker’in Gürcü diline çevrilmiş şiirlerinin yayınına başladı.

Âşık Alesker’in 200 yıllığı nedeniyle yapılan tanıtımda büyük şairin “Düştü”, “Tanıdı”, “İncinmem”, “Güllü”, Gülendam” “Gitme, Kal” gibi şiirleri, hayat ve sanatına ait bilgi eşliğinde yayımlandı.

Önsözün ve şiirlerin çevrisi yazar-çevirmeni İmir Memmetli’dir.

Gürcistan İçtimai Televizyon ve Radyo Yayımları Şirketinin elektron sitesi olan “1 TV. Elektroliti” 2017 yılından yayımlandığını belirtmemiz gerekir. Site genelde edebiyatın (nesir, şiir, tiyatro oyunları), bu bağlamda da eleştiri ve güncel yazıların yayımını tercih etmektedir. Gürcistan okurları bu sitede Ömer Hayyam, Celalettin Rumi, Paul Verlaine, Arthur Rimbaud, Philip K. Dick, Thomas Wolfe, Leo Pere, John Cheever, Anne Enright, Gertu Muller, Hans Magnus Enserberger, Georges Brassens, Peter Handke, Lucy Fletcher, Lawrence Ferlinghetti, Jacques Brel, Lev Rubinstein, John Maxwell Coetzee, Norbert Hummelt, Susan Sontag, Franz Holler, Franz Holler gibi dünya edebiyatı temsilcilerinin eserlerinin elektron sürümüyle tanışmaktalar.

Önsöz

Azerbaycan şiirinin zirvelerinden sayılan Âşık Alesker yüzyıldan fazla yaşadı ve hem de büyük şairin hem de şiirin uzun yaşamı demekti. Azerbaycan edebiyatına çok sayıda şiirselliğin eklendiği sevinç ve ağrı, yükseliş ve hüzün dolu bir hayat...

Dede Alesker 21 Mart 1821 yılında Azerbaycan’ın Göyçe bölgesinin Ağkilise köyünde doğdu. Şair yaşamış olduğu uzun ömürle öylesine bir iz bıraktı ki Azerbaycan halkının bilgelik sembolüne dönüşen Dede Korkut kimi, ona da Dede Alesker dediler. Bu şerefli ad Türk dünyasında saygı ve sevgi simgesidir.

Âşık Alesker eserlerini Azerbaycan klasik şiir -koşma ve geraylı tarzında yazmıştır. O tüm şiirlerini saz–bağlama eşliğinde söylerdi. Çağdaşları onun döneminin en önde bağlama sanatçısı ve ozanı olduğunu söyler. İnce sanat ruhuyla yazılmış şiirleri ve güzel bağlama çalgısıyla tüm Kuzey Kafkasya’yı karış karış gezmiş (defalarca Tiflis’i ziyaret etmiştir) deruni manalı güfteleri birçok meclislerde söylediği şarkıların güzelliği ve sözlerin deruni manaları onu üne kovuşturmuştur. Şiirlerini genel olarak meclislerde belirli bir makam üzerine doğaçlama söylemiştir. İspanyol ve Fransız “el trovador”ları veya çağımızın “bard müzisyen”leri gibi âşıklar da kendi müzik aletleri ile şehir-şehir, köy-köy dolaşarak güzellikler yaymakta idiler.

İhtimal ki, ona “âşık” denilmesinin sebebi müzikteki başarısına göredir. Fakat onun şiirleri âşık şiirlerinden çok daha yüksektir ve yukarıda vurgulandığı gibi bu ölmez eserler Azerbaycan edebiyatı incileridir, bir başka söylemle Alesker’in bağlama eşliğinde söz âlemine bahsettiği incilerdir. “Âşık” aslında “ozan” demektir ve bu kelime Gürcüce biraz değiştirilerek “mgosan”(müzisyen şair) olarak kullanılmaktadır.

Dede Alesker 1920 yılına kadar yaşasa bile onun portresi günümüze ulaşmamıştır.

Onu tasvir eden resim çağdaşları ve yakınlarının söylemlerine göre çizilmiştir. Aslında onun gerçek portresi onun şiirleridir. Bu şiirlerde Âşık Alesker karizmatik, derin düşünceli, hak aşığı ve adalet çağıran bir kişiliğe sahiptir.

Bu manevi portre ilk defa Gürcüce tasvir edilmekte, ilk defa Dede Alesker şiirleri Gürcü okuruna sunulmakta.

Dede Alesker’in edebi kişiliğine özgün zenginliği ve onun varlığından yansıyan boyutları bir nebze de olsa Gürcüceye yansıttığımı umuyorum.

İmir Memmetli

https://1tv.ge/eleqtroliti/
https://1tv.ge/elit/200-weli-dabadebidan/