Madde 23. Azerbaycan devlet simgeleri (Anayasa Maddesi)

1. Azerbaycan Cumhuriyetinin devlet simgeleri Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Bayrağı, Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Arması ve Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Marşıdır.

2. Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Bayrağı eşit enli üç yatay üç enli şeritten oluşmaktadır. Yukarıda mavi, ortada kırmızı, aşağıda yeşil renkli şeritler vardır. Kırmızı şeridin ortasında bayrağın her iki yüzünde beyaz hilal ve sekiz köşeli yıldız bulunmaktadır. Bayrağın genişliğinin uzunluğuna oranı ½’dir.

3. Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Bayrağı ve Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Arması resmi, Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Marşı müziği ve metni Anayasaca belirleniyor.

Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Bayrağı

Resim 1. Bayrak

Azerbaycan’da üç renkli devlet bayrağı 9 Kasım 1918’de Azerbaycan Halk Cumhuriyeti hükumeti kararıyla kabul edilmiştir. 28 Nisan 1920 yılında Halk Cumhuriyeti çöktükten ve Sovyet rejimi kurulduktan sonra Azerbaycan’da bu bayraktan imtina edilmiştir.
Bu bayrak ikinci kez 17 Kasım 1990 yılında Nahcivan Özerk Cumhuriyeti Yüksek Meclis kararınca onarılmış ve Özerk Cumhuriyet Devlet Bayrağı olarak onaylanmıştır. Akabinde Nahcivan Özerk Cumhuriyeti Yüksek Meclisi Azerbaycan SSC Yüksek Meclisi karşısında üç renkli bayrağın Azerbaycan resmi devlet simgesi olarak tanınması için dilekçe sunulmuştur. 5 Şubat 1991 yılında Azerbaycan Cumhuriyeti devlet bayrağı olarak kabul edilmesine ait karar vermiştir. Bayrak biri diğerine eşit genişlikte ve üç yatay şeritten oluşmaktadır. Mavi renk Türk (Azerbaycan) halkına, kırmızı renk özgürlük, demokrasi ve insan hakları, yeşilse İslam uygarlığı anlamlarını taşır. Kırmızı şeridin ortasında bayrağın her iki yüzünde beyaz hilal ve sekiz köşeli yıldız vardır. Bayrağın genişlik ve uzunluk oranı ½’dir.

Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Arması

Resim 2. Arma

Azerbaycan devlet arması için Azerbaycan Halk Cumhuriyeti hükûmeti 30 Ocak 1920 yılında yarışma düzenlemiş ve yarışmayı kazanacak arma örneğinin aynı yılın 28 Mayıs günü kabul edileceği kararı çıkarılmıştır. Fakat 28 Mayıs 1920 yılında Azerbaycan Halk Cumhuriyetinin çöküş nedeniyle arma kabul edilemedi.

17 Kasım 1990 yılında Nahcivan Özerk Cumhuriyeti Yüce Meclisi devlet armasıyla ilgili konuyu görüşerek, Azerbaycan SSC Yüksek Meclisi karşısında Azerbaycan devlet armasının hazırlanması için dilekçe sundu.

Yarışma 5 Şubat 1991 yılında Azerbaycan Cumhuriyeti Yüce Meclisi kararınca kabul edildi. 1991 – 1992’li yıllar içinde yarışmaya onlarca devlet arması projesiyle başvurulmuş, tartışmalar sırasında 1919 – 1920’li yıllarda hazırlanmış projelerden birinin kabulüyle ilgili öneriler de seslenmekteydi.  Azerbaycan Cumhuriyeti Yüce Meclisi 19 Ocak 1993 yılı anayasa gereğince 1919 – 1920’li yıllarda hazırlanmış devlet armasını Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Arması olarak onaylanmıştır. Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Arması Azerbaycan Cumhuriyeti bağımsızlık simgesidir. Devlet Arması meşe dallarından ve başaklardan oluşan çevrenin üzerinde bulunan Doğu kalkanı resminden oluşmaktadır. Kalkanın üzerinde Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet bayrağı renkleri fonunda sekiz köşeli yıldız, yıldızın merkezinde alev çizilmiştir. Armadaki yıldız bayrakta olduğu gibi aynı anlamın – Türk halklarının sekiz boyunu yansıtmaktadır. Kenarları yaldızlı şeritle kaplanan sekiz köşeli yıldı üç renkli: yeşil (aşağı), kırmızı (orta) ve mavi (üst) yuvarlak şerittin üzerinde çizilidir. Bu renkler de bayraktaki renklere aynı anlamı taşımakta. Yıldızın tüm köşeleri arasındaki mavi çevrenin üzerinde yaldızlı sekiz nokta vardır. Merkezdeki kocaman yıldızın ortasında alev resmi çizilmiştir. Alev ülkenin diğer adının – Odlar Yurdu’nun simgesidir. Alev hem de özgürlük demektir. Tüm bunları üzerinde toplayan yaldızlı çevre başak ve meşe dalları resimlerinden oluşan çevre üzerinde çizilmiştir.   

Devlet armasının Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Sarayına ve makam odasında; Azerbaycan Cumhuriyeti Parlamentosu binasında, toplantı salonu ve meclis başkanı makam odasında; Azerbaycan Cumhuriyeti Adliyelerinde, askeri yargıtaylarda, Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Yargıtay’ı yargıçlarının makam odalarında; Azerbaycan Cumhuriyeti diplomatik ve dış ticaret temsilcilikleri, konsolosluk binalarında Devlet Arması bulunmaktadır.   

Azerbaycan Cumhuriyetinin Ulusal Marşı 

30 Ocak 1920 yılında Azerbaycan Halk Cumhuriyetinin Bakanlar Kurulu ulusal marşın hazırlanmasına ait karar çıkardı ve bu doğrultuda Halk Maarif Bakanlığı yarışma düzenledi. Fakat 28 Nisan 1920 tarihinde Halk Cumhuriyetinin çöküşü ulusal Azerbaycan marşını kabul etme fırsatı vermedi.

27 Mayıs 1992 yılında parlamento “Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Marşı Hakkında” Yasa kabul edildi. Yasa gereği 1919 yılında büyük besteci Üzeyir Hacıbeyov ve şair Ahmet Cavad tarafından yapılmış “Azerbaycan Marşı" Azerbaycan Ulusal Marşı olarak onaylandı.

Müzik: Üzeyir Hacıbeyov
Sözleri: Ahmet Cavad

Azerbaycan, Azerbaycan!
Ey kahraman evladın şanlı Vatanı!
Senden ötürü can vermeye cümle hazırız!
Senden ötürü kan dökmeye cümle kadiriz!
Üç renkli bayrağınla mesut yaşa!
Binlerce can kurban oldu,
Sinen harbe meydan oldu!
Hukukundan geçen asker!
Here bir kahraman oldu!
Sen olasın gülistan,
Sana her an can kurban!