Osmanlı devletinin Ermenilere karşı soykırım yaptığını belirlemek amacıyla 25 Eylül 1919 yılında Amerika’dan Erzurum’a gönderilen temsilci grubu başkanı General James Harbord Türkiye’nin Yanık Dere, Kars Kapısı, Ezirmikli, Osman Ağa ve Mürsel Paşa ilçelerinde farklı bir manzaraya – Ermenilerin Türklere yaptığı katliama tanık olur: “Hazret-i İsa’ya tapanlar böylesine bir katliamı nasıl yapabildiler?!”

General Erzurum’da tanığı olduğu dehşetlerden o kadar şok geçirir ki, Erivan’da onu karşılayan Taşnak katillerine nefretle bakarak uzatmış oldukları ellerini sıkmaz. Generalin Erzurum’da yapmış olduğu o ünlü söyleşisiyse dönem gazete ve kitaplarına alındı. Harbordu’n Türklere sorduğu: “Erzurum’da Ermeni çok muydu?” – sorusu üzerine Erzurum Belediye Başkanı Zakir Gürbüz Amerikalı generali pencereye götürür. Camdan görünen Gez ve Kavak mezarlıklarını göstererek der: “Bunlar, gördüğünüz gibi Müslüman Türk mezarları. Şehrin diğer yerinde bundan on defa büyük Türk mezarlığı var. Şimdiyse bu tarafa bakın: çevresi duvarlarla örülmüş o küçük mezarlığı görüyor musunuz? Orası da Ermeni mezarlığıdır. Şimdi kendiniz karar verin, Ermeni mezarları mı çok, yoksa Türk mezarları mı? Ermeniler ölülerini yiyecek değiller ya! Erzurum’un ölüsü de Türk, dirisi de!”

https://www.hurriyet.com.tr/gundem/yalan-panayirindaki-tezg-h-8708573,

İngiliz Askeri İstihbarat Başkanı General Edward Lindley’in 9 Temmuz 1919 yılında Büyük Britanya Dış İşleri Bakanlığına göndermiş olduğu rapordan: “Ermeniler Bolşeviklerle beraber Bakü’de 8000, Yelizavetpol Guberniyasında 18000 Azerbaycanlı öldürdüler”.

 http://anl.az/down/meqale/xalqqazeti/2010/mart/112071.htm.

 Bakü’de Müslümanların toplu katliamlarını İngiliz diplomat Oliver Wardrop’un 29 Nisan 1918 tarihli 452 №’lu, General John Marling’in 30 Nisan 1918 tarihli 76 №’lu rapordan: “Çok iyi silahlanmış Ermeni çeteleri Azerbaycanlıların dörtten birini öldürdüler. Bolşevikler ve Ermeniler Müslümanları yendiler... 1918 yılının mart ayında Bakü’de 12000 Azerbaycanlı katledildi”.

https://genocide.preslib.az/az_a1-1.html

Büyük Britanya generali William Arthur Gorton’nun Ermenilerin Karabağ’da yapmış oldukları soykırımla ilgili Londra’ya gönderdiği 8 Aralık 1918 tarihli raporundan: “180 köy Ermenilerce yakılmış, çok sayıda Azerbaycanlı katledildi. Albay Hibbondan’dan Türklerden savunmak için alınan bütün silah ve topları Andranik Ermeni çetelerine verildi”.

http://www.mdi.gov.az/az/xeberler-30/31-mart-tarixi-yaddasimizdan-silinmeyen-soyqirimi-887

Böylece, Osmanlı devletinde yaşamış Ermenilere soykırım yapıldığına ait sahte iddiaları İngiliz generallerin verdikleri bilgi suya düşürmüş oldu.

1919 yılının başlarında ABD’nin İstanbul elçisi Henry Morgenthau General Harbord’a yazıyordu: “Osmanlıdan tehciri yapılmış 750 000 Ermeni tümüyle Kafkasya’ya yerleştirildi”.

https://zengezur.com/index.php/9-xbrlr/147-ermni-soyqrm-iddias-v-gerck-tarix

1918 yılında Bakü’deki İngiliz ordusu komutanı, Kafkas İslam Ordusuna karşı direnci yöneten General Lionel Dunsterville’nin günlüğünden: “Her iki yanın ön hattında duran Ermeni denetimindeki mevkiler benim Kuzey Staffordlu askerlerim sayesinde sağlama alınsa bile, bu Ermeniler olabilince boş, yaramaz adamlar. Onlarda hiçbir disiplin ve birlik yoktur. Bakü, tüm bunlara rağmen savunulmaktadır. Bu, uzun süren mucize gibi bir şey.  Ermeniler düşmenin saldırdığı tüm mevkilerden kaçmaktalar. Sonuçta benim askerlerim yardımdan yoksun bırakıldıkları için kolayca avlanmaktalar. Ben Ermenilere az önce sağlamlaştırılan mevkilere yerleşmeyi emrettiydim. Çünkü darbeyi zaten bu yönden bekliyoruz. Fakat onlar düşmen saldırısını mazeret ederek emrin icrasından boyun kaçırdılar. Dün Ermeni askeri bölüklerine cephe hattına gitmeleri emir olundu. Fakat toplanıp konuyla ilgili danışmışlar. %30’u cephe hattına gitme, %70’i faizi gitmeme oyu kullanmış! Baş Komutan General Vasily Dokuchayev’in Karargâh Komutanı Albay Zirayp Avetisov aciz, hasta, hiçbir baltaya sap olamayan adamdır. Generale onu fırlatıp atmasını, yerine Stouk’u atamasını söyledim.

5 Eylül 1918”.

İngilizcen çeviren Prof.Vilayet Guliyev.

(https://www.facebook.com/vilayat.guliyev/posts/10223004150148179)