“Bütün Azerbaycan halkına yönelik Hocalı Soykırımı akıl almaz acımasızlığı ve insanlık dışı yöntemlerle insanlık tarihinde bir vahşet eylemidir. Bu soykırım akabinde tüm insanlığa karşı tarihi bir cinayettir”.

Haydar Aliyev

“Hocalı trajedisi Ermeni ırkçılarının yüzyıllarca Türk ve Azerbaycan halkına karşı yaptığı soykırım ve etnik temizleme politikasının kanlı sayfasıdır”.

Azerbaycan Cumhurbaşkanı

İlham Aliyev

Hocalı Trajedisi tarihte insanlığa karşı yapılmış en korkunç soykırım eylemi, bütün zamanların kanlı sayfası olarak hafızalarda sonsuza kadar yaşayacaktır. Burada konu, katledilmiş sivil Azerbaycanlıların sayısı deyildir, bu bir vahşettir, masum insanlara yapılan işkencelerin akıl almaz korkunç manzaraları, acımasızlığıyla Hatın, Lidisa, Oradur soykırımlarıyla bile kıyaslanamayan bir İnsanlık Trajedisidir.

25 – 26 Şubat 1992 gecesi 366. Alayın askerî araçları Azerbaycan’ın en güzel bölgelerinden olan Hocalı şehrine toplarla ve tanklarla ateş ettiler… Mermi yağmuru sonrası silahlı birlikler üç yönden şehre girdi. Sağ kalabilen Hocalılar – çocuklar, kadınlar ve yaşlılar karlı dağ geçitlerinden ormanlara doğru yönelseler de soğuktan donmuş, bitkin düşmüş insanların bir bölümü Nahçıvanlı köyü civarında, geri kalan bölümü Esgeran ovasında Ermeni silahlı çetelerince hunharca ve acımasızca katledildi…

https://mod.gov.az/az/xocali-soykırımi-411/

28 Şubat ve 1 Mart’ta helikopterle olay yerine gelen yerli ve yabancı gazeteciler burada korkunç manzaraya tanık oldular. Ölülerin kafa derileri yüzülmüş, kulakları kesilmiş, iç organları çıkarılmış, gözleri oyulmuştu. Cesetlerde sayısız bıçak ve kurşun yarası vardı. Askerî araçların sivil insanları çiğnediği ve kimilerinin diri diri yakıldığı, rehine alınmış 4 Ahıska, 3 Azerbaycan Türkünün ise Ermeni mezarı üzerinde kafalarının kesildiği, 2 Azerbaycanlının da gözlerinin oyulduğu belirlenmiştir. Olaylarla ilgili araştırmalar sırasında Ermenilerin esir düşmüş hamile kadınların karınlarını süngülerle yararak rahimlerinden çıkardıkları bebekleri köpeklere yediriyor; kadınların karınlarına kovan, kedi, yılan, kurbağa, fare vb. doldurup, sonra da yaralarını dikip, azap içerisindeki ölümlerini izliyorlardı.

https://az.wikipedia.org/wiki/Hocalı_soykırımı

O günlerde yabancı gazetecilerin Ermenilerce Hocalı’da yapılmış vahşet hakkında yazıları bütün dünyaya yayıldı...

“Ermeniler Hocalı’ya saldırmışlar. Bütün dünya korkunç hâlde dağılmış ölüleri gördü”. (“Krua l 'Eveneman” dergisi. Paris, 25 Şubat 1992); 

“Ermeni askerleri binlerce aileyi mahvetmişler”. (“Sunday Times” gazetesi. Londra, 1 Mart 1992);

“Ermeniler Ağdam tarafına giden grubu kurşuna dizmişler”. (“Financial Times” gazetesi. Londra, 9 Mart 1992);

“Geneli korkunç haldelerdi, küçücük kızın bir tek kafası kalmış”. (“Times” gazetesi. Londra, 4 Mart 1992);

“Kamera Kulakları Kesilmiş Çocukları Gösterdi. Bir Kadının Yüzünün Yarısı Kesilmiş, Erkeklerin Kafa Derisi Yüzülmüştü”. (“İzvestiya” gazetesi. Moskova, 4 Mart 1992);  

Hocalı’da öldürülmüş kadın ve çocuklar arasında kafa derisi yüzülmüş, tırnakları sökülmüş 3 kişi gördük. Bu, Azerbaycanlıların propagandası değil, gerçektir”. (“Le Mond” gazetesi. Paris, 14 Mart 1992);

“Binbaşı Leonid Kravets: Ben bizzat tepede yüz civarında ceset gördüm. Bir oğlanın başı yoktu. Her tarafta gaddarcasına öldürülmüş kadın, çocuk, yaşlılar görülmekteydi”. (“İzvestiya” gazetesi. Moskova, 13 Mart 1992);

“Hocalı’daki vahşete dünya kamuoyunda hiçbir hak verilemez”. (İngiltere’nin “Fant Men Nyus” Televizyonu)...

https://azerbaijan.az/related-information/113

Hocalı’nın işgaline ve şehirde sivil halka karşı yapılmış amansız vahşete dair soruşturma belgelerinden:

“Hocalı şehrinde yapılmış vandalizmin önemli canileri Ermeni silahlı çeteleri ve 366. Motorize Piyade Tümenidir. Hocalı Soykırımını yapmış Ermenilerin ve onların yardımcılarının gerçekleştirdikleri insan haklarının hunharca çiğnenmesi, uluslararası yasalara – Cenevre Sözleşmeleri, Dünya İnsan Hakları Beyannamesi, Vatandaş ve Politik Haklar Hakkında Uluslararası Anlaşma, Olağanüstü Durumlarda ve Askeri Çatışmalar Sırasında Kadınların ve Çocukların Savunulması Beyannamesine asla uyulmamıştır. Saldırıda Ermenistan ordusunun binbaşısı Ohanyan Seyran Muşeqoviç’in (sonradan Ermenistan Savunma Bakanı oldu) komutanlığı altında 366. Motorize Tümenin 2. Batalyonu, Yevgeni Nabokihin komutanlığında 3. Tabur, 1No’lu Tabur Karargâh Komutanı Şitçyan Valeri İsayeviç ve tümende görev yapan 50’den fazla Ermeni subayı katıldı.

Hocalı Soykırımı sonucunda 613 kişi hayatını kaybetti.

Bunlardan 63 çocuk, 106 kadın, 70 yaşlı hunharca katledilmiş, 8 aile tamamen yok edilmiştir.

25 çocuk her iki ebeveynini, 130 çocuk ebeveynlerinden birini kaybetmiş, 487 kişi ağır yaralanmıştır;

1.275 kişi rehin alınmış, 150 kişi kaybolmuştur.

Bir şehir, bir kasaba, 8 köy, 2.495 ev, 31 sanayi tesisi, 15 köy endüstrisi, 20 eğitim kurumu, 14 sağlık merkezi, 56 kültür kurumu, 5 iletişim tesisi yok edilmiştir.

Her birinin insan hayatı, canı olan bu sayılar Azerbaycan’ın ayrılmaz parçası olan Dağlık Karabağ Özerk Vilayetini Ermenistan’a birleştirmek iddiasıyla Ermenistan tarafından işlenmiş büyük bir insanlık suçudur.

https://ombudsman.az/az/view/pages/163/