18 Mayıs 1918 yılında Azerbaycan'da Müslüman Doğu'sunda ilk laik demokratik devlet kuruldu. Azerbaycan Halk Cumhuriyeti Türk ve İslam dünyasında ilk parlamentolu cumhuriyet, ilk demokratik, yasal ve laik devlet örneğiydi.

Geçici hükümete - Milli Şuraya Fethali Han Hoyski başkanlık yapıyordu. Bakü Taşnak - Rus kuvvetlerinin elinde olduğu için hükümet çalışmalarını on gün Tiflis'te yaptı. Daha sonra merkez Gence'ye taşındı. Yalnız 1918 yılının eylülünde Türkiye ordu komutanlığıyla Bakü Taşnak - Rus kuvvetlerinden kurtulduktan sonra milli hükumet Gence'den Bakü'ye taşındı.

Bağımsız Azerbaycan Cumhuriyeti kısacık hayatında büyük başarılar kazandı. İlk defa kadınlara oy hakkı verildi, bununla da kadın - erkek eşitliği sağlanmış oldu. Milli ordu kuruldu, milli para basıldı, uluslararası bağlamda Azerbaycan'ın bağımsızlığı resmen tanındı. Bu tarihi olay hem de ülkemizin uygar ve bağımsız devlet kurma başarısını dünyaya sergiledi.

Müslüman Doğu'sunda ilk demokratik cumhuriyet olan Azerbaycan Halk Cumhuriyeti kaçar yüzyıllık ülkemiz sosyal, ekonomik, politik ve kültürel gelişiminin, halkımızın milli uyanışı ve kalkınması süreçlerinin sonucu olarak ortaya çıktı.

Azerbaycan Halk Cumhuriyeti halkımızın sosyal bilinç, zekâ düzeyi ve kültürel potansiyelinin, büyük yetenek ve becerisinin göstergesiydi.  18 Mayıs 1918 yılında Azerbaycan'ın bağımsızlığının ilan edilmesinde, Halk Cumhuriyetinin kurulması ve çalışmalarında cumhuriyet önderleri - Alimerdan Bey Topçubaşov'un, Mehmet Emin Resulzade'nin, Fethali Han Hoyski'nin, Hasan Bey Ağayev'in, Nasip Bey Yusufbeyli'nin, Samet Bey Mehmandarov'un, Ali Ağa Şıhlinski'nin ve başkalarının büyük emeği geçti. Bu büyük devlet adamlarının, vatanperver aydınların, uzaman askerlerin adları halkımızın hafızasına sonsuza kadar kazındı.

Azerbaycan Halk Cumhuriyeti Avrupa'nın demokratik değerleriyle Doğu kültürünün özelliklerini birleştiren yeni devlet ve cumhuriyet örneğiydi. Toplam 23 ay çalışma göstermesine rağmen, ilk cumhuriyet döneminde gerçekleştirilen bağımsız devletçiliğimizin temellerinin atılması ve gelecek gelişme rotasının belirlenmesi açısından önemi büyüktür. Demokratik hak ve özgürlüklerin yetine getirilmesi, uyruğuna ve dinine bakmaksızın tüm vatandaşlara eşit hakların tanınması, hatta birçok Avrupa ülkesinden daha önce kadınlara oy hakkı verilmesi, Azerbaycan dilinin devlet dili ilanı, eğitim ve kültürün gelişmesine özen, milli orunun, güvenlik kurumlarının kurulması ve diğer çalışmalar Halk Cumhuriyeti hükümetinin takip ettiği politikanın kapsama alanını, içerik ve anlamını net şekilde belirtiyor.

Azerbaycan Halk Cumhuriyeti özellikle eğitimin, kültürün, edebiyat ve güzel sanatların gelişmesi alanında çalışmalarıyla da akıllarda kaldı.

Azerbaycan hükümetinin gerçekleştirdiği çalışmalardan biri de eğitim kurumlarının ulusallaştırılması oldu. 1 Eylül 1919 yılında Azerbaycan parlamentosu Devlet Üniversitesi kurulması hakkında yasa çıkardı ve bununla da ulusal eğitim kurumunun temelini atmış oldu.