Page 236 - "Xəzər"

verə bilmərəm və bu məsələ barədə Mo- bunu başa düşmədi və qırıcı təyyarələrin

lotova memorandum da təqdim eləmiş- hərəkət radiusu ilə bağlı suallar verdi.

dim. Soruşurdu ki, bu təyyarələr sürətlə uçub

Sonradan ingilislər və amerikalılarla geri qayıda bilməzlərmi? Mən izah elə-

birlikdə problemin daha müfəssəl öyrənil- dim ki, əlbəttə, təyyarələr gedib gələ bi-

məsinə başlandı. İngiltərə və Amerika lərlər, amma bu radiusda onların döyüş-

hökumətləri sentyabr ayında irimiqyaslı mək üçün zamanı qalmayacaq və onu da

əməliyyatlar keçirilməsini mümkün say- əlavə elədim ki, uğur əldə eləmək üçün

mırdılar. Çünki bu ayda hava şəraitinə hava müdafiəsini genişləndirmək zəruri-

bel bağlamaq olmazdı. Amma Stalinin de- di.

diyinə görə, onlar 1943-cü ildə irimiqyaslı Üzücü bir sükut çökdü. Nəhayət, Sta-

əməliyyatlara hazırlaşırmışlar. Mən qeyd lin dedi ki, Fransaya bu il çıxa bilməsək,

etdim ki, 1943-cü ilin yazında Birləşmiş bizdən bunu tələb eləmək haqqı olmaya-

Krallığın məntəqələrinə bir milyon ameri- caq və təkid də etməyəcək, amma mə-

kan əsgərinin toplanmasının dəqiq tarixi nim gətirdiyim dəlillərlə razı deyil.

müəyyənləşdirilib. Bu əsgərlər ekspedisi- Sonra Cənubi Avropanın, Aralıq dəni-

236 ya ordusunun 27 diviziyasını təşkil edir. zinin və Şimali Afrikanın xəritəsini açdım.

İngiltərə hökuməti onlara daha 21 divizi- İkinci cəbhə özlüyündə nə deməkdi?
2017 ya əlavə etməyə hazırdı. Bu qoşunların, Gücləndirilmiş İngiltərə sahillərinə ordu

demək olar ki, yarısını tank birləşmələri çıxarmaqmı, yoxsa ümumi işimizə xeyir

təşkil edir. Hələlik Birləşmiş Krallığa cəmi verəcək nəsə başqa bir təşəbbüsmü?

2 Amerika diviziyası gəlib, hərbi qüvvələ- Mən Aralıq dənizi ölkələrinin azad edil-

Uinston Çörçill. Mən Rusiya ilə necə savaşdım rin böyük hissəsi oktyabr, noyabr, dekabr məsinin bizə hansı hərbi üstünlüklər qa-

aylarında gətiriləcək. Mən Stalinə dedim zandıracağından danışdım. Bu, bizə da-

ki, bu planın 1942-ci ildə Rusiyaya kömək ha bir cəbhə açmaq imkanı verəcək. Sent-

olmayacağını yaxşı başa düşürəm. Am- yabrda Misirdə, oktyabrda isə Şimali Afri-

ma 1943-cü ildə plan hazır olduqda, al- kada qələbə qazanmalıyıq. Әgər ilin so-

manların Qərbdə indikindən daha böyük nunda Şimali Afrikada möhkəmlənə bil-

qüvvəyə malik olacaqları tamamilə müm- sək, Hitler Avropasına ciddi təhlükə yara-

kündür. O an Stalinin üzündə qaşqabaqlı darıq və bu əməliyyata 1943-cü ildəki

ifadə yarandı, amma sözümü kəsmədi. bütün əməliyyatlarla paralel baxılmalıdır.

Onu da əlavə elədim ki, 1942-ci ildə Fran- Amerikalılarla bizim həyata keçirmək is-

sa sahillərinə hücum etməyin əleyhinə tədiyimiz məhz budu.

ciddi əsaslarım var. Ertəsi gün səhər yuxudan gec oyan-

Stalinin sifəti get-gedə qaralırdı. Belə dım. Kremldə Molotovla görüşməli idim

görünürdü ki, mənim dəlillərim onu qane ki, bəzi əməliyyatları ətraflı izah edim.

eləməyib. Soruşdu ki, yəni Fransa sahil- Ona təklif etdim ki, Stalinlə bu axşamkı

lərinin bir hissəsinə də hücum eləmək görüşümü saat 10-a təyin etsin. Az sonra

mümkün deyil? Mən ona xəritəni göstər- dedilər ki, görüş saat 11-də olsa yaxşı-

dim. Orada aydın görünürdü ki, La-Manş dı...

tərəfdən savayı, heç yerdə hava müdafiə- Zövqlə döşənmiş diplomat otağını tərk

si yaratmaq mümkün deyil. O, deyəsən, etməzdən qabaq üzümü Molotova tutub