Page 231 - "Xəzər"
P. 231
yaxşı ola bilərdi. Mənə elə gəlir, İngil- projektorlarla işıqlandırılır. Böyük sayda 231
tərə kimi, Sovet İttifaqının da vəziyyəti yal- desant çıxarmaq qanlı məğlubiyyət olar- 2017
nız qərbdə (şimali Fransada) və şimalda dı. Yığcam hücumlar isə uğursuzluğa düçar
(Arktikada) Hitler əleyhinə ikinci cəbhənin olar və ikimizə də xeyirdən daha çox, zə- Uinston Çörçill. Mən Rusiya ilə necə savaşdım
yaradılacağı halda, əhəmiyyətli dərəcədə rər gətirərdi...
yaxşılaşar. Fransanın şimalındakı cəbhə
Hitler qüvvələrini Şərqdən geri çəkər, həm- Bundan əlavə, Rusiyanın Polşaya
çinin İngiltərəyə müdaxiləsini mümkünsüz münasibəti əngəl yarada bilər. Almanların
edər. Belə bir cəbhənin yaradılması təkcə Rusiyaya hücumu Polşanın sərhəd dairə-
Böyük Britaniya ordusunda deyil, bütün ləri üçün gözlənilməz deyildi. 1941-ci ilin
cənubi İngiltərə əhalisi arasında müsbət mart ayından başlayaraq, Londondakı Pol-
qarşılanar. Mən belə bir cəbhənin yaradıl- şa hökuməti alman qoşunlarının Rusiya-
masındakı çətinlikləri anlayıram. Amma nın qərb sərhədlərində cəmləşməsinə dair
təkcə ümumi işimiz naminə yox, həm də məxfi məlumatlar əldə edirdi. Müharibə-
İngiltərənin öz maraqları üçün bu cəbhəni nin başlanacağı təqdirdə sovet Rusiyası
yaratmalıyıq. İkinci cəbhə Şərqə doğru is- ilə Polşanın mühacir hökuməti arasındakı
tiqamətlənmiş Hitler qüvvələri oradakı münasibətlərdə köklü dəyişikliklər baş ver-
mövqelərində möhkəmlənməyə imkan tap- məli idi. Hər şeydən əvvəl, 1939-cu ilin
mamış yaradılmalıdı... ” avqustunda əldə edilmiş Molotov-Ribbent-
rop paktının Polşaya aid olan maddələri-
*** nə yenidən baxılmasının nə dərəcədə
Mən 1941-ci ilin 21 iyulunda məktub- mümkün olması məsələsi ortaya çıxır...
la cavab verdim:
“Məktubunuzu almağıma və bir çox İngiltərə hökuməti lap əvvəldən dilem-
mənbələrdən öz torpaqlarını qoruyan rus ma qarşısında qalmışdı. Almaniya ilə
hərbi qüvvələrinin qəhrəman mübarizəsi, müharibəyə bizim müdaxiləmiz Polşaya
güclü əks-hücumları haqqında xəbərlər verdiyimiz təminatın birbaşa nəticəsi idi.
eşitməyimə çox şadam... Sizə göstərdiyi- Biz əsas müttəfiqimizin maraqlarını dəs-
miz yardımın daha effektli olması üçün təkləməli idik. Və bu mərhələdə biz rusla-
nə lazımdırsa, edəcəyik. Amma xahiş rın 1939-cu ildə Polşa ərazilərini işğal et-
edirəm ki, ehtiyatlarımızın və coğrafi məsini qanuni saya bilməzdik. 1941-ci ilin
mövqeyimizin yaratdığı məhdudiyyətləri yayında – Rusiyanın Almaniyaya qarşı
də nəzərə alasınız. Biz Almaniyanın Ru- mübarizədə bizim tərəfimizə keçməsin-
siyaya hücumunun ilk günündən, işğal dən iki həftə sonra böyük təhlükədə qal-
olunmuş Fransaya və Niderlanda hücum mış yeni müttəfiqimizi kağız üzərində ol-
imkanlarını müzakirə edirik... sa belə, əsrlər boyu öz təhlükəsizliyi üçün
Təkcə Fransada almanların qırx divi- vacib saydığı sərhəd ərazilərdən imtina-
ziyası var. Bütün sahilboyu mövqelər isə ya məcbur edə bilməzdik.
əsl alman ciddiyətiylə möhkəmləndirilir və
tikanlı məftillər çəkilir... Çıxılmaz vəziyyət yaranmışdı. Polşa
Gecənin zülməti cəmi beş saat da- ərazilərinin gələcək taleyi ilə bağlı məsə-
vam eləyir, üstəlik, bu müddətdə də ətraf ləni daha rahat vaxta qədər təxirə sal-
maq vacib idi...”
Sentyabrın 4-ü axşam Mayski Stali-
nin cavabını mənə çatdırmaq üçün yanı-
tərə kimi, Sovet İttifaqının da vəziyyəti yal- desant çıxarmaq qanlı məğlubiyyət olar- 2017
nız qərbdə (şimali Fransada) və şimalda dı. Yığcam hücumlar isə uğursuzluğa düçar
(Arktikada) Hitler əleyhinə ikinci cəbhənin olar və ikimizə də xeyirdən daha çox, zə- Uinston Çörçill. Mən Rusiya ilə necə savaşdım
yaradılacağı halda, əhəmiyyətli dərəcədə rər gətirərdi...
yaxşılaşar. Fransanın şimalındakı cəbhə
Hitler qüvvələrini Şərqdən geri çəkər, həm- Bundan əlavə, Rusiyanın Polşaya
çinin İngiltərəyə müdaxiləsini mümkünsüz münasibəti əngəl yarada bilər. Almanların
edər. Belə bir cəbhənin yaradılması təkcə Rusiyaya hücumu Polşanın sərhəd dairə-
Böyük Britaniya ordusunda deyil, bütün ləri üçün gözlənilməz deyildi. 1941-ci ilin
cənubi İngiltərə əhalisi arasında müsbət mart ayından başlayaraq, Londondakı Pol-
qarşılanar. Mən belə bir cəbhənin yaradıl- şa hökuməti alman qoşunlarının Rusiya-
masındakı çətinlikləri anlayıram. Amma nın qərb sərhədlərində cəmləşməsinə dair
təkcə ümumi işimiz naminə yox, həm də məxfi məlumatlar əldə edirdi. Müharibə-
İngiltərənin öz maraqları üçün bu cəbhəni nin başlanacağı təqdirdə sovet Rusiyası
yaratmalıyıq. İkinci cəbhə Şərqə doğru is- ilə Polşanın mühacir hökuməti arasındakı
tiqamətlənmiş Hitler qüvvələri oradakı münasibətlərdə köklü dəyişikliklər baş ver-
mövqelərində möhkəmlənməyə imkan tap- məli idi. Hər şeydən əvvəl, 1939-cu ilin
mamış yaradılmalıdı... ” avqustunda əldə edilmiş Molotov-Ribbent-
rop paktının Polşaya aid olan maddələri-
*** nə yenidən baxılmasının nə dərəcədə
Mən 1941-ci ilin 21 iyulunda məktub- mümkün olması məsələsi ortaya çıxır...
la cavab verdim:
“Məktubunuzu almağıma və bir çox İngiltərə hökuməti lap əvvəldən dilem-
mənbələrdən öz torpaqlarını qoruyan rus ma qarşısında qalmışdı. Almaniya ilə
hərbi qüvvələrinin qəhrəman mübarizəsi, müharibəyə bizim müdaxiləmiz Polşaya
güclü əks-hücumları haqqında xəbərlər verdiyimiz təminatın birbaşa nəticəsi idi.
eşitməyimə çox şadam... Sizə göstərdiyi- Biz əsas müttəfiqimizin maraqlarını dəs-
miz yardımın daha effektli olması üçün təkləməli idik. Və bu mərhələdə biz rusla-
nə lazımdırsa, edəcəyik. Amma xahiş rın 1939-cu ildə Polşa ərazilərini işğal et-
edirəm ki, ehtiyatlarımızın və coğrafi məsini qanuni saya bilməzdik. 1941-ci ilin
mövqeyimizin yaratdığı məhdudiyyətləri yayında – Rusiyanın Almaniyaya qarşı
də nəzərə alasınız. Biz Almaniyanın Ru- mübarizədə bizim tərəfimizə keçməsin-
siyaya hücumunun ilk günündən, işğal dən iki həftə sonra böyük təhlükədə qal-
olunmuş Fransaya və Niderlanda hücum mış yeni müttəfiqimizi kağız üzərində ol-
imkanlarını müzakirə edirik... sa belə, əsrlər boyu öz təhlükəsizliyi üçün
Təkcə Fransada almanların qırx divi- vacib saydığı sərhəd ərazilərdən imtina-
ziyası var. Bütün sahilboyu mövqelər isə ya məcbur edə bilməzdik.
əsl alman ciddiyətiylə möhkəmləndirilir və
tikanlı məftillər çəkilir... Çıxılmaz vəziyyət yaranmışdı. Polşa
Gecənin zülməti cəmi beş saat da- ərazilərinin gələcək taleyi ilə bağlı məsə-
vam eləyir, üstəlik, bu müddətdə də ətraf ləni daha rahat vaxta qədər təxirə sal-
maq vacib idi...”
Sentyabrın 4-ü axşam Mayski Stali-
nin cavabını mənə çatdırmaq üçün yanı-
