Page 235 - "Xəzər"

eləcə də belə vəziyyətlərdə özünü bi-
rinci yetirən reportyorlar və fotoqraflar
burada idi. Səliqəli geyimli, şax duruşlu
fəxri qarovul artıq düzülmüşdü. Orkestr
üç qüdrətli dövlətin (Hitlerin taleyini məhz
onların birliyi həll edəcəkdi) milli himnləri-
ni ifa etdikdən sonra Molotov qarşıya ke-
çib bizi salamladı. Məni mikrofona dəvət
etdilər və qısa nitq söylədim. Averel Har-
riman Birləşmiş Ştatların adından çıxış
elədi. O, Amerika səfirliyində qalmalı idi.
Molotov məni öz maşınıyla əvvəlcədən
nəzərdə tutulmuş, Moskvadan 8 mil ara-
lıdakı xüsusi iqamətgaha – 7 saylı dövlət
bağ evinə gətirdi. Boş görünən Moskva
küçələrindən keçəndə pəncərəni endir-
dim ki, bir az hava gəlsin və pəncərə
şüşəsinin iki düymdən də qalın olması
məni çox təəccübləndirdi. Bu, mənə mə-
lum olan bütün rekord ölçüləri üstələyirdi.
“Nazir deyir ki, beləsi daha etibarlıdı”, – az sərt, bununla belə, hər zaman təsirli,
tərcüməçi Pavlov dedi.
Yarım saatdan sonra bağa çatdıq. Hər
şey totalitar israfçılıqla hazırlanmışdı. Mə-
nim ixtiyarıma yavər qismində hündürboy-
lu, çox yaraşıqlı (məncə, o, çar hakimiy-
yəti zamanı knyaz nəslinə mənsub olub)
bir zabit verilmişdi. O, həmçinin bağın sa-
hibi rolunda çıxış edir, sözün həqiqi mə-
nasında diqqət və qayğı nümunəsi göstə-
rirdi. Ağ gödəkcə geyinmiş çoxlu sayda
xidmətçi, üzlərində təbəssüm qonaqların
bütün hərəkətlərini izləyirdi. Qonaq ota-
ğındakı uzun masa və bir neçə bufet ha-
kimiyyətin təqdim edə biləcəyi ən müxtə-
lif məzə və içkilərlə dolu idi. Məni geniş
qəbul otağından keçirib təxminən eyni
ölçüdə olan yataq və vanna otağını göstər-
dilər. Gözqamaşdıracaq dərəcədə gur işıq
buradakı təmizliyi daha aydın göstərirdi.
İsti və soyuq su gəlirdi.
Yayın istisində uzun səyahətdən son-
ra vanna qəbul etmək istədim. Hər şey
bir dəqiqənin içində hazır oldu. Fikir ver- 235
dim ki, çanağın üstündə isti və soyuq su 2017
üçün ayrı kranlar, çanağın içərisində isə
tıxac yoxdur. İsti və soyuq su arzu olunan Uinston Çörçill. Mən Rusiya ilə necə savaşdım
temperaturda qarışıq şəkildə bir krandan
axırdı. Mən bu sistemi bir qədər sadə şə-
kildə öz evimdə də tətbiq eləmişdim. Әgər
su çatışmazlığı varsa, bu, ən yaxşı üsul-
du. Sonra bizi seçmə yeməklərə və içki-
lərə, o cümlədən, kürüyə və vodkaya qo-
naq elədilər. Bundan başqa, çoxlu fran-
sız və alman xörəkləri, şərabları da vardı.
Masanın üstünə yeyə biləcəyimizdən qat-
qat artıq təam düzülmüşdü. Molotova de-
dim ki, Stalinlə bu axşam görüşə hazıram
və o, görüşün saat 7-də olmasını təklif
etdi.
***
Mən Kremlə gəldim və böyük inqilab-
çı rəhbər, növbəti üç ildə yaxın, amma bir
bəzənsə, hətta səmimi əlaqələr saxlamalı
olacağım müdrik dövlət xadimi, sərkərdə
ilə ilk dəfə görüşdüm. Müzakirələrimiz
dörd saata yaxın davam elədi. İçərisində
Bruk, Ueyvel və Kadoqanın olduğu ikinci
təyyarəmiz hələ gəlib çıxmadığına görə
görüşdə yalnız Stalin, Molotov, Voroşilov,
mən, Harriman, bizim səfirimiz və tərc-
üməçilər iştirak edirdi. İlk iki saat ümid-
sizlik və narahatçılıq içində keçdi. Mən
birbaşa ikinci cəbhə məsələsindən baş-
ladım. Dedim ki, açıq danışmaq istəyi-
rəm və Stalin də bu məsələdə tam açıq
olsun. Mən onun real məsələləri müzaki-
rə edə biləcəyinə əmin olmasaydım, Mosk-
vaya gəlməzdim. Molotov Londonda olan-
da mən ona Fransada almanlara qarşı
təxribat planları hazırlamağa çalışdığımı-
zı söyləmişdim. Hətta izah da eləmişdim
ki, 1942-ci illə bağlı indidən heç bir söz