Page 233 - "Xəzər"
P. 233
dən şəxsən protokol tərtib etməsini Bu yerdə, icazə verin, o zaman qəbul 233
xahiş eləmişdim. Həmin protokolda belə olunmuş məsələylə bağlı dəyişməz qa- 2017
qeyd olunurdu: lan fikrimi bildirim.
Uinston Çörçill. Mən Rusiya ilə necə savaşdım
“General Marşall dedi ki, 1943-cü ildə 1943-cü il üçün nəhəng tədbirlər plan-
qəbul ediləcək qərarlarla və Almaniyaya laşdırarkən digər öhdəliklərimizi kənara
qarşı güclü hava hücumunun təşkil edil- qoya bilməzdik. Bizim imperiya qarşısın-
məsiylə tamamilə razıyıq... Ordunun sa- dakı ilk öhdəçiliyimiz Hindistanı artıq
yında heç bir problem yoxdu...” mövcud olan yapon müdaxiləsindən müda-
fiə eləmək idi. Üstəlik, bu məsələ bütün
Onun ingilis qərərgah rəisləri ilə danı- müharibənin gedişiylə həlledici şəkildə
şıqlarında şübhə doğuran iki bənd ortaya bağlı idi. Әlahəzrətin 400 milyon təbəəsi-
çıxdı. Birincisi, Orta Şərq və Hindistanı ni (onları qorumaq bizim üçün şərəf mə-
dəstəkləmək üçün ABŞ-dan kifayət qə- sələsi idi) taleyin ümidinə buraxmaq, ora-
dər material almaq mümkün olacaqmı? nın da Çin kimi viran qalmasına, yapon-
İkincisi, 1942-ci ildə qitəyə irimiqyaslı reyd lar tərəfindən istila edilməsinə imkan ver-
çərçivəsindən kənar ordu çıxarmaq nə mək olmazdı.
dərəcədə məqsədəuyğundur? Çox
mümkün ki, biz belə bir qərar verməyə ***
məcbur olacağıq və hər halda, buna ha- 1942-ci ilin 20 mayında Molotov Lon-
zırlaşmalıyıq... dona gəldi və onunla rəsmi görüşüm ol-
du. Molotov söhbətə oradan başladı ki,
Qərərgah rəisləri bu fikirlə tamamilə sovet hökuməti ona ikinci cəbhənin yara-
razıdırlar ki, əsas düşmən Almaniyadı. dılması barədə tapşırıq verib. Səfərində
Eyni zamanda, yaponların da qarşısını məqsəd 1942-ci ildə, ən azı, 4 alman di-
almaq və almanlarla birləşməsinə imkan viziyasının (hal-hazırda orada qüvvələr
verməmək lazımdı. Әgər yaponlar Hind nisbəti almanların xeyrinə idi) məhv edil-
okeanında nəzarəti ələ keçirməyə nail ol- məsinin perspektivinə İngiltərə hökuməti-
salar, bu, təkcə Orta Şərq üçün ciddi təh- nin münasibətini öyrənməkdi.
lükə yaratmazdı, həm də biz Fars körfəzi Molotova cavab verərək, gələcək əmə-
bölgəsindən neft təchizatını itirmiş olar- liyyatlara ümumi baxışımızı izah elədim.
dıq. Nəticədə Almaniya ona lazım olan Әvvəlki müharibələrin hamısında dənizə
nefti əldə edər, Rusiya üçün cənub yolu hakim olanlar böyük üstünlük əldə edirdi
bağlanar, Türkiyə təcrid olunmuş və müda- – məsələn, istədikləri zaman düşmən sa-
fiəsiz qalar, almanlar Qara dənizə sər- hillərinə çıxmaq imkanları olurdu. Aviasi-
bəst çıxış əldə etmiş olar, Almaniya ilə yanın yaranması bütün vəziyyəti dəyişdi.
Yaponiya çox ehtiyac duyduqları əmtəə Məsələn, Fransada və Belçikada rəqib
mübadiləsi imkanı qazanardı... tərəf öz hava qüvvələrini sahilyanı ərazi-
lərdə təhlükə yaradan məntəqəyə bir neçə
Yekunda mən söylədim ki, bəzi detal- saata çıxara bilər. Acı təcrübə göstərir ki,
lar (1943-cü ildə hücuma keçmək) işlənib havada güclü olan düşmən tərəfinə de-
hazırlanmalı olsa da, planın ümumilikdə sant çıxarmaq heç də ağıllı qərar deyil....
hamının ürəyincə olduğu göz qabağında-
dı. Düşmənə qarşı nifrətin qardaşlaşdır-
dığı hər iki xalq çiyin-çiyinə verib irəli ge-
dəcək. Plan “Raundap” adlandırıldı.
xahiş eləmişdim. Həmin protokolda belə olunmuş məsələylə bağlı dəyişməz qa- 2017
qeyd olunurdu: lan fikrimi bildirim.
Uinston Çörçill. Mən Rusiya ilə necə savaşdım
“General Marşall dedi ki, 1943-cü ildə 1943-cü il üçün nəhəng tədbirlər plan-
qəbul ediləcək qərarlarla və Almaniyaya laşdırarkən digər öhdəliklərimizi kənara
qarşı güclü hava hücumunun təşkil edil- qoya bilməzdik. Bizim imperiya qarşısın-
məsiylə tamamilə razıyıq... Ordunun sa- dakı ilk öhdəçiliyimiz Hindistanı artıq
yında heç bir problem yoxdu...” mövcud olan yapon müdaxiləsindən müda-
fiə eləmək idi. Üstəlik, bu məsələ bütün
Onun ingilis qərərgah rəisləri ilə danı- müharibənin gedişiylə həlledici şəkildə
şıqlarında şübhə doğuran iki bənd ortaya bağlı idi. Әlahəzrətin 400 milyon təbəəsi-
çıxdı. Birincisi, Orta Şərq və Hindistanı ni (onları qorumaq bizim üçün şərəf mə-
dəstəkləmək üçün ABŞ-dan kifayət qə- sələsi idi) taleyin ümidinə buraxmaq, ora-
dər material almaq mümkün olacaqmı? nın da Çin kimi viran qalmasına, yapon-
İkincisi, 1942-ci ildə qitəyə irimiqyaslı reyd lar tərəfindən istila edilməsinə imkan ver-
çərçivəsindən kənar ordu çıxarmaq nə mək olmazdı.
dərəcədə məqsədəuyğundur? Çox
mümkün ki, biz belə bir qərar verməyə ***
məcbur olacağıq və hər halda, buna ha- 1942-ci ilin 20 mayında Molotov Lon-
zırlaşmalıyıq... dona gəldi və onunla rəsmi görüşüm ol-
du. Molotov söhbətə oradan başladı ki,
Qərərgah rəisləri bu fikirlə tamamilə sovet hökuməti ona ikinci cəbhənin yara-
razıdırlar ki, əsas düşmən Almaniyadı. dılması barədə tapşırıq verib. Səfərində
Eyni zamanda, yaponların da qarşısını məqsəd 1942-ci ildə, ən azı, 4 alman di-
almaq və almanlarla birləşməsinə imkan viziyasının (hal-hazırda orada qüvvələr
verməmək lazımdı. Әgər yaponlar Hind nisbəti almanların xeyrinə idi) məhv edil-
okeanında nəzarəti ələ keçirməyə nail ol- məsinin perspektivinə İngiltərə hökuməti-
salar, bu, təkcə Orta Şərq üçün ciddi təh- nin münasibətini öyrənməkdi.
lükə yaratmazdı, həm də biz Fars körfəzi Molotova cavab verərək, gələcək əmə-
bölgəsindən neft təchizatını itirmiş olar- liyyatlara ümumi baxışımızı izah elədim.
dıq. Nəticədə Almaniya ona lazım olan Әvvəlki müharibələrin hamısında dənizə
nefti əldə edər, Rusiya üçün cənub yolu hakim olanlar böyük üstünlük əldə edirdi
bağlanar, Türkiyə təcrid olunmuş və müda- – məsələn, istədikləri zaman düşmən sa-
fiəsiz qalar, almanlar Qara dənizə sər- hillərinə çıxmaq imkanları olurdu. Aviasi-
bəst çıxış əldə etmiş olar, Almaniya ilə yanın yaranması bütün vəziyyəti dəyişdi.
Yaponiya çox ehtiyac duyduqları əmtəə Məsələn, Fransada və Belçikada rəqib
mübadiləsi imkanı qazanardı... tərəf öz hava qüvvələrini sahilyanı ərazi-
lərdə təhlükə yaradan məntəqəyə bir neçə
Yekunda mən söylədim ki, bəzi detal- saata çıxara bilər. Acı təcrübə göstərir ki,
lar (1943-cü ildə hücuma keçmək) işlənib havada güclü olan düşmən tərəfinə de-
hazırlanmalı olsa da, planın ümumilikdə sant çıxarmaq heç də ağıllı qərar deyil....
hamının ürəyincə olduğu göz qabağında-
dı. Düşmənə qarşı nifrətin qardaşlaşdır-
dığı hər iki xalq çiyin-çiyinə verib irəli ge-
dəcək. Plan “Raundap” adlandırıldı.
