Page 203 - "Xəzər"
P. 203
n, zəhmətdən yorulmadan, bircə an tə- larını birtəhər donquldadıb qurtarandan 203
rəddüd etmədən qanunları, dini, sülhü, sonra öz vəzifələrini namusla yerinə ye- 2017
əmin-amanlığı, az qala bütün bəşəri öz tirmiş olduqlarını güman edirlər, əslində
işləriylə alt-üst edərlər. Bir para elmli yal- Herkulesə and olsun ki, Tanrı onları nə Rotterdamlı Erazmus. Axmaqlığın tərifi
taqlar da bu açıq-aydın ağılsızlığı müqəd- eşidir, nə də anlaya bilir, çünki onlar özlə-
dəs qısqanclıq, möminlik və igidlik adlan- ri ağızlarından çıxanı eşidib anlamaqda
dırmaqdan çəkinmir, bu yolda qılıncı sıyı- acizdirlər. Keşişlərlə dünya əhli arasında
rıb doğmaca qardaşın gödənini dəlik-de- oxşar bir məsələ də var: onların hamısı
şik etməyin günah olmadığını hər vəchlə taxıl yığımına diqqətlə göz qoyur və buna
sübut etməyə çalışırlar. Özü də İsanın aid heç bir qanunu inkar etmirlər. Vəzifə
ən ali ehkamı, xristianın öz yaxınına olan borclarına gəldikdə, onlar bu işi müdrik-
məhəbbəti qarşısında bunun insana xə- cəsinə özgələrin çiyninə atır və sanki top
ləl gətirmədiyini deyirlər. kimi əldən-ələ ötürürlər. Hökmdarlar ölkə-
ni idarə etmək üçün canişinlərini göndər-
60. Düzü, indiyə qədər onlardan ki- dikləri kimi, onlar da öz növbəsində bu
minsə bu işdə nümunə göstərdiyinə və işi tabeliyində olanlara həvalə edirlər, on-
ya bəzi alman yepiskoplarının bunu pa- lar kimi ruhanilər də öz təvazökarlıqları
palardan əxz edərək, sadəcə kultdan, xe- ilə möminlik qayğılarını xalqın öhdəsinə
yir-dualardan və bu qəbildən olan digər buraxırlar. Camaat isə bütün bu zəhməti
mərasimlərdən üz çevirdiklərinə, əsl sat- sanki onların kilsəyə heç vaxt aidiyyətləri
raplar kimi ömür sürməklərinə, rəşadətli olmadığı, xaç mərasiminin nə olduğunu
canlarını döyüş meydanından başqa, ay- bilmədikləri üçün kilsə əhlinə sırıyır. Özlə-
rı bir yerdə Tanrıya tapşırmağı yepiskopa rini dünyəvi adlandıran keşişlər həyatları-
yaraşmayan, az qala şərəfsiz bir iş say- nı İsaya yox, dünyaya həsr ediblərmiş ki-
dıqlarına təəccüb qalmışam. Sadə keşiş- mi, bu yükü müntəzəm ruhanilərin,1 on-
lərə qalanda isə onlar müqəddəslikdə rə- larsa rahiblərin, yüngül nizamnamə ra-
islərindən geri qalmağı özlərinə yaraşdır- hibləri ciddi nizamnaməyə baxan həm-
madıqları üçün məhsulun onda birinə olan karlarının, sonra isə hər ikisi dilənçilərin,
hüquqlarını müdafiə edərək, əsl hərbçi onlarsa öz növbəsində kartezianların2 be-
kimi qılınclarla, nizələrlə, daş-kəsəklə linə yükləyirlər. Möminlik də yalnız onla-
döyüşə atılırlar: itigözlü olduqlarından, qa- rın arasında qorunaraq bu vaxta qədər
ra camaatın canına qorxu salacaq hər heç kəsin gözünə görünməyəcək qədər
şeyi böyük səylə qədim fərmanlardan ta- gizli saxlanılır. Pul yığımında son dərəcə
pıb üzə çıxarır, onları məhsulun onda bi- çalışqan olan pontifiklər bu fövqəlaposto-
rindən də artığını ödəməyə məcbur edir- lik zəhməti yepiskoplara, yepiskoplar mə-
lər. Ancaq hər yerdə yazıldığı kimi, onla- həllə keşişlərinə, məhəllə keşişləri öz
rın öz vəzifə borclarına görə camaata nə köməkçilərinə, köməkçilər isə dilənçi qar-
qədər borclu olduqları birinin də ağlına daşlara tapşırırlar. Bu axırıncılar da qo-
gəlmir. Hətta qırxılmış kəllələri belə, din yun qırxmağı bacaranlara müraciət edir-
adamına bütün dünyəvi ehtiraslardan azad lər. Ancaq mən satira yazmadığımdan,
olub, səmavi qayğılardan başqa, heç nə- burada papanın və digər ruhanilərin hə-
yi düşünməməyin vacibliyini onların yadı- yatının təfsilatını xırdalamaq, tərif söylə-
na salmır. Ancaq bu məzəli insanlar dua-
rəddüd etmədən qanunları, dini, sülhü, sonra öz vəzifələrini namusla yerinə ye- 2017
əmin-amanlığı, az qala bütün bəşəri öz tirmiş olduqlarını güman edirlər, əslində
işləriylə alt-üst edərlər. Bir para elmli yal- Herkulesə and olsun ki, Tanrı onları nə Rotterdamlı Erazmus. Axmaqlığın tərifi
taqlar da bu açıq-aydın ağılsızlığı müqəd- eşidir, nə də anlaya bilir, çünki onlar özlə-
dəs qısqanclıq, möminlik və igidlik adlan- ri ağızlarından çıxanı eşidib anlamaqda
dırmaqdan çəkinmir, bu yolda qılıncı sıyı- acizdirlər. Keşişlərlə dünya əhli arasında
rıb doğmaca qardaşın gödənini dəlik-de- oxşar bir məsələ də var: onların hamısı
şik etməyin günah olmadığını hər vəchlə taxıl yığımına diqqətlə göz qoyur və buna
sübut etməyə çalışırlar. Özü də İsanın aid heç bir qanunu inkar etmirlər. Vəzifə
ən ali ehkamı, xristianın öz yaxınına olan borclarına gəldikdə, onlar bu işi müdrik-
məhəbbəti qarşısında bunun insana xə- cəsinə özgələrin çiyninə atır və sanki top
ləl gətirmədiyini deyirlər. kimi əldən-ələ ötürürlər. Hökmdarlar ölkə-
ni idarə etmək üçün canişinlərini göndər-
60. Düzü, indiyə qədər onlardan ki- dikləri kimi, onlar da öz növbəsində bu
minsə bu işdə nümunə göstərdiyinə və işi tabeliyində olanlara həvalə edirlər, on-
ya bəzi alman yepiskoplarının bunu pa- lar kimi ruhanilər də öz təvazökarlıqları
palardan əxz edərək, sadəcə kultdan, xe- ilə möminlik qayğılarını xalqın öhdəsinə
yir-dualardan və bu qəbildən olan digər buraxırlar. Camaat isə bütün bu zəhməti
mərasimlərdən üz çevirdiklərinə, əsl sat- sanki onların kilsəyə heç vaxt aidiyyətləri
raplar kimi ömür sürməklərinə, rəşadətli olmadığı, xaç mərasiminin nə olduğunu
canlarını döyüş meydanından başqa, ay- bilmədikləri üçün kilsə əhlinə sırıyır. Özlə-
rı bir yerdə Tanrıya tapşırmağı yepiskopa rini dünyəvi adlandıran keşişlər həyatları-
yaraşmayan, az qala şərəfsiz bir iş say- nı İsaya yox, dünyaya həsr ediblərmiş ki-
dıqlarına təəccüb qalmışam. Sadə keşiş- mi, bu yükü müntəzəm ruhanilərin,1 on-
lərə qalanda isə onlar müqəddəslikdə rə- larsa rahiblərin, yüngül nizamnamə ra-
islərindən geri qalmağı özlərinə yaraşdır- hibləri ciddi nizamnaməyə baxan həm-
madıqları üçün məhsulun onda birinə olan karlarının, sonra isə hər ikisi dilənçilərin,
hüquqlarını müdafiə edərək, əsl hərbçi onlarsa öz növbəsində kartezianların2 be-
kimi qılınclarla, nizələrlə, daş-kəsəklə linə yükləyirlər. Möminlik də yalnız onla-
döyüşə atılırlar: itigözlü olduqlarından, qa- rın arasında qorunaraq bu vaxta qədər
ra camaatın canına qorxu salacaq hər heç kəsin gözünə görünməyəcək qədər
şeyi böyük səylə qədim fərmanlardan ta- gizli saxlanılır. Pul yığımında son dərəcə
pıb üzə çıxarır, onları məhsulun onda bi- çalışqan olan pontifiklər bu fövqəlaposto-
rindən də artığını ödəməyə məcbur edir- lik zəhməti yepiskoplara, yepiskoplar mə-
lər. Ancaq hər yerdə yazıldığı kimi, onla- həllə keşişlərinə, məhəllə keşişləri öz
rın öz vəzifə borclarına görə camaata nə köməkçilərinə, köməkçilər isə dilənçi qar-
qədər borclu olduqları birinin də ağlına daşlara tapşırırlar. Bu axırıncılar da qo-
gəlmir. Hətta qırxılmış kəllələri belə, din yun qırxmağı bacaranlara müraciət edir-
adamına bütün dünyəvi ehtiraslardan azad lər. Ancaq mən satira yazmadığımdan,
olub, səmavi qayğılardan başqa, heç nə- burada papanın və digər ruhanilərin hə-
yi düşünməməyin vacibliyini onların yadı- yatının təfsilatını xırdalamaq, tərif söylə-
na salmır. Ancaq bu məzəli insanlar dua-
