Page 201 - "Xəzər"
P. 201
dərk etməyin ən ali səviyyəsinə dəla- la, aşkarlamalarla, inandırmalarla, müha- 201
lət etdiyini düşünsəydi... Və ya əlcək ta- ribələri yatırtmaqla, ədalətsiz hökmdarla- 2017
xılmış əllərin dini ayinlərin icrasının bütün ra müqavimət göstərməklə xristian əhli
dünyəvi işlərə aid olmadığını və paklığı naminə öz qanından keçməyə hazır ol- Rotterdamlı Erazmus. Axmaqlığın tərifi
simvolizə etdiyini bilsəydi... Ya da əsanın mağın təzahürü, uca mərhəmətin əlaməti
eyni kilsəyə mənsub olan dindarlara diq- deyilmi? Bir də axı var-dövlət kasıb apos-
qəti, qayğını, yepiskop xaçının isə bütün tolların yerini tutanların nəyinə gərəkdir?
bəşəri ehtiraslar üzərində qələbəni təsvir Әgər kardinallar, – təkrar edirəm, – bütün
etdiyindən xəbərdar olsaydı... Yəni əgər bunları götür-qoy etsəydilər, bir vaxtlar
kimsə, – mən israrla soruşuram, – bu ki- apostolların sürdüyü ağır və zəhmət dolu
mi bir çox mətləblərin mənası barədə də- bir həyatı yaşamağa məcbur olduqları
rindən götür-qoy etsəydi, acınacaqlı və üçün heç vaxt onların yerini tutmağa can
kədərli bir həyat yaşamazdımı? Ancaq atmaz, onu həvəslə tərk edərdilər.
indi yalnız özlərini otarmaqda düz eləyir-
lər. Bəziləri qoyunlarının qayğısını ya İsa- 59. İndi də İsanın yerini əvəz edən ali
nın özünə, ya səyyah rahiblərə və ya vi- pontifiklər haqqında; onlar həyatlarını İsa-
karilərə həvalə edir. Heç kim də yepiskop nın həyatına, yəni onun kasıblığına, zəh-
sözünün mənasının zəhmət, qayğı və ça- mətinə, təliminə, xaçına, həyata nifrətinə
lışqanlıq olduğunu xatırlamır. Həqiqətən bənzətmək istəsəydilər, papa, yəni ata
də, onlar yalnız pul çırpışdırmağı yaxşı adı və Müqəddəs ləqəbləri barədə dü-
bacarırlar və bu işdə elə yepiskoplara ya- şünmək fikrində olsaydılar, yer üzündə
raşan kimi sayıqdan sayıq davranırlar. kimin taleyi hamıdan acınacaqlı olardı?
Və ya kim bu yeri bütün imkanları baha-
58. Elə birdən kardinallar apostolların sına əldə etməyə çalışar, sonra isə onu
yerini tutduqlarını və onların yolu ilə get- qılıncla, zəhərlə və müxtəlif zorakılıqlar-
məli olduqlarını düşünsəydilər, sonra da la müdafiə etməyə qalxardı? Әgər müdrik-
sahib deyil, yalnız mənəvi bəxşişlərə in- lik, bircə dəfə də olsa, onu haqlasaydı,
zibatçılıq etdiklərini və çox az sonra onla- bu yer neçə-neçə mənfəətdən məhrum
rın hamısından ciddi surətdə hesabat tə- olardı? Müdriklikmi dedim? Qoy heç ol-
ləb ediləcəyini dərk etsəydilər... Və ya- masa İsanın xatırlatdığı o duzun bir çim-
xud libasları barədə bir qədər filosofluq diyi olsun. Bu qədər var-dövlət, hörmət-
eləyib “əyinlərindəki bu geyimin bəyaz izzət, hökmranlıq, qələbələr, vəzifələr, dis-
rəngi nəyi bildirir” sualıyla özlərinə müra- pensatsiolar1, rüsumlar, indulgensiyalar,
ciət etsəydilər... Məgər bu rəng həyatın atlar, qatırlar, cangüdənlər, bunca zövq-
ən ali və kamil paklığını ifadə etmirmi? səfa! Görün bir-iki kəlmə ilə sizin üçün nə
Bəs əbalarının al-qırmızı rəngi? Məgər o, qədər bazarlar, nə qədər bolluq, dənizlə-
Tanrıya olan odlu məhəbbətin nişanəsi rə sığmayacaq nə qədər nemətlər təsvir
deyilmi? Bəs enli qırçınları ilə nəinki zat- etdim. Yoxsa onların yerini narahat gecə-
alilərinin qatırının belini, hətta dəvənin lər, pəhrizlər, göz yaşları, moizələr, dua
hörgücünü də örtməyə yarayan bu man- yığıncaqları, elmi məşğələlər, tövbə ahla-
tiya? Məgər o, hamının köməyinə yetməli rı və bu cür min bir acınacaqlı iztirablar
olan, – hələ var-dövlətdən keçmək bir ya- tutardı. Bir də ki, neçə-neçə kargüzarın,
na – yəni öyüd və nəsihətlərlə, təlimatlar- surətçıxaranın, notariusun, vəkilin, dəs-
lət etdiyini düşünsəydi... Və ya əlcək ta- ribələri yatırtmaqla, ədalətsiz hökmdarla- 2017
xılmış əllərin dini ayinlərin icrasının bütün ra müqavimət göstərməklə xristian əhli
dünyəvi işlərə aid olmadığını və paklığı naminə öz qanından keçməyə hazır ol- Rotterdamlı Erazmus. Axmaqlığın tərifi
simvolizə etdiyini bilsəydi... Ya da əsanın mağın təzahürü, uca mərhəmətin əlaməti
eyni kilsəyə mənsub olan dindarlara diq- deyilmi? Bir də axı var-dövlət kasıb apos-
qəti, qayğını, yepiskop xaçının isə bütün tolların yerini tutanların nəyinə gərəkdir?
bəşəri ehtiraslar üzərində qələbəni təsvir Әgər kardinallar, – təkrar edirəm, – bütün
etdiyindən xəbərdar olsaydı... Yəni əgər bunları götür-qoy etsəydilər, bir vaxtlar
kimsə, – mən israrla soruşuram, – bu ki- apostolların sürdüyü ağır və zəhmət dolu
mi bir çox mətləblərin mənası barədə də- bir həyatı yaşamağa məcbur olduqları
rindən götür-qoy etsəydi, acınacaqlı və üçün heç vaxt onların yerini tutmağa can
kədərli bir həyat yaşamazdımı? Ancaq atmaz, onu həvəslə tərk edərdilər.
indi yalnız özlərini otarmaqda düz eləyir-
lər. Bəziləri qoyunlarının qayğısını ya İsa- 59. İndi də İsanın yerini əvəz edən ali
nın özünə, ya səyyah rahiblərə və ya vi- pontifiklər haqqında; onlar həyatlarını İsa-
karilərə həvalə edir. Heç kim də yepiskop nın həyatına, yəni onun kasıblığına, zəh-
sözünün mənasının zəhmət, qayğı və ça- mətinə, təliminə, xaçına, həyata nifrətinə
lışqanlıq olduğunu xatırlamır. Həqiqətən bənzətmək istəsəydilər, papa, yəni ata
də, onlar yalnız pul çırpışdırmağı yaxşı adı və Müqəddəs ləqəbləri barədə dü-
bacarırlar və bu işdə elə yepiskoplara ya- şünmək fikrində olsaydılar, yer üzündə
raşan kimi sayıqdan sayıq davranırlar. kimin taleyi hamıdan acınacaqlı olardı?
Və ya kim bu yeri bütün imkanları baha-
58. Elə birdən kardinallar apostolların sına əldə etməyə çalışar, sonra isə onu
yerini tutduqlarını və onların yolu ilə get- qılıncla, zəhərlə və müxtəlif zorakılıqlar-
məli olduqlarını düşünsəydilər, sonra da la müdafiə etməyə qalxardı? Әgər müdrik-
sahib deyil, yalnız mənəvi bəxşişlərə in- lik, bircə dəfə də olsa, onu haqlasaydı,
zibatçılıq etdiklərini və çox az sonra onla- bu yer neçə-neçə mənfəətdən məhrum
rın hamısından ciddi surətdə hesabat tə- olardı? Müdriklikmi dedim? Qoy heç ol-
ləb ediləcəyini dərk etsəydilər... Və ya- masa İsanın xatırlatdığı o duzun bir çim-
xud libasları barədə bir qədər filosofluq diyi olsun. Bu qədər var-dövlət, hörmət-
eləyib “əyinlərindəki bu geyimin bəyaz izzət, hökmranlıq, qələbələr, vəzifələr, dis-
rəngi nəyi bildirir” sualıyla özlərinə müra- pensatsiolar1, rüsumlar, indulgensiyalar,
ciət etsəydilər... Məgər bu rəng həyatın atlar, qatırlar, cangüdənlər, bunca zövq-
ən ali və kamil paklığını ifadə etmirmi? səfa! Görün bir-iki kəlmə ilə sizin üçün nə
Bəs əbalarının al-qırmızı rəngi? Məgər o, qədər bazarlar, nə qədər bolluq, dənizlə-
Tanrıya olan odlu məhəbbətin nişanəsi rə sığmayacaq nə qədər nemətlər təsvir
deyilmi? Bəs enli qırçınları ilə nəinki zat- etdim. Yoxsa onların yerini narahat gecə-
alilərinin qatırının belini, hətta dəvənin lər, pəhrizlər, göz yaşları, moizələr, dua
hörgücünü də örtməyə yarayan bu man- yığıncaqları, elmi məşğələlər, tövbə ahla-
tiya? Məgər o, hamının köməyinə yetməli rı və bu cür min bir acınacaqlı iztirablar
olan, – hələ var-dövlətdən keçmək bir ya- tutardı. Bir də ki, neçə-neçə kargüzarın,
na – yəni öyüd və nəsihətlərlə, təlimatlar- surətçıxaranın, notariusun, vəkilin, dəs-
