Page 200 - "Xəzər"
P. 200
ötrü bu məsələyə bir qədər yaltaqlıq da bulayırlar. Axı əsl zadəgana, əsl saray
əlavə edirlər. əhlinə yaraşan keyfiyyətlər məhz bunlar-
İndi isə hərdən rastınıza çıxan birisini dır. Yeri gəlmişkən, onların həyat tərzinə
gözünüz önünə gətirin. Təsəvvür edin ki, yaxından baxmaq istəsəniz, əsl feakları,
bu adam qanunları bilməkdə cahil, ümu- Penelopenin iddiaçılarını (şeirin yerdə qa-
mi rifahın qatı düşməni, şəxsi marağını lanını özünüz bilirsiniz, Exo onu sizə mən-
güdən, şəhvət ölüsü, savadın, həqiqət və dən də yaxşı çatdırar) görərsiz1. Onlar
azadlığın qənimi, dövlətin mənafeyi ba- günortaya qədər yatır, pulla tutulmuş bir
rədə ən az düşünən, hər şeyi ancaq öz keşişciyəz yataqlarının başındaca hazır
arşınıyla ölçüb-biçən birisidir. Eləsinin dayanır və ağa oyanan kimi ibadətini icra
boynundan bütün fəzilətlərin birliyinin rəm- edir. Bir az keçmiş səhər yeməyi, o qur-
zi olan qızıl zəncir assan, başına bahalı tarar-qurtarmaz da dərhal nahar, ondan
daş-qaşlarla bəzənmiş tac qoyub desən sonra aşıqatdı, çöpçəkdi, mərc, oyunbaz-
ki, o, qəhrəmanlığı ilə hamıdan ucadı, əli- lar, təlxəklər, fahişələr, əyləncələr, müxtə-
nə hüquq və ədalətin sarsılmazlığını bil- lif məzələnmələr. Arada bir-iki dəfə qəl-
dirən hökmdar əsası təqdim etsən, nəha- yanaltı. Ondan da sonra şam yeməyi və
200 yət, onu respublikanın ali məhəbbət nişa- ardınca içki məclisi, özü də, and olsun
nəsi olan al-qırmızı libasa tutsan, bilirsiz- Yupiterə, sadəcə bir-iki qədəh ötürməklə
2017 mi nələr olacaq? Mən əminəm ki, bu yox. Bu minvalla, zərrə qədər həyat sı-
hökmdar bütün bər-bəzəyini öz həyatı ilə xıntısı duymadan saatlar, günlər, aylar, il-
müqayisə etsə, geyimindən xəcalət çə- lər və əsrlər keçir. Bəzən bu uzunquyruq-
kəcəyindən, qorxuya düşəcəyindən, bir- lara baxanda – xüsusən də cavan nimfa-
dən hansısa itoynadanın bu səhnə libas- ların arasında birinin özünü ilahələrə tay
larını hoydu-hoyduya götürəcəyindən, onu tutduğunu görəndə – özüm də ürəkdən
məsxərəyə qoya biləcəyindən ehiyatla- əylənirəm, səbəb də onların dalınca quy-
Rotterdamlı Erazmus. Axmaqlığın tərifi nacaq. ruq kimi uzun şleyfin sürünməyi və ya
56. Bəs saray əyanları barədə nəyi hansısa bir zırpının başqalarını dirsəklə-
xatırlaya blərik? Onlar müti, qul mənəviy- yə-dirsəkləyə keçib irəliləməyi olur, eləsi
yatlı, şit və rəzil varlıqlar olmasa da, hər Yupiterin yanında dayanmağa çalışır, ya
şeydə özlərini birinci görmək istəyirlər. da özü özünə hədsiz dərəcədə vurğun
Ancaq özlərini qızıla, daş-qaşa, al-qırmı- olan bir başqası boynundan asdığı ağır
zı libasa, həmçinin şücaət və müdrikliyin zəncirin təkcə var-dövlətinə yox, həm də
digər rəmzlərinə tutmaqla kifayətlənsələr qolunun gücünə dəlalət etdiyini gözə so-
də, belə olmağı başqalarına da güzəştə xur.
gedir və bircə bu məsələdə təvazökarlıq 57. Ali pontifiklər, kardinallar və ye-
edirlər. Kralı “hökmdarım” deyə çağıra bil- piskoplar hökmdarlarla nəinki rəqabət
dikləri, üç kəlmədən ibarət salam vermə- aparır, bəzən, hətta onları ötüb-keçirlər
yi öyrəndikləri üçün özlərini çox xoşbəxt də. Digər tərəfdən, kimsə bəyaz qar
hesab edir, hər addımda “zati-aliləri”, “ey rəngli kətan paltarın ləkəsiz həyatın nişa-
cəlal sahibi”, “əlahəzrət” kimi şərəfli titul- nəsi olduğunu xəyal etsəydi, kimsə hər
lar səpələməyi bacarırlar. Çox məharətlə iki yuxarı küncü bağlayan ikibuynuzlu,
simalarını dəyişir, yaltaqcasına quyruq düyünlü mitranın Әhdi-ətiqlə Әhdi-cədidi
əlavə edirlər. əhlinə yaraşan keyfiyyətlər məhz bunlar-
İndi isə hərdən rastınıza çıxan birisini dır. Yeri gəlmişkən, onların həyat tərzinə
gözünüz önünə gətirin. Təsəvvür edin ki, yaxından baxmaq istəsəniz, əsl feakları,
bu adam qanunları bilməkdə cahil, ümu- Penelopenin iddiaçılarını (şeirin yerdə qa-
mi rifahın qatı düşməni, şəxsi marağını lanını özünüz bilirsiniz, Exo onu sizə mən-
güdən, şəhvət ölüsü, savadın, həqiqət və dən də yaxşı çatdırar) görərsiz1. Onlar
azadlığın qənimi, dövlətin mənafeyi ba- günortaya qədər yatır, pulla tutulmuş bir
rədə ən az düşünən, hər şeyi ancaq öz keşişciyəz yataqlarının başındaca hazır
arşınıyla ölçüb-biçən birisidir. Eləsinin dayanır və ağa oyanan kimi ibadətini icra
boynundan bütün fəzilətlərin birliyinin rəm- edir. Bir az keçmiş səhər yeməyi, o qur-
zi olan qızıl zəncir assan, başına bahalı tarar-qurtarmaz da dərhal nahar, ondan
daş-qaşlarla bəzənmiş tac qoyub desən sonra aşıqatdı, çöpçəkdi, mərc, oyunbaz-
ki, o, qəhrəmanlığı ilə hamıdan ucadı, əli- lar, təlxəklər, fahişələr, əyləncələr, müxtə-
nə hüquq və ədalətin sarsılmazlığını bil- lif məzələnmələr. Arada bir-iki dəfə qəl-
dirən hökmdar əsası təqdim etsən, nəha- yanaltı. Ondan da sonra şam yeməyi və
200 yət, onu respublikanın ali məhəbbət nişa- ardınca içki məclisi, özü də, and olsun
nəsi olan al-qırmızı libasa tutsan, bilirsiz- Yupiterə, sadəcə bir-iki qədəh ötürməklə
2017 mi nələr olacaq? Mən əminəm ki, bu yox. Bu minvalla, zərrə qədər həyat sı-
hökmdar bütün bər-bəzəyini öz həyatı ilə xıntısı duymadan saatlar, günlər, aylar, il-
müqayisə etsə, geyimindən xəcalət çə- lər və əsrlər keçir. Bəzən bu uzunquyruq-
kəcəyindən, qorxuya düşəcəyindən, bir- lara baxanda – xüsusən də cavan nimfa-
dən hansısa itoynadanın bu səhnə libas- ların arasında birinin özünü ilahələrə tay
larını hoydu-hoyduya götürəcəyindən, onu tutduğunu görəndə – özüm də ürəkdən
məsxərəyə qoya biləcəyindən ehiyatla- əylənirəm, səbəb də onların dalınca quy-
Rotterdamlı Erazmus. Axmaqlığın tərifi nacaq. ruq kimi uzun şleyfin sürünməyi və ya
56. Bəs saray əyanları barədə nəyi hansısa bir zırpının başqalarını dirsəklə-
xatırlaya blərik? Onlar müti, qul mənəviy- yə-dirsəkləyə keçib irəliləməyi olur, eləsi
yatlı, şit və rəzil varlıqlar olmasa da, hər Yupiterin yanında dayanmağa çalışır, ya
şeydə özlərini birinci görmək istəyirlər. da özü özünə hədsiz dərəcədə vurğun
Ancaq özlərini qızıla, daş-qaşa, al-qırmı- olan bir başqası boynundan asdığı ağır
zı libasa, həmçinin şücaət və müdrikliyin zəncirin təkcə var-dövlətinə yox, həm də
digər rəmzlərinə tutmaqla kifayətlənsələr qolunun gücünə dəlalət etdiyini gözə so-
də, belə olmağı başqalarına da güzəştə xur.
gedir və bircə bu məsələdə təvazökarlıq 57. Ali pontifiklər, kardinallar və ye-
edirlər. Kralı “hökmdarım” deyə çağıra bil- piskoplar hökmdarlarla nəinki rəqabət
dikləri, üç kəlmədən ibarət salam vermə- aparır, bəzən, hətta onları ötüb-keçirlər
yi öyrəndikləri üçün özlərini çox xoşbəxt də. Digər tərəfdən, kimsə bəyaz qar
hesab edir, hər addımda “zati-aliləri”, “ey rəngli kətan paltarın ləkəsiz həyatın nişa-
cəlal sahibi”, “əlahəzrət” kimi şərəfli titul- nəsi olduğunu xəyal etsəydi, kimsə hər
lar səpələməyi bacarırlar. Çox məharətlə iki yuxarı küncü bağlayan ikibuynuzlu,
simalarını dəyişir, yaltaqcasına quyruq düyünlü mitranın Әhdi-ətiqlə Әhdi-cədidi