Page 20 - "Xəzər"

əvvəllərində Londonun bir çox rayonla- vab verməli oldu. Ayrı-ayrı işbazların evin-

rında və altı qonşu qraflıqda onun böyük də nümunəvi eşikağalarına rast gəlindiyi

nüfuzu var idi. Üstəlik, çoxları bu nüfuzun fikrini bəzi məktub müəllifləri bölüşdürsə

həddindən artıq olduğunu düşünürdü və də, Cəmiyyət öz göstərişinə haqq qazan-

Cəmiyyətin, məncə, 1932, ya 1933-cü il- dırırdı: “Ona əsaslanmaq lazımdır ki, əsl

də məcburi bağlanmasını alqışladılar. ledi və centlmenlər belə hallarda bu şəxs-

Heys Cəmiyyəti bəyan edirdi ki, öz sı- ləri işə dəvət etməyi unutmazdılar”. “Әsl

ralarına “yalnız yüksək təbəqədən” çıxan ledi və centlmenlər” konsepsiyasına əsas-

eşikağalarını götürür. Sonralar müvəffəq lanmaq lazımdır, Cəmiyyət sözünün

olduğu hakimiyyət və nüfuz, əsasən, onun- üstündə dururdu, əks halda, “bizi bolşe-
la izah edilir ki, bu kimi cəmiyyətlərdən vik Rusiyasının səviyyəsinə enmək təhl-
fərqli olaraq, üzvlərinin həddindən az ol- ükəsi gözləyir”. Bu çıxış mübahisəni qı-
masını bacarmış, bununla da öz iddiası- zışdırdı, Cəmiyyəti öz üzvlərinə tələbləri
nı bir növ təsdiqləmişdi. Deyilənlərə görə, daha dəqiq ifadə etməyə səsləyən yeni-
üzvlərinin sayı heç vaxt otuzu keçməmiş- yeni məktublar yazıldı. Axırda “Rüblük”də
di, ən çoxu, doqquz-on nəfər olmuşdular. çap olunan qısa məktubda Cəmiyyət bə-
20 Heys Cəmiyyətinin öz fəaliyyətini sirli pər- yan etdi ki, onların nöqteyi-nəzərincə – söz-
dəyə bürüməsi həmin dövrdə onu müəm-
2017 malı bir quruma çevirmişdi. bəsöz xatırlamağa çalışacağam – “başlı-
ca tələb budur: namizəd tutduğu mövqe-
Ancaq Cəmiyyət onun üzvlüyünə qə- yə cavab verən ləyaqəti ilə fərqlənməli-
bul olunanlardan nə tələb etdiyi barədə dir. Başqa nə kimi məziyyətləri olursa-ol-
bəyanat verməkdən uzun müddət çəkin- sun, bu mənada azacıq uyğunsuzluq üzə
di. Cəmiyyətdən bununla bağlı bəyanat
verməsi tələbləri get-gedə daha təkidlə çıxarsa, tələbə cavab vermədiyi qənaəti-
səslənirdi və “Centlmenlərin yanında iş- nə gəlinəcək”.
Heys Cəmiyyətinə tənqidi münasibə-
ləyən centlmenlər üçün rüblük”də çap olu-
nan məktublara verilən cavabda cəmiy- timə baxmayaraq, onların mülahizələri-
yət etiraf etdi ki, üzvlük üçün vacib şərt nin, ən azından, həqiqətə söykəndiyinə
Kazuo İsiquro. O günlərdən qalanlar “məşhur evlərdə işləməkdir”. “Ancaq ay- əminəm. Misal üçün, hamının “böyük”
dındır ki – Cəmiyyət dəqiqləşdirirdi – bütün eşikağaları hesab etdiyi mister Marşalla
tələblərə cavab vermək üçün bu, heç də mister Leyni götürək; mən, doğrudan da,

kifayət deyil”. Ardınca da izah olunurdu belə hesab edirəm ki, onları başqa eşika-

ki, Cəmiyyət işbazların, ya nuvorişlərin1 ğalarından fərqləndirən xüsusiyyət öz iş-

evini “məşhur” saymır. Məhz bu köhnə lərinin ustası olmalarından başqa bir şey

yanaşmanın, Cəmiyyətin bizim peşə me- deyil, bunu “ləyaqət” sözüylə daha dəqiq

yarları barədə mübahisələrdə münsiflər ifadə etmək olar.

məhkəməsi kimi çıxış etmək üçün lazımi Bu yerdə, əlbəttə, yeni sual ortaya çı-

nüfuz qazanmaq imkanını kökündən sar- xır: “ləyaqət” məfhumu özlüyündə nəyi

sıtdığına əminəm. ifadə eləyir? Bu mövzuda mister Qrem

Etirazlar səbəbindən “Rüblük” yeni və onun kimiləri ilə maraqlı mübahisələri-

məktublar çap elədi; Cəmiyyət onlara ca- miz olurdu. Mister Qrem həmişə mühaki-

1nuvoriş – möhtəkirlik yolu ilə dövlətlənib varlılar sırasına qatılmış adam