Page 183 - "Xəzər"
P. 183
a keçiriləsi hər şeyin özülü yeniyetmə- qadına – Mariya Krossa baxırdı. Nəha- 183
likdə qoyulur. Gəncliyin astanasında ar- yət, onu özündən çıxara biləcək sözləri 2017
tıq oyun oynanılıb, hər şey müəyyənlə- tapdı:
şib. Hər şey, bəlkə də, lap uşaqlıqdan Fransua Moriak. Sevgi səhrası
edilib; vurğunluq, kiməsə bağlanmaq his- – Deməli, siz buralarda olursunuz.
si, bəlkə də, lap doğuluşdan əvvəl ruha Mariya onun nə demək istədiyini ba-
yeridilib və bizimlə birgə boy atıb yeniyet- şa düşdü: insan həmişə öz ilkin aludəçili-
məliyimizin paklığına uyğunlaşır, kişilik yinə qayıdır. Raymon qadının üzünün al-
həddinə çatanda isə möcüzəli şəkildə qə- lanmasını və qaşlarının qəzəblə çatılma-
fil üzə çıxır. sını məmnunluqla seyr edirdi.
– Belə yerlərdən həmişə iyrənmişəm,
Özünü itirmiş və hələ də əlçatmaz yəqin, məni yaxşı tanımırsız! Cənab La-
olan bu qadına qarşı bütün silahlara əl russel məni “Qızıl aslan”a dartıb aparan-
atan Raymon ona deməkdən ötrü alışıb- da hansı əzablar çəkdiyimi atanız yaxşı
yandığı sözləri, nəhayət, xatırladı. Hər- xatırlamış olar. Düzdü, bunu sizə demə-
çənd söhbət açıldıqca anlayırdı ki, bu cür yin mənası yoxdu, amma bura gəlmək
danışmağın yeri deyil, ancaq yenə də da- mənim borcumdu. Hə, borcumdu... sizin
vam edirdi. Әlbəttə, bu tarixçə ona sevgi- kimilər mənim iztirabımı anlamaz. Hətta
ni dərk etməyə mane olmurdu... Hələ tə- Bertran da ərimin zövqünü yola verməyi
sadüfən rastına çıxanları və fahişələri he- məsləhət görür – əlbəttə, ağıl çərçivəsin-
saba almasa, yaşıdlarına nisbətən onun də. Mən onun üzərində hansısa təsirimi
həyatında qadın daha çox olmuşdu. Ma- saxlamaq istəyirəm, sarı simə bu dərəcə-
riya Kross, görünür, hətta ona xoşbəxtlik də toxunmaq lazım deyil. Bilirsiniz, Bert-
gətirmişdi. ran geniş dünyagörüşü olan adamdı: ərim
saçlarımı kəsdirməyi tələb edəndə mənə
Qadın başını geri atıb ona qıyğacı yalvarırdı ki, atasının sözündən çıxma-
nəzərlə pis-pis baxdı. Görəsən, nədən yım.
narazıdı? Mariyaya Bertranın adını çəkmək ki-
fayət etdi ki, gərginlik səngisin və o sakit-
– Sizi ancaq o iyrənc iş maraqlandı- ləşib yumşalsın. Raymon xəyalında Bor-
rır... dodakı boş xiyabanın günorta saat dörd
radələrini və onun dalınca təngnəfəs qa-
Mariya siqaret yandırıb, başını divara çan o uşağı canlandırdı; onun ağlamsı-
söykədi və tüstünün arasından üç cüt nan səsini eşitdi: “Dəftəri ver!..” O zəif
adamın rəqsinə göz goydu. Cazda fasilə uşaqdan belə bir insan necə yetişdi axı?
yarananda kişilər qadınları buraxaraq əl Mariyanı sancmağa çalışdı:
çaldılar, sonra yalvarışlı tərzdə əllərini – İndi böyük oğlunuz var...
zəncilərə uzatdılar ki, yenə çalsınlar – Yox, bu, ona toxunmadı, əksinə, gü-
sanki həyatları bu şiddətli gurultudan ası- lümsədi:
lıydı. Onlara canı yanan musiqiçilər daha – Ah, yadıma düşdü, siz onu kollec-
güclü gurultu qoparmağa başladılar və dən tanıyırsız! – Raymon yenidən onun
çılğın bir ritmlə pərvazlanan birgünlük kə- gözündə insana döndü – axı o, Bertranla
pənəklər yenə bir-birlərindən yapışıb “uçuş- keçmişdə bir yerdə oxuyub. – Hə, böyükdü,
dular”.
Həmin vaxt Raymon acıqla saçları qı-
sa kəsilmiş, sakitcə oturub siqaret çəkən
likdə qoyulur. Gəncliyin astanasında ar- yət, onu özündən çıxara biləcək sözləri 2017
tıq oyun oynanılıb, hər şey müəyyənlə- tapdı:
şib. Hər şey, bəlkə də, lap uşaqlıqdan Fransua Moriak. Sevgi səhrası
edilib; vurğunluq, kiməsə bağlanmaq his- – Deməli, siz buralarda olursunuz.
si, bəlkə də, lap doğuluşdan əvvəl ruha Mariya onun nə demək istədiyini ba-
yeridilib və bizimlə birgə boy atıb yeniyet- şa düşdü: insan həmişə öz ilkin aludəçili-
məliyimizin paklığına uyğunlaşır, kişilik yinə qayıdır. Raymon qadının üzünün al-
həddinə çatanda isə möcüzəli şəkildə qə- lanmasını və qaşlarının qəzəblə çatılma-
fil üzə çıxır. sını məmnunluqla seyr edirdi.
– Belə yerlərdən həmişə iyrənmişəm,
Özünü itirmiş və hələ də əlçatmaz yəqin, məni yaxşı tanımırsız! Cənab La-
olan bu qadına qarşı bütün silahlara əl russel məni “Qızıl aslan”a dartıb aparan-
atan Raymon ona deməkdən ötrü alışıb- da hansı əzablar çəkdiyimi atanız yaxşı
yandığı sözləri, nəhayət, xatırladı. Hər- xatırlamış olar. Düzdü, bunu sizə demə-
çənd söhbət açıldıqca anlayırdı ki, bu cür yin mənası yoxdu, amma bura gəlmək
danışmağın yeri deyil, ancaq yenə də da- mənim borcumdu. Hə, borcumdu... sizin
vam edirdi. Әlbəttə, bu tarixçə ona sevgi- kimilər mənim iztirabımı anlamaz. Hətta
ni dərk etməyə mane olmurdu... Hələ tə- Bertran da ərimin zövqünü yola verməyi
sadüfən rastına çıxanları və fahişələri he- məsləhət görür – əlbəttə, ağıl çərçivəsin-
saba almasa, yaşıdlarına nisbətən onun də. Mən onun üzərində hansısa təsirimi
həyatında qadın daha çox olmuşdu. Ma- saxlamaq istəyirəm, sarı simə bu dərəcə-
riya Kross, görünür, hətta ona xoşbəxtlik də toxunmaq lazım deyil. Bilirsiniz, Bert-
gətirmişdi. ran geniş dünyagörüşü olan adamdı: ərim
saçlarımı kəsdirməyi tələb edəndə mənə
Qadın başını geri atıb ona qıyğacı yalvarırdı ki, atasının sözündən çıxma-
nəzərlə pis-pis baxdı. Görəsən, nədən yım.
narazıdı? Mariyaya Bertranın adını çəkmək ki-
fayət etdi ki, gərginlik səngisin və o sakit-
– Sizi ancaq o iyrənc iş maraqlandı- ləşib yumşalsın. Raymon xəyalında Bor-
rır... dodakı boş xiyabanın günorta saat dörd
radələrini və onun dalınca təngnəfəs qa-
Mariya siqaret yandırıb, başını divara çan o uşağı canlandırdı; onun ağlamsı-
söykədi və tüstünün arasından üç cüt nan səsini eşitdi: “Dəftəri ver!..” O zəif
adamın rəqsinə göz goydu. Cazda fasilə uşaqdan belə bir insan necə yetişdi axı?
yarananda kişilər qadınları buraxaraq əl Mariyanı sancmağa çalışdı:
çaldılar, sonra yalvarışlı tərzdə əllərini – İndi böyük oğlunuz var...
zəncilərə uzatdılar ki, yenə çalsınlar – Yox, bu, ona toxunmadı, əksinə, gü-
sanki həyatları bu şiddətli gurultudan ası- lümsədi:
lıydı. Onlara canı yanan musiqiçilər daha – Ah, yadıma düşdü, siz onu kollec-
güclü gurultu qoparmağa başladılar və dən tanıyırsız! – Raymon yenidən onun
çılğın bir ritmlə pərvazlanan birgünlük kə- gözündə insana döndü – axı o, Bertranla
pənəklər yenə bir-birlərindən yapışıb “uçuş- keçmişdə bir yerdə oxuyub. – Hə, böyükdü,
dular”.
Həmin vaxt Raymon acıqla saçları qı-
sa kəsilmiş, sakitcə oturub siqaret çəkən
