Page 157 - "Xəzər"
P. 157
ündən ixtiyarsız xilas etiyinə görə əsə- lən kim ola bilər axı? Həkim yaddaşında- 157
biləşirdi. Raymonun bu məktubu hansı kı adları saf-çürük edir, onları bir-birinin 2017
istehzayla oxuyacağını gözləri önünə gə- ardınca sıralayırdı. Onların hamısından
tirir, həyəcan keçirir, məyus olurdu. Sanki Mariyanın zəhləsi gedir. Bəs onun qəl- Fransua Moriak. Sevgi səhrası
otaqda tək deyildi. Görüntümü? Mariya- bində nifrət oyada bilməyən kimdi axı?
nın yüksək bədii təcəssümü görüntüdür- Bir dəfə təzyiqini ölçdürmək üçün qəbu-
mü? Məgər bir vaxtlar ölüm ayağındakı luna gələn Larusselin dediklərini bir yadı-
uşağının yatağı yanında keçirdiyi sarsıntı na sal: “Öz aramızdı, Mariyanın o məsə-
görüntüydü? Anasının təlqin etdiyi Kant ləylə arası yoxdu... başa düşürsüz də,
fəlsəfəsinin ehkamlarından keçərək köhnə nəyi deyirəm?.. Mənimlə – ayrı məsələ,
mistikaya uyub əzabları qəbul etməyə ha- çünki, hər halda, mən mənəm... İlk vaxt-
zır olması da görüntüydü? Balaca çarpa- lar dost-tanışın bizə gəlməyi onun üçün
yının önündə diz çöküb (mərhumu elə sadəcə əyləncəli idi. Hamı onun ətrafına
yalqızlıq bürümüşdü ki) hər şeyə görə toplaşır və mən nələr olacağını gözləyir-
amansızcasına özünü qınayır, sinəsinə dim. Axı gün gəlir, hansısa dostumuz öz
vurur, inildəyirdi. Deyirdi, baş verənlər xe- məşuqəsini bizə təqdim edəndə, birinci
yirədi, ən azından, oğlu anasından ötrü növbədə, həmin xanımı onun əlindən al-
xəcalət çəkməyə macal tapa bilmədi... mağı düşünürük, elə deyilmi? Düşündüm
Bu yerdə söz alimi tutdu: ki, cənablar, hünəriniz varsa, girişin görək –
amma cəhdləri puça çıxdı, Mariya onları
“O, şübhəsiz, səmimiydi, ancaq dər- dərhal rədd elədi. Mən nə danışdığımı bi-
dinin böyüklüyündə də bir özündənrazılıq lirəm – dünyada Mariya qədər sevgi təcr-
vardı – görüntü yaratmaqla içini rahatla- übəsi az olan, sevgidən az zövq alan qa-
dırdı... Mariya Kross həmişə roman məz- dın yoxdu. Həkim, o, qüsursuz xanımdı!
munlu vəziyyətlər axtarırdı: məgər ağlına Ona nifrət edən lovğa qadınların hamı-
gəlmirdi ki, ölüm ayağındakı xanım La- sından safdı”. Larussel həm də əlavə et-
russellə hökmən görüşməlidir?” Həkim bu mişdi: “Məhz Mariya başqa qadınlara bən-
cür görüşlərin yalnız səhnədə yaxşı təsir zəmir deyə qorxuram. Qorxuram ki, mən
bağışladığına onu inandırmaq üçün xeyli evdə olmayanda bir mənasız qərar qəbul
güc sərf eləmişdi. Hərçənd özü də arva- edər. Bütün günü xülyalara qapılıb qalır,
dının yanında məşuqəsinin müdafiəçisi evdən ancaq qəbiristanlığa gedəndə çı-
roluna girəsi oldu və Mariyanı inandırdı xır... Sizcə, o, oxuduğu hansısa kitabın
ki, artıq o bağışlanıb. təsiri altında deyil ki?
Fikrini dağıtmaq üçün açıq pəncərə- “Hə, ola bilər, hansısa kitabın təsiri al-
yə yaxınlaşdı, yay gecəsinin toranlığına tındaymış – həkim düşünür – hərçənd
diqqət kəsilərək eşitdiyi səsləri – cırcıra- yox, yoxsa bilərdim, bu ki mənim sahəm-
maların ara verməyən cırıltılarını, bataq- di! Bəzən kitab kişinin həyatını alt-üst
lıqdan gələn qurultuları, iki quru qurbağa- edir, özü də necə! Hə, olur, bəs qadın hə-
sının aydın səsini, hansısa quşun bülbül yatını? Әslində, bizi ruhumuzda və qanı-
avazına oxşayan qırıq-qırıq oxusunu, so- mızda olanlar dərindən həyəcanlandıra
nuncu tramvayın zəngini bir-bir ayırd et- bilər. Bəs kitab? Roman?” Başını yırğala-
məyə çalışdı... Raymon “Mən bildiyimi bi- dı. “Roman” kəlməsi onu eşq macəraları
lirəm” – dedi. Mariya Krossun xoşuna gə-
biləşirdi. Raymonun bu məktubu hansı kı adları saf-çürük edir, onları bir-birinin 2017
istehzayla oxuyacağını gözləri önünə gə- ardınca sıralayırdı. Onların hamısından
tirir, həyəcan keçirir, məyus olurdu. Sanki Mariyanın zəhləsi gedir. Bəs onun qəl- Fransua Moriak. Sevgi səhrası
otaqda tək deyildi. Görüntümü? Mariya- bində nifrət oyada bilməyən kimdi axı?
nın yüksək bədii təcəssümü görüntüdür- Bir dəfə təzyiqini ölçdürmək üçün qəbu-
mü? Məgər bir vaxtlar ölüm ayağındakı luna gələn Larusselin dediklərini bir yadı-
uşağının yatağı yanında keçirdiyi sarsıntı na sal: “Öz aramızdı, Mariyanın o məsə-
görüntüydü? Anasının təlqin etdiyi Kant ləylə arası yoxdu... başa düşürsüz də,
fəlsəfəsinin ehkamlarından keçərək köhnə nəyi deyirəm?.. Mənimlə – ayrı məsələ,
mistikaya uyub əzabları qəbul etməyə ha- çünki, hər halda, mən mənəm... İlk vaxt-
zır olması da görüntüydü? Balaca çarpa- lar dost-tanışın bizə gəlməyi onun üçün
yının önündə diz çöküb (mərhumu elə sadəcə əyləncəli idi. Hamı onun ətrafına
yalqızlıq bürümüşdü ki) hər şeyə görə toplaşır və mən nələr olacağını gözləyir-
amansızcasına özünü qınayır, sinəsinə dim. Axı gün gəlir, hansısa dostumuz öz
vurur, inildəyirdi. Deyirdi, baş verənlər xe- məşuqəsini bizə təqdim edəndə, birinci
yirədi, ən azından, oğlu anasından ötrü növbədə, həmin xanımı onun əlindən al-
xəcalət çəkməyə macal tapa bilmədi... mağı düşünürük, elə deyilmi? Düşündüm
Bu yerdə söz alimi tutdu: ki, cənablar, hünəriniz varsa, girişin görək –
amma cəhdləri puça çıxdı, Mariya onları
“O, şübhəsiz, səmimiydi, ancaq dər- dərhal rədd elədi. Mən nə danışdığımı bi-
dinin böyüklüyündə də bir özündənrazılıq lirəm – dünyada Mariya qədər sevgi təcr-
vardı – görüntü yaratmaqla içini rahatla- übəsi az olan, sevgidən az zövq alan qa-
dırdı... Mariya Kross həmişə roman məz- dın yoxdu. Həkim, o, qüsursuz xanımdı!
munlu vəziyyətlər axtarırdı: məgər ağlına Ona nifrət edən lovğa qadınların hamı-
gəlmirdi ki, ölüm ayağındakı xanım La- sından safdı”. Larussel həm də əlavə et-
russellə hökmən görüşməlidir?” Həkim bu mişdi: “Məhz Mariya başqa qadınlara bən-
cür görüşlərin yalnız səhnədə yaxşı təsir zəmir deyə qorxuram. Qorxuram ki, mən
bağışladığına onu inandırmaq üçün xeyli evdə olmayanda bir mənasız qərar qəbul
güc sərf eləmişdi. Hərçənd özü də arva- edər. Bütün günü xülyalara qapılıb qalır,
dının yanında məşuqəsinin müdafiəçisi evdən ancaq qəbiristanlığa gedəndə çı-
roluna girəsi oldu və Mariyanı inandırdı xır... Sizcə, o, oxuduğu hansısa kitabın
ki, artıq o bağışlanıb. təsiri altında deyil ki?
Fikrini dağıtmaq üçün açıq pəncərə- “Hə, ola bilər, hansısa kitabın təsiri al-
yə yaxınlaşdı, yay gecəsinin toranlığına tındaymış – həkim düşünür – hərçənd
diqqət kəsilərək eşitdiyi səsləri – cırcıra- yox, yoxsa bilərdim, bu ki mənim sahəm-
maların ara verməyən cırıltılarını, bataq- di! Bəzən kitab kişinin həyatını alt-üst
lıqdan gələn qurultuları, iki quru qurbağa- edir, özü də necə! Hə, olur, bəs qadın hə-
sının aydın səsini, hansısa quşun bülbül yatını? Әslində, bizi ruhumuzda və qanı-
avazına oxşayan qırıq-qırıq oxusunu, so- mızda olanlar dərindən həyəcanlandıra
nuncu tramvayın zəngini bir-bir ayırd et- bilər. Bəs kitab? Roman?” Başını yırğala-
məyə çalışdı... Raymon “Mən bildiyimi bi- dı. “Roman” kəlməsi onu eşq macəraları
lirəm” – dedi. Mariya Krossun xoşuna gə-
