Page 13 - "Xəzər"
P. 13
ımdadır, “Әkinçi gerbi”nin sahibi bir Ağamın köhnə dəmir-dümür yığan bir 13
dəfə dedi ki, Amerikada barmen olsaydı, neçə qaraçını nəzərdə tutduğunu başa 2017
bizlərlə dostyana laqqırtı vurmazdı, qüsur- düşdüm. Onlar səhər tezdən adətləri üzrə
larımızı, səhvlərimizi üzümüzə çırpardı, “Qazan alırıq, qazan alırıq” qışqıra-qışqı- Kazuo İsiquro. O günlərdən qalanlar
“əyyaş”, ya ondan da betər sözlər deyər- ra evin yanından keçmişdilər. Həmin sə-
di, yoxsa vəzifəsinin öhdəsindən gələ, hər ağamın elədiyi zarafatlara cavab gözlə-
müştərilərin gözləntilərini doğrulda bil- yib-gözləmədiyi barədə baş sındırmışdım
məz. Onu da xatırlayıram ki, ser Redci- və bu məsələdə dəfələrlə onu pis vəziy-
nald Movisin zamanında Amerikaya ka- yətdə qoyduğumu, haqqımda nə düşünə-
merdiner kimi gedən mister Reynin sözlə- cəyini fikirləşib əməllicə həyəcanlanmış-
rinə görə, Nyu-York taksi sürücüsü müştə- dım. Ona görə ağıllı bir cavab üzərində
rilərlə danışığında elə ifadələr işlədir, on- baş sındırmağa başladım. Elə cavab ol-
ları Londonda təkrar eləsə, məsələ dava- malıydı ki, əgər yerinə düşməsə, könlünə
dalaşla qurtarar, hələ, bəlkə, hərifi ya- dəyməsin. Fikirləşib dedim:
xınlıqdakı polis məntəqəsinə sürüyüb apa-
rarlar. – Qarğadansa, mən qaranquş deyər-
dim, ser. Necə olmasa da, köçəri quşlar-
Çox güman, ağam mənə sataşanda dır.
səmimi olaraq hesab edir ki, mən də ona
qoşulub zarafat eləyəcəyəm, bunu ba- Sözümü deyib azacıq gülümsədim ki,
carmamağıma isə bir növ nöqsan kimi hazırcavablıq elədiyimi başa düşsün: mis-
baxır. Bu problemin məni olduqca nara- ter Farradeyin öz təbii gülüşünü mənim
hat elədiyini artıq demişəm. Ancaq yersiz ehtiramıma görə kəsməsini istə-
düşünürəm ki, zarafat eləmək mənim hə- mirdim.
vəslə yerinə yetirə biləcəyim xidməti və-
zifələrimə aid deyil. Әvvəldən fəaliyyət Ancaq mister Farradey mənə baxıb
dairəmə daxil olmayan yeni vəzifələrə uy- soruşdu:
ğunlaşmaq, indiki dəyişkən zəmanəmiz-
də yenə dərd yarıdır, ancaq sataşmaq, – Nə dediniz, Stivens?
məzələnmək tamamilə başqa sahədir. Bu yerdə anladım ki, onların qaraçı
Heç vaxt dəqiq deyə bilməzsən ki, bu ha- olduğunu bilməyən adam üçün mənim
zırcavablığı indimi səndən gözləyirlər. hazırcavablığımı qiymətləndirmək çətin-
Sözünün yerinə düşməməsindən isə – dir. Belə vəziyyətdə hazırcavablığı da-
zarafatla nəsə deyəsən, o anda da vam etdirməyin yeri olmadığını duydum,
sözünün necə yersiz olduğunu anlaya- guya hansısa təcili bir işimi xatırlayıb,
san – danışmağa belə dəyməz. ağamı çaşqın halda qoyaraq tələsik get-
dim.
Ancaq bu yaxınlarda ağama lazım Beləliklə, xidməti vəzifəmin tamamilə
olan tərzdə cavab verməyə cürət elədim. yeni formasını yaratmağa ilk cəhdim uğur-
Bir səhər mister Farradey üçün kiçik ye- suzluğa düçar oldu; hətta o qədər uğur-
mək otağına qəhvə gətirəndə o dedi: suz ki, bir də bu cür cəhdə ürək eləmə-
dim. Ancaq məni bir şey üzür – birdən
– Stivens, sübh tezdən pəncərəmin mister Farradey onun zarafatlarına göstər-
qabağında qarğa kimi qarıldayan, yəqin, diyim reaksiyadan narazı qalar? Son vaxt-
siz deyildiniz. lar bu sataşmaların sayının artdığını, hət-
ta onun heç nəyə baxmayaraq, israrla
dəfə dedi ki, Amerikada barmen olsaydı, neçə qaraçını nəzərdə tutduğunu başa 2017
bizlərlə dostyana laqqırtı vurmazdı, qüsur- düşdüm. Onlar səhər tezdən adətləri üzrə
larımızı, səhvlərimizi üzümüzə çırpardı, “Qazan alırıq, qazan alırıq” qışqıra-qışqı- Kazuo İsiquro. O günlərdən qalanlar
“əyyaş”, ya ondan da betər sözlər deyər- ra evin yanından keçmişdilər. Həmin sə-
di, yoxsa vəzifəsinin öhdəsindən gələ, hər ağamın elədiyi zarafatlara cavab gözlə-
müştərilərin gözləntilərini doğrulda bil- yib-gözləmədiyi barədə baş sındırmışdım
məz. Onu da xatırlayıram ki, ser Redci- və bu məsələdə dəfələrlə onu pis vəziy-
nald Movisin zamanında Amerikaya ka- yətdə qoyduğumu, haqqımda nə düşünə-
merdiner kimi gedən mister Reynin sözlə- cəyini fikirləşib əməllicə həyəcanlanmış-
rinə görə, Nyu-York taksi sürücüsü müştə- dım. Ona görə ağıllı bir cavab üzərində
rilərlə danışığında elə ifadələr işlədir, on- baş sındırmağa başladım. Elə cavab ol-
ları Londonda təkrar eləsə, məsələ dava- malıydı ki, əgər yerinə düşməsə, könlünə
dalaşla qurtarar, hələ, bəlkə, hərifi ya- dəyməsin. Fikirləşib dedim:
xınlıqdakı polis məntəqəsinə sürüyüb apa-
rarlar. – Qarğadansa, mən qaranquş deyər-
dim, ser. Necə olmasa da, köçəri quşlar-
Çox güman, ağam mənə sataşanda dır.
səmimi olaraq hesab edir ki, mən də ona
qoşulub zarafat eləyəcəyəm, bunu ba- Sözümü deyib azacıq gülümsədim ki,
carmamağıma isə bir növ nöqsan kimi hazırcavablıq elədiyimi başa düşsün: mis-
baxır. Bu problemin məni olduqca nara- ter Farradeyin öz təbii gülüşünü mənim
hat elədiyini artıq demişəm. Ancaq yersiz ehtiramıma görə kəsməsini istə-
düşünürəm ki, zarafat eləmək mənim hə- mirdim.
vəslə yerinə yetirə biləcəyim xidməti və-
zifələrimə aid deyil. Әvvəldən fəaliyyət Ancaq mister Farradey mənə baxıb
dairəmə daxil olmayan yeni vəzifələrə uy- soruşdu:
ğunlaşmaq, indiki dəyişkən zəmanəmiz-
də yenə dərd yarıdır, ancaq sataşmaq, – Nə dediniz, Stivens?
məzələnmək tamamilə başqa sahədir. Bu yerdə anladım ki, onların qaraçı
Heç vaxt dəqiq deyə bilməzsən ki, bu ha- olduğunu bilməyən adam üçün mənim
zırcavablığı indimi səndən gözləyirlər. hazırcavablığımı qiymətləndirmək çətin-
Sözünün yerinə düşməməsindən isə – dir. Belə vəziyyətdə hazırcavablığı da-
zarafatla nəsə deyəsən, o anda da vam etdirməyin yeri olmadığını duydum,
sözünün necə yersiz olduğunu anlaya- guya hansısa təcili bir işimi xatırlayıb,
san – danışmağa belə dəyməz. ağamı çaşqın halda qoyaraq tələsik get-
dim.
Ancaq bu yaxınlarda ağama lazım Beləliklə, xidməti vəzifəmin tamamilə
olan tərzdə cavab verməyə cürət elədim. yeni formasını yaratmağa ilk cəhdim uğur-
Bir səhər mister Farradey üçün kiçik ye- suzluğa düçar oldu; hətta o qədər uğur-
mək otağına qəhvə gətirəndə o dedi: suz ki, bir də bu cür cəhdə ürək eləmə-
dim. Ancaq məni bir şey üzür – birdən
– Stivens, sübh tezdən pəncərəmin mister Farradey onun zarafatlarına göstər-
qabağında qarğa kimi qarıldayan, yəqin, diyim reaksiyadan narazı qalar? Son vaxt-
siz deyildiniz. lar bu sataşmaların sayının artdığını, hət-
ta onun heç nəyə baxmayaraq, israrla
