Page 109 - "Xəzər"
P. 109
ləndə isə soruşurdu: “Hə, oğlum, mək- qaranlıq çökürdü. Axşamlar məktəbdə da- 109
təbdə işlərin necə gedir?” nışırdı ki, dostları filankəslərdir deyə şə- 2017
hərin ən yaxşı evlərində tez-tez qonaq
“Pis getmir, mister Makintoş”, – Tom- olur. Səhər artırmada durub xəndəyə, Doris Lessinq. Qarışqa yuvası
mi cavab verir və Makintoş sözünə da- üzbəüzdəki qəsəbəyə baxanda ona göz
vam edirdi: “Mənim oğlum belə oğuldu qoyan anası oğlunu narahat-narahat süzüb
da!” – Tommi isə daş kimi durub susurdu. gülümsünürdü. Sonra oğlan artırmadan
enib qarışqa yuvasına sarı yollanır və
Missis Klark dəfələrlə oğlu ilə söhbət orada yolunu gözləyən Dirklə görüşürdü.
edib inandırmağa çalışırdı ki, mister Ma- Hər dəfə tətilə gələndə bu cür olurdu. Әv-
kintoşun səndən xoşu gəlir, ondan ancaq vəllər heç biri onları bir-birində ayıran sə-
xeyir görərsən. Bir dəfə isə belə dedi: bəblərdən söz salmazdı. Lakin Tommi ilk
ili başa vurub tətildən qayıtmağa hazır-
– Aydındır da, öz uşağı yoxdur axı. laşanda Dirk özünü saxlaya bilmədi:
Oğlan qaşqabağını tökdü, anası da
bunu görən kimi qıpqırmızı qızarıb dillən- – Sən məktəbdə oxuyursan, mənim
di: isə oxumağa yerim yoxdur.
– Elə şeylər var ki, sən hələ anlamır-
san, Tommi. Әgər əlinə düşən bu fürsəti – Sənə kitab gətirərəm, oxumaq öyrə-
dəyərləndirməsən, nə vaxtsa peşman ola- dərəm, – Tommi xəcalət çəkirmiş kimi tə-
caqsan. ləsik təklif elədi və Dirk ona sərt, qınayıcı
Lakin Tomminin hövsələsi daraldı, nəzərlərlə baxdı. Tikanlı-tikanlı gülüb dil-
üzünü yana çevirdi. Baş çıxara bilmirdi: ləndi:
cibxərcliyi, mister Makintoşdan gələn pe-
çenye, konfet bağlamaları, təmtəraqlı av- – Sən bunu sözgəlişi deyirsən, ey ağ-
tomobil – bütün bunlar ona bənzəyirdi ki, dərili oğlan.
Tommi varlı ailənin balasıdır. Amma ürə-
yində hiss edirdi ki, onu gic yerinə qoyub- Bu sözləri, təbii ki, sərt səsləndi, am-
lar. Sanki heç kimin heç vaxt dilinə gətir- ma Tomminin təklifi də boğazdan yuxa-
mədiyi hansısa cinayətin iştirakçısı idi. rıydı.
Məsələn, hamılıqla qəsdən susmağın. Və
onu əhatə edən bu sükutda şüuru isə, Oğlanlar qıjının kölgəsində, qarışqa
yavaş-yavaş da olsa, inkişaf eləyirdi. yuvasının yanında oturub bulanıq sarım-
Məktəbdə hər şey sadə idi – ora ta- tıl tüstülü səmaya ucalan qayalı zirvəyə
mam başqa dünyadı. Tommi dərslərini baxırdılar. Tomminin içini hansısa xəyal
hazırlayır, yoldaşları ilə oynayır və Dirk qırıqlığı didib dağıdır və möhkəm xəcalət
yadına belə düşmürdü. Daha doğrusu, çəkirdi. Dirk isə həm çaşqın, həm öcəş-
düşürdü, amma yaddaşındakı Dirk onun kən görünürdü. Beləcə, bir-birindən aralı
dostu yox, zənci qəsəbəsindən, qanında oturmuşdular, bir-birinə nifrət edir, lakin
qarışığı olan, bisavad bir oğlan idi – hə, eyni zamanda anlayırdılar ki, bu nifrət
Tommi tətillərdə Dirklə oynamağından uta- onlara kənardan sırınıb.
nırdı deyə bu haqda kimsəyə bir söz de-
mirdi. Hətta qatarla evə qayıdanda belə – Mən dedimsə, eləyəcəm, – onun
onun barəsində həmin fikirdə olurdu. La- cavabını Tommi hirslə verdi və əlindəki
kin evlərinə yaxınlaşdıqca şübhələri, tə- daşı kola elə çırpdı ki, budağın yarpaqla-
rəddüdləri üstün gəlir, düşüncələrinə bir rı töküldü.
– Sən ağdərili alçaqsan, – Dirk boğuq
səslə deyib ağ dişlərini ağarda-ağarda
çox xoşagəlməz tərzdə sırtıq-sırtıq güldü.
təbdə işlərin necə gedir?” nışırdı ki, dostları filankəslərdir deyə şə- 2017
hərin ən yaxşı evlərində tez-tez qonaq
“Pis getmir, mister Makintoş”, – Tom- olur. Səhər artırmada durub xəndəyə, Doris Lessinq. Qarışqa yuvası
mi cavab verir və Makintoş sözünə da- üzbəüzdəki qəsəbəyə baxanda ona göz
vam edirdi: “Mənim oğlum belə oğuldu qoyan anası oğlunu narahat-narahat süzüb
da!” – Tommi isə daş kimi durub susurdu. gülümsünürdü. Sonra oğlan artırmadan
enib qarışqa yuvasına sarı yollanır və
Missis Klark dəfələrlə oğlu ilə söhbət orada yolunu gözləyən Dirklə görüşürdü.
edib inandırmağa çalışırdı ki, mister Ma- Hər dəfə tətilə gələndə bu cür olurdu. Әv-
kintoşun səndən xoşu gəlir, ondan ancaq vəllər heç biri onları bir-birində ayıran sə-
xeyir görərsən. Bir dəfə isə belə dedi: bəblərdən söz salmazdı. Lakin Tommi ilk
ili başa vurub tətildən qayıtmağa hazır-
– Aydındır da, öz uşağı yoxdur axı. laşanda Dirk özünü saxlaya bilmədi:
Oğlan qaşqabağını tökdü, anası da
bunu görən kimi qıpqırmızı qızarıb dillən- – Sən məktəbdə oxuyursan, mənim
di: isə oxumağa yerim yoxdur.
– Elə şeylər var ki, sən hələ anlamır-
san, Tommi. Әgər əlinə düşən bu fürsəti – Sənə kitab gətirərəm, oxumaq öyrə-
dəyərləndirməsən, nə vaxtsa peşman ola- dərəm, – Tommi xəcalət çəkirmiş kimi tə-
caqsan. ləsik təklif elədi və Dirk ona sərt, qınayıcı
Lakin Tomminin hövsələsi daraldı, nəzərlərlə baxdı. Tikanlı-tikanlı gülüb dil-
üzünü yana çevirdi. Baş çıxara bilmirdi: ləndi:
cibxərcliyi, mister Makintoşdan gələn pe-
çenye, konfet bağlamaları, təmtəraqlı av- – Sən bunu sözgəlişi deyirsən, ey ağ-
tomobil – bütün bunlar ona bənzəyirdi ki, dərili oğlan.
Tommi varlı ailənin balasıdır. Amma ürə-
yində hiss edirdi ki, onu gic yerinə qoyub- Bu sözləri, təbii ki, sərt səsləndi, am-
lar. Sanki heç kimin heç vaxt dilinə gətir- ma Tomminin təklifi də boğazdan yuxa-
mədiyi hansısa cinayətin iştirakçısı idi. rıydı.
Məsələn, hamılıqla qəsdən susmağın. Və
onu əhatə edən bu sükutda şüuru isə, Oğlanlar qıjının kölgəsində, qarışqa
yavaş-yavaş da olsa, inkişaf eləyirdi. yuvasının yanında oturub bulanıq sarım-
Məktəbdə hər şey sadə idi – ora ta- tıl tüstülü səmaya ucalan qayalı zirvəyə
mam başqa dünyadı. Tommi dərslərini baxırdılar. Tomminin içini hansısa xəyal
hazırlayır, yoldaşları ilə oynayır və Dirk qırıqlığı didib dağıdır və möhkəm xəcalət
yadına belə düşmürdü. Daha doğrusu, çəkirdi. Dirk isə həm çaşqın, həm öcəş-
düşürdü, amma yaddaşındakı Dirk onun kən görünürdü. Beləcə, bir-birindən aralı
dostu yox, zənci qəsəbəsindən, qanında oturmuşdular, bir-birinə nifrət edir, lakin
qarışığı olan, bisavad bir oğlan idi – hə, eyni zamanda anlayırdılar ki, bu nifrət
Tommi tətillərdə Dirklə oynamağından uta- onlara kənardan sırınıb.
nırdı deyə bu haqda kimsəyə bir söz de-
mirdi. Hətta qatarla evə qayıdanda belə – Mən dedimsə, eləyəcəm, – onun
onun barəsində həmin fikirdə olurdu. La- cavabını Tommi hirslə verdi və əlindəki
kin evlərinə yaxınlaşdıqca şübhələri, tə- daşı kola elə çırpdı ki, budağın yarpaqla-
rəddüdləri üstün gəlir, düşüncələrinə bir rı töküldü.
– Sən ağdərili alçaqsan, – Dirk boğuq
səslə deyib ağ dişlərini ağarda-ağarda
çox xoşagəlməz tərzdə sırtıq-sırtıq güldü.
