Page 104 - "Xəzər"
P. 104
məliydi. Valideynləri onu belə öyrədirdi- bir ovuc götürdü. Yağışdan azacıq nəm-
lər. Lakin onların bircə sözünə də inan- lənmiş torpaq ovcunda idi. Oğlan əlini
mırdı. yumruq kimi sıxdı, açdı; sarı kütlədə bar-
Bir neçə gündən sonra, Tommi evin maqlarının izi qaldı, torpaq müəyyən bir
dalında top qovanda kolların arxasından forma aldı. Bu nə forma idi? Bu gil parça-
onu zənci uşaqlar səslədi, amma üzünü sı nəyə oxşayırdı? Ağac kökünə? Suyun
yana çevirib özünü elə apardı ki, guya ovduğu qaya parçasına? Tommi onu ovuc-
onları görmür. Uşaqlar yenə çağırdılar və ları arasında var gücü ilə sıxdı və bu gil
çıxıb getdilər. Tommi isə yanıqlı-yanıqlı çaydaşı kimi parıldadı. Tommi yerə otu-
ağladı, axı o, tamam tək qalmışdı. rub gil yığdı və xəndəyə oxşar bir şey
Uçuruma yaxınlaşıb qarnı üstə uzan- düzəltdi. Nazik çubuqlardan düzəltdiyi
dı, aşağı baxmağa başladı. Günəşin qay- relslər yamacla dırmanır, kvadrat gil par-
nar şüaları sanki bədənini dəlib keçirdi. çaları isə xırda vaqonlar kimi dururdu.
Başını silkələdi və şabalıdı saçları alnına Lakin günün altında xəndək tez qurudu,
düşüb gözlərini acışdıran işığa bir sipər çatlayıb töküldü. Gildən düzəltdiklərinə
oldu. Aşağıda adamlar işləyirdi, amma bir təpik ilişdirən Tommi ayaqlarını sürüyə-
ona elə gəlirdi ki, orada qarışqalar qay- sürüyə evə döndü. Günəş enirdi və oğla-
104 naşır. Dik yamaclara dırmanan xırda va- na elə gəlirdi ki, bununla azadlığın qızıl
2017 qonlar isə kibrit qutularına bənzəyirdi. dövrü də bitir: rejim, qrafik, qadağalar –
Xəndəyin o tərəfindəki nərdivanlar, fəhlə- indi onu gözləyən bunlar idi.
lərin qalxıb endiyi pillələr hörümçək toru-
na oxşayır, adama elə gəlirdi ki, yuxarı- Atası onun necə xiffət etdiyini görür,
amma fikirləşirdi: “Onun məktəbə getmək
vaxtıdır, orada özünə dost da tapar”. La-
dan bir daş düşsə, bütün bunlar dağılıb kin Tomminin yeddi yaşı yenicə tamam
gedəcək, izi-tozu da qalmayacaq. Әslin- olmuşdu və şəhərdəki pansiona getmək
də, yuxarıdan daş düşməsi buralarda üçün hələ balaca idi. Onda anası şəhər-
görünməmiş bir şey deyildi. Yerə uzanıb dən dərsliklər gətirtdi, ona oxumaq öyrət-
qarnını içinə çəkmiş Tommi uçurumun lap məyə girişdi. Lakin gündə cəmi iki-üç saat
qırağından xəndəyə baxırdı. Aşağıdakı məşğul olurdular. Anası şikayətlənirdi ki,
adamlar qarışqaya oxşayırdılar. Qorxaq bütün boş vaxtlarını Tommi tək gəzir,
Doris Lessinq. Qarışqa yuvası olduğunu söyləməsinlər deyə tez-tez ora gözlərini qəsəbədən çəkmir – oradan isə
enən mister Makintoş da qarışqaya bən- yaşıdlarının şən hay-küyü gəlirdi.
zəyirdi. Atası da, Tommi də orada böcək Baxanda elə bilərdin, oğlan sakitdir,
kimi görünərdi. əslində isə yeni qadağadan əziyyət çəkir-
Bütün bunlar qarışqa yuvasını xatırla- di. O, tənhalığın nə olduğunu bilirdi və
dırdı – nəhəng, təptəzə bir qarışqa yuva- bu, kitabların ona verdiyi hər şeydən da-
sını, elə əsl yuva kimi də rəngbərəng, qə- ha mühüm idi. Oğlan uçurumun kənarın-
şəng və maraqlı. Xəndəyin qıraqlarında da uzanıb sarı gildən fiqurlar düzəldirdi;
torpağın üst qatı qırmızı-qonur, bir az də- birlikdə oynadığı uşaqların – Betti, Freddi
rində, torpağın çınqıla qarışdığı hissədə və Dirkin fiqurları idi. Tommi qəsəbədəki
boz, daha altda – açıq-sarı idi. Xəndəyin uşaqların hamısından çox Dirki sevirdi.
dibindən çıxarılmış torpaq ətrafda qalaq- Bir dəfə anası onu arxa qapının yanı-
lanmışdı. Tommi əlini uzadıb torpaqdan na çağırdı. Artırmanın düz qabağında Dirk
lər. Lakin onların bircə sözünə də inan- lənmiş torpaq ovcunda idi. Oğlan əlini
mırdı. yumruq kimi sıxdı, açdı; sarı kütlədə bar-
Bir neçə gündən sonra, Tommi evin maqlarının izi qaldı, torpaq müəyyən bir
dalında top qovanda kolların arxasından forma aldı. Bu nə forma idi? Bu gil parça-
onu zənci uşaqlar səslədi, amma üzünü sı nəyə oxşayırdı? Ağac kökünə? Suyun
yana çevirib özünü elə apardı ki, guya ovduğu qaya parçasına? Tommi onu ovuc-
onları görmür. Uşaqlar yenə çağırdılar və ları arasında var gücü ilə sıxdı və bu gil
çıxıb getdilər. Tommi isə yanıqlı-yanıqlı çaydaşı kimi parıldadı. Tommi yerə otu-
ağladı, axı o, tamam tək qalmışdı. rub gil yığdı və xəndəyə oxşar bir şey
Uçuruma yaxınlaşıb qarnı üstə uzan- düzəltdi. Nazik çubuqlardan düzəltdiyi
dı, aşağı baxmağa başladı. Günəşin qay- relslər yamacla dırmanır, kvadrat gil par-
nar şüaları sanki bədənini dəlib keçirdi. çaları isə xırda vaqonlar kimi dururdu.
Başını silkələdi və şabalıdı saçları alnına Lakin günün altında xəndək tez qurudu,
düşüb gözlərini acışdıran işığa bir sipər çatlayıb töküldü. Gildən düzəltdiklərinə
oldu. Aşağıda adamlar işləyirdi, amma bir təpik ilişdirən Tommi ayaqlarını sürüyə-
ona elə gəlirdi ki, orada qarışqalar qay- sürüyə evə döndü. Günəş enirdi və oğla-
104 naşır. Dik yamaclara dırmanan xırda va- na elə gəlirdi ki, bununla azadlığın qızıl
2017 qonlar isə kibrit qutularına bənzəyirdi. dövrü də bitir: rejim, qrafik, qadağalar –
Xəndəyin o tərəfindəki nərdivanlar, fəhlə- indi onu gözləyən bunlar idi.
lərin qalxıb endiyi pillələr hörümçək toru-
na oxşayır, adama elə gəlirdi ki, yuxarı- Atası onun necə xiffət etdiyini görür,
amma fikirləşirdi: “Onun məktəbə getmək
vaxtıdır, orada özünə dost da tapar”. La-
dan bir daş düşsə, bütün bunlar dağılıb kin Tomminin yeddi yaşı yenicə tamam
gedəcək, izi-tozu da qalmayacaq. Әslin- olmuşdu və şəhərdəki pansiona getmək
də, yuxarıdan daş düşməsi buralarda üçün hələ balaca idi. Onda anası şəhər-
görünməmiş bir şey deyildi. Yerə uzanıb dən dərsliklər gətirtdi, ona oxumaq öyrət-
qarnını içinə çəkmiş Tommi uçurumun lap məyə girişdi. Lakin gündə cəmi iki-üç saat
qırağından xəndəyə baxırdı. Aşağıdakı məşğul olurdular. Anası şikayətlənirdi ki,
adamlar qarışqaya oxşayırdılar. Qorxaq bütün boş vaxtlarını Tommi tək gəzir,
Doris Lessinq. Qarışqa yuvası olduğunu söyləməsinlər deyə tez-tez ora gözlərini qəsəbədən çəkmir – oradan isə
enən mister Makintoş da qarışqaya bən- yaşıdlarının şən hay-küyü gəlirdi.
zəyirdi. Atası da, Tommi də orada böcək Baxanda elə bilərdin, oğlan sakitdir,
kimi görünərdi. əslində isə yeni qadağadan əziyyət çəkir-
Bütün bunlar qarışqa yuvasını xatırla- di. O, tənhalığın nə olduğunu bilirdi və
dırdı – nəhəng, təptəzə bir qarışqa yuva- bu, kitabların ona verdiyi hər şeydən da-
sını, elə əsl yuva kimi də rəngbərəng, qə- ha mühüm idi. Oğlan uçurumun kənarın-
şəng və maraqlı. Xəndəyin qıraqlarında da uzanıb sarı gildən fiqurlar düzəldirdi;
torpağın üst qatı qırmızı-qonur, bir az də- birlikdə oynadığı uşaqların – Betti, Freddi
rində, torpağın çınqıla qarışdığı hissədə və Dirkin fiqurları idi. Tommi qəsəbədəki
boz, daha altda – açıq-sarı idi. Xəndəyin uşaqların hamısından çox Dirki sevirdi.
dibindən çıxarılmış torpaq ətrafda qalaq- Bir dəfə anası onu arxa qapının yanı-
lanmışdı. Tommi əlini uzadıb torpaqdan na çağırdı. Artırmanın düz qabağında Dirk