Page 231 - "Xəzər" 4/2016
P. 231
a da çox isti və aydın idi; içki beynini amma tezliklə gülüşmələr və kefli adam- 231
dumanlandırırdı, qədəhin son damlasını ların hay-küyü eşidildi. Qaraçılar və Priboy 2016
başına çəkəndə tünd rəngə çalan şam cavanları onu nə qədər haraylasalar və
ağaclarının yarpaqlarının yaz səmasında hay-həşir salsalar da, qadın heç nə eşit- İvo Andriç. Hekayələr
necə titrədiyini görürdü. mirdi.
Elə bu vaxt bir baqqal ona dedi: – Ehey! Bir bura bax, Zemka!
– Eşitdim sən gəlmisən, canım, – Lazım deyil, yıxılar, yazıqdı!
dükanımı bağlayıb özümü bura verdim. – Bura yastıq kimi yumşaqdı!
Dedim ki, gedim bir ona tamaşa eləyim, – Ha, ha, ha-ha-ha!
görüm necədir... – Zurna və gülüş səsləri – Hey! Yellən, Zemka!
onun sözünü yarımçıq qoydu: Zemka Zemka yoruldu. Qaraçı uşaqları artıq
yelləncəyə mindi. yelləncəyi itələmirdilər, yuxarı qalxmalar
Zemka dul qadın idi, üç dəfə boşan- getdikcə zəifləyirdi, az sonra onun ayaqları
mışdı, o, qədd-qamətli, yaşıl gözlüydü və ota toxundu, yelləncəkdən düşdü, həyə-
bütün başqa qaraçılardan fərqli olaraq, canlıydı və gülümsəyirdi.
ağbənizliyiylə seçilirdi. Deyirlər ki, ərlərinin Cərzələz oturduğu yerdən ona baxırdı,
heç biri onu özünə ram eləyə bilməyib. ümidsiz şəkildə əllərini geniş açaraq –
Yelləncək bir taxışa1 bağlanmışdı və əlvida xatirələr! – deyə düşünürdü, gənclik
Zemka ilə birlikdə çox yuxarı qalxırdı, ehtirası və şam ağaclarının başında
qaraçı uşaqları onu itələyir, o özü isə görünən bu qadının cambasma3 şalvarının
qanad kimi açılmış əlləriylə kəndirdən bayraq kimi açıq səmada dalğalanmasının
bərk-bərk yapışıb var gücüylə yellənirdi. sehri onu valeh eləmişdi. O, həvəsdən
Onun üzünün rəngi qaçmış, gözləri düşmüşdü, keçmiş qəm-qüssədən yaxa
yumulmuşdu, təpənin üstündən də yuxarı qurtarmaq üçün sanki deyib-gülməklə
qalxır, dimiyəsinin2 ətəkləri yüz rəngə özünü ələ almağa çalışırdı. Yalnız bir
çalaraq səmanın bağrını yarırdı. Düz anlığa onun qəlbində ağrı və həya hissi
tonqalın qırağında oturan Cərzələz, hər baş qaldırdı: beləcə, tezliklə ruhundakı
dəfə o, uçaraq səmaya qalxanda və sürətlə qəm-qüssədən canını qurtardı və bir daha
aşağı şığıyanda acgöz adamlar kimi onu heç vaxt qadına yaxınlaşmayacağını
izləyir, ürəyi dayanır, bədənindən xoş bir qəzəblə qərara aldı. Heç pişiyə də!.. Heç
titrəyiş keçirdi, sanki yelləncəkdə yellənən pişiyə də! Ancaq qəfildən qaraçı qızları
o özüydü. Çərzələz daha çox və daha öz aralarında uzun-uzadı pıçıldaşdıqdan
həvəslə içirdi. sonra bir yerdə oxumağa başladılar:
Zemka isə dayanmaq bilmirdi; çətinliklə
nəfəs aldığı hiss olunurdu, onun sifətinin Xəstələnib Cərzələz,
rəngi daha da ağarmışdı, amma o elə aman, aman!
hey yellənir, yellənir, daha da yuxarılara
qalxır, hərdən də gözlərini açaraq şum- Qışqır-bağır və xaynak4 səsləri ucaldı,
lanmış torpaq sahələrinə və təpənin ətrafdakı adamlar ona baxdı, o isə artıq
ətəyindən axan çaya baxırdı. Әvvəlcə heç kimi görmürdü. Onun gözləri par-par
ona susqun heyranlıqla tamaşa eləyirdilər, parıldayırdı və sifəti işıq saçırdı, amma
1 taxış – cır armud dirәyi
2 dimiyә – müsәlman qadınlarının geyindiklәri genbalaq şalvar
3 cambasma – incә tikişlә tikilmiş
4 xaynak – qәhqәhә, bәrk gülüş
dumanlandırırdı, qədəhin son damlasını ların hay-küyü eşidildi. Qaraçılar və Priboy 2016
başına çəkəndə tünd rəngə çalan şam cavanları onu nə qədər haraylasalar və
ağaclarının yarpaqlarının yaz səmasında hay-həşir salsalar da, qadın heç nə eşit- İvo Andriç. Hekayələr
necə titrədiyini görürdü. mirdi.
Elə bu vaxt bir baqqal ona dedi: – Ehey! Bir bura bax, Zemka!
– Eşitdim sən gəlmisən, canım, – Lazım deyil, yıxılar, yazıqdı!
dükanımı bağlayıb özümü bura verdim. – Bura yastıq kimi yumşaqdı!
Dedim ki, gedim bir ona tamaşa eləyim, – Ha, ha, ha-ha-ha!
görüm necədir... – Zurna və gülüş səsləri – Hey! Yellən, Zemka!
onun sözünü yarımçıq qoydu: Zemka Zemka yoruldu. Qaraçı uşaqları artıq
yelləncəyə mindi. yelləncəyi itələmirdilər, yuxarı qalxmalar
Zemka dul qadın idi, üç dəfə boşan- getdikcə zəifləyirdi, az sonra onun ayaqları
mışdı, o, qədd-qamətli, yaşıl gözlüydü və ota toxundu, yelləncəkdən düşdü, həyə-
bütün başqa qaraçılardan fərqli olaraq, canlıydı və gülümsəyirdi.
ağbənizliyiylə seçilirdi. Deyirlər ki, ərlərinin Cərzələz oturduğu yerdən ona baxırdı,
heç biri onu özünə ram eləyə bilməyib. ümidsiz şəkildə əllərini geniş açaraq –
Yelləncək bir taxışa1 bağlanmışdı və əlvida xatirələr! – deyə düşünürdü, gənclik
Zemka ilə birlikdə çox yuxarı qalxırdı, ehtirası və şam ağaclarının başında
qaraçı uşaqları onu itələyir, o özü isə görünən bu qadının cambasma3 şalvarının
qanad kimi açılmış əlləriylə kəndirdən bayraq kimi açıq səmada dalğalanmasının
bərk-bərk yapışıb var gücüylə yellənirdi. sehri onu valeh eləmişdi. O, həvəsdən
Onun üzünün rəngi qaçmış, gözləri düşmüşdü, keçmiş qəm-qüssədən yaxa
yumulmuşdu, təpənin üstündən də yuxarı qurtarmaq üçün sanki deyib-gülməklə
qalxır, dimiyəsinin2 ətəkləri yüz rəngə özünü ələ almağa çalışırdı. Yalnız bir
çalaraq səmanın bağrını yarırdı. Düz anlığa onun qəlbində ağrı və həya hissi
tonqalın qırağında oturan Cərzələz, hər baş qaldırdı: beləcə, tezliklə ruhundakı
dəfə o, uçaraq səmaya qalxanda və sürətlə qəm-qüssədən canını qurtardı və bir daha
aşağı şığıyanda acgöz adamlar kimi onu heç vaxt qadına yaxınlaşmayacağını
izləyir, ürəyi dayanır, bədənindən xoş bir qəzəblə qərara aldı. Heç pişiyə də!.. Heç
titrəyiş keçirdi, sanki yelləncəkdə yellənən pişiyə də! Ancaq qəfildən qaraçı qızları
o özüydü. Çərzələz daha çox və daha öz aralarında uzun-uzadı pıçıldaşdıqdan
həvəslə içirdi. sonra bir yerdə oxumağa başladılar:
Zemka isə dayanmaq bilmirdi; çətinliklə
nəfəs aldığı hiss olunurdu, onun sifətinin Xəstələnib Cərzələz,
rəngi daha da ağarmışdı, amma o elə aman, aman!
hey yellənir, yellənir, daha da yuxarılara
qalxır, hərdən də gözlərini açaraq şum- Qışqır-bağır və xaynak4 səsləri ucaldı,
lanmış torpaq sahələrinə və təpənin ətrafdakı adamlar ona baxdı, o isə artıq
ətəyindən axan çaya baxırdı. Әvvəlcə heç kimi görmürdü. Onun gözləri par-par
ona susqun heyranlıqla tamaşa eləyirdilər, parıldayırdı və sifəti işıq saçırdı, amma
1 taxış – cır armud dirәyi
2 dimiyә – müsәlman qadınlarının geyindiklәri genbalaq şalvar
3 cambasma – incә tikişlә tikilmiş
4 xaynak – qәhqәhә, bәrk gülüş
