Page 230 - "Xəzər" 4/2016
P. 230
uşaqlar kimi şişkin dodaqları vardı, şişmiş Cərzələz susurdu. Yaşlı Moriç bir az
göz qapaqlarının altından həyasızcasına qəmli-qəmli, ruhdan düşmüş adam kimi
baxan yaşıl gözləri onun yaşından xəbər mehribanlıqla danışırdı. Kiçik qardaş isə
verirdi. Ucaboy, solğunbənizli, qalın bığlı, qımışırdı.
qızılı rəngə çalan həddindən artıq irigözlü – Әslinə qalsa, elə sən bu səhər də
böyük qardaşı isə bir vaxtlar Sarayevonun yerindən tək durubsan. – Yaşlı Moriç xısın-
ən yaraşıqlı cavan oğlanlarından biri xısın, qırıq-qırıq güldü.
hesab olunurdu. Ancaq indi onun sifəti O isə eləcə onlara baxırdı. Demək
solğun idi; o, göz görə-görə sarsaq bir olar ki, sakitləşmişdi, içindəki ağrı keçmiş,
xəstəlik nəticəsində dirigözlü çürüyürdü, qəzəbi soyumuşdu, təkcə qəlbində bir
müxtəlif pis xəstəlikləri müalicə eləyən ağırlıq var idi. Onlara baxırdı və bu
Bistrikdan olan bir bərbərdən başqa, heç qardaşlar da, üstəlik, yaşıl məxmər
kim onun dərdinin çarəsini bilmirdi, o, parçadan gözəl dön geyən, xəzlə
müalicə üçün ayrı-ayrı otlardan istifadə haşiyələnmiş paltosunun yaxalığından
eləyərək dərman düzəldir və işinin sirrini balaca başı görünən incə bədənli xristian
heç kimə açmırdı. Amma son vaxtlar onlar qızını görməyən hər kəs onun gözünə
230 Sarayevoda görünməyə cəsarət eləmir- sadəlövh və səfeh uşaq kimi görünürdü.
dilər, çünki onların elədikləri bütün zülmlərə O susurdu. Onu günortadan sonra
2016 və hoqqalara görə, nəhayət ki, İstanbuldan dərnəyə2 getməkçün dilə tuturdular. O isə
göstəriş gəldiyindən xəbər tutmuşdular: boyun qaçırdırdı. Nahar yeməyindən sonra
hər iki Moriçin tutulması və cəzalandırılma- darıxdığını hiss elədi, höcətləşmədən
sıyçün Sarayevo ətrafında zabitiyyə1 və razılıq verdi.
vəzirin silahlı adamları gözləyirdi. Onlar Təpənin başında üç tərəfdən seyrək
artıq müflisləşmişdilər. Muzdurları çoxdan hündür şam ağacları ilə əhatə olunmuş
satmışdılar, əllərində yalnız onlara məxsus üzü qərbə baxan bir çəmənlik vardı.
Varoşdakı böyük karvansara və atasının Qaraçıların dərnəyi buradaydı. Tonqallar
Kovaçidə olan mirası – məşhur ev qal- yanırdı. Qaval səsi eşidilir, zurna çalınır,
mışdı. Bu evdə onların qoca anası və nəğmə səsi gəlirdi. Kolo3 rəqsi dayanmaq
xəstə, qozbel olan yeganə kiçik bacıları bilmirdi. Açıq günəş şüalarının altında
yaşayırdı. parlaq qaraçı paltarları bərq vururdu: hər
Bir-birindən hal-əhval tutdular (onlar tərəfdə qırmızı rəng üstünlük təşkil eləyirdi.
köhnə tanışlar idi) və yollarına davam Yeyirdilər, içirdilər, qaçışırdılar, gülüşürdülər,
İvo Andriç. Hekayələr elədilər. Qardaşlar onda olan dəyişikliyi otun üstündə şellənir və dayanmadan
görüb ələ salmağa başladılar. nəğmə oxuyurdular.
– Nə olub sənə, niyə belə qaşqa- Cərzələz, Moriçlər və onlarla bura
baqlısan? Bəlkə, qocalıbsan, Cərzələz- gələn digər Priboy gəncləri tonqallardan
ciyim! birinin qırağında əyləşdilər. Rakı içdilər;
– Plevelli Darinka sənə salam yollayır, əvvəlcə bu içki Cərzələcə turşumuş kimi
deyir ki, sən gedəli tək yatır. göründü, amma ondan imtina etmədi.
1 zabitiyyә – mühafizә
2 dәrnәk – yarmarka, bazar, qaraçı köçünün mәskәn saldığı yer
3 kolo – Balkan yallısı
göz qapaqlarının altından həyasızcasına qəmli-qəmli, ruhdan düşmüş adam kimi
baxan yaşıl gözləri onun yaşından xəbər mehribanlıqla danışırdı. Kiçik qardaş isə
verirdi. Ucaboy, solğunbənizli, qalın bığlı, qımışırdı.
qızılı rəngə çalan həddindən artıq irigözlü – Әslinə qalsa, elə sən bu səhər də
böyük qardaşı isə bir vaxtlar Sarayevonun yerindən tək durubsan. – Yaşlı Moriç xısın-
ən yaraşıqlı cavan oğlanlarından biri xısın, qırıq-qırıq güldü.
hesab olunurdu. Ancaq indi onun sifəti O isə eləcə onlara baxırdı. Demək
solğun idi; o, göz görə-görə sarsaq bir olar ki, sakitləşmişdi, içindəki ağrı keçmiş,
xəstəlik nəticəsində dirigözlü çürüyürdü, qəzəbi soyumuşdu, təkcə qəlbində bir
müxtəlif pis xəstəlikləri müalicə eləyən ağırlıq var idi. Onlara baxırdı və bu
Bistrikdan olan bir bərbərdən başqa, heç qardaşlar da, üstəlik, yaşıl məxmər
kim onun dərdinin çarəsini bilmirdi, o, parçadan gözəl dön geyən, xəzlə
müalicə üçün ayrı-ayrı otlardan istifadə haşiyələnmiş paltosunun yaxalığından
eləyərək dərman düzəldir və işinin sirrini balaca başı görünən incə bədənli xristian
heç kimə açmırdı. Amma son vaxtlar onlar qızını görməyən hər kəs onun gözünə
230 Sarayevoda görünməyə cəsarət eləmir- sadəlövh və səfeh uşaq kimi görünürdü.
dilər, çünki onların elədikləri bütün zülmlərə O susurdu. Onu günortadan sonra
2016 və hoqqalara görə, nəhayət ki, İstanbuldan dərnəyə2 getməkçün dilə tuturdular. O isə
göstəriş gəldiyindən xəbər tutmuşdular: boyun qaçırdırdı. Nahar yeməyindən sonra
hər iki Moriçin tutulması və cəzalandırılma- darıxdığını hiss elədi, höcətləşmədən
sıyçün Sarayevo ətrafında zabitiyyə1 və razılıq verdi.
vəzirin silahlı adamları gözləyirdi. Onlar Təpənin başında üç tərəfdən seyrək
artıq müflisləşmişdilər. Muzdurları çoxdan hündür şam ağacları ilə əhatə olunmuş
satmışdılar, əllərində yalnız onlara məxsus üzü qərbə baxan bir çəmənlik vardı.
Varoşdakı böyük karvansara və atasının Qaraçıların dərnəyi buradaydı. Tonqallar
Kovaçidə olan mirası – məşhur ev qal- yanırdı. Qaval səsi eşidilir, zurna çalınır,
mışdı. Bu evdə onların qoca anası və nəğmə səsi gəlirdi. Kolo3 rəqsi dayanmaq
xəstə, qozbel olan yeganə kiçik bacıları bilmirdi. Açıq günəş şüalarının altında
yaşayırdı. parlaq qaraçı paltarları bərq vururdu: hər
Bir-birindən hal-əhval tutdular (onlar tərəfdə qırmızı rəng üstünlük təşkil eləyirdi.
köhnə tanışlar idi) və yollarına davam Yeyirdilər, içirdilər, qaçışırdılar, gülüşürdülər,
İvo Andriç. Hekayələr elədilər. Qardaşlar onda olan dəyişikliyi otun üstündə şellənir və dayanmadan
görüb ələ salmağa başladılar. nəğmə oxuyurdular.
– Nə olub sənə, niyə belə qaşqa- Cərzələz, Moriçlər və onlarla bura
baqlısan? Bəlkə, qocalıbsan, Cərzələz- gələn digər Priboy gəncləri tonqallardan
ciyim! birinin qırağında əyləşdilər. Rakı içdilər;
– Plevelli Darinka sənə salam yollayır, əvvəlcə bu içki Cərzələcə turşumuş kimi
deyir ki, sən gedəli tək yatır. göründü, amma ondan imtina etmədi.
1 zabitiyyә – mühafizә
2 dәrnәk – yarmarka, bazar, qaraçı köçünün mәskәn saldığı yer
3 kolo – Balkan yallısı
