Page 225 - "Xəzər" 4/2016
P. 225
qlarından çıxmırdı, venesiyalılar isə dələ gözləri kimi oyum-oyum oynayırdı. 225
hərdənbir gəzişmək üçün, özü də hamısı Cərzələzin başı üzərində dolaşan sehrli 2016
bir yerdə bayıra çıxırdılar.
halə bir neçə günün içində tamam dağıldı; İvo Andriç. Hekayələr
Әn axırda karvansaraya Cərzələz gəldi. karvansarada olan adamların hər biri tək-
Haqqında deyilən rəvayətlər özündən tək ona yaxınlaşır və hətta qeyri-şüuri
qabaq ora gəlib çatmışdı. O, yorğa ağ olaraq özlərini onunla müqayisə eləmək,
atın belindəydi, qırmızı muncuqlu qotazlar hələ, bəlkə, onu öz iradələrinə tabe etmək
atın qan daman gözlərini örtmüşdü; Cər- istəyirdilər. Cərzələz isə onlarla yeyir, içir,
zələzin əynindəki xalis qızılla bəzədilmiş mahnı oxuyur, nərd oynayırdı.
uzun toxuma çevkəni par-par parıldayır,
küləkdə yellənirdi. Onu səs-küysüz, Günlərin bir günü onun gözü müşayiət-
heyranlıqla və hörmət-izzətlə qarşıladılar. çiləri ilə gəzən venesiyalı qadına sataşdı.
O, bir neçə meydan döyüşünün qalibi Öskürdü, əllərini dizlərinə vurdu və qadının
kimi ad qazanmışdı, onun gücü hamını ardınca iki dəfə qışqırdı:
vahiməyə salırdı; bütün bunlar onun
haqqında yayılan əfsanələr idi, çünki onu – Aman! Aman!
çox az adam görmüşdü, buna səbəb onun Cərzələz alışıb-yanırdı. Qadının incə
öz gənclik illərini Travniklə İstanbul bədəninin təravəti haqqında düşüncələr
arasında keçirtməyiydi. ona rahatlıq vermirdi. Yaxınlığında olan
bu zərifliyin və gözəlliyin əzabı onun
Qonaqlar və yerli adamlar qapının canını sıxırdı. Cərzələz aşiq olmuşdu və
qabağına toplaşdı. Nökərlər atın başını ona görə də gülünc vəziyyətə düşmüşdü.
tutdu. Atılıb atdan düşərək qapının yanına Həm müəyyən nüfuz sahibi olan, həm də
gələndə, onun həddindən artıq bəstəboy avaralıqda ad çıxaran adamlar əlüstü
və yöndəmsiz bir adam olduğunu gördülər, onun bu zəif yerindən istifadə eləməyə
piyada gəzməyə alışmayan adamlar kimi başladılar. Ona məsləhətlər verir, başını
yanını basa-basa yeriyirdi. Onun qolları tovlayır, fikrindən daşındırmağa, cırnat-
həddən ziyadə uzun idi. Qaşqabaqlıydı, mağa çalışırdılar, o isə ancaq əllərini
dodağının altında mızıldaya-mızıldaya yelləyir, gözləri par-par parıldayırdı.
adamlarla salamlaşdı və qəhvəxanaya İş elə gətirdi ki, bütün Bosniyada
girdi. Sanki atın belində olanda pyedestal məşhur olan roqatitsalı müğənni Boqdan
üstəydi, atdan düşəndən sonra isə onu Tsintsarin də gəlib bura çıxdı; elə ki, mahnı
qarşılayanları narahat edən qorxu və oxumağa başladı, həmin andaca bütün
hörmət bir anın içində yox oldu, karvansara mehmanxana sakinlərini səsinin sehriylə
sakinləri onun onlardan fərqlənmədiyini ovsunladı. Rahiblər də pəncərənin
gördülər; qorxub-çəkinmədən onunla arxasından ona qulaq asırdı. Cərzələzin
söhbət eləməyə başladılar. O, Skople ilə huşu başından çıxdı, öz kimliyini unutdu.
Peç arasında çox gəzib-dolaşdığına görə Yerli cavanların və mehmanxana sakin-
sözləri təhrif edir, onlarla alban ləhcəsində lərinin arasında oturub, tərləyə-tərləyə
söhbət eləyirdi. Bütün işgüzar adamlar pendir yeyir, rakı içirdi; bu adamların
kimi, danışmaqda pərgar deyildi və hansısa tərkibi dəyişir, bəziləri çıxıb gedir, əvəzinə
bir sözü tapa bilməyəndə qollarını geniş digərləri gəlir, o isə dayanmadan içir,
şəkildə açır, əllərini yellədir, demək olar özünün hədsiz qalın və kobud səsiylə elə
ki, bəbəkləri görünməyən qara gözləri hey pəsdən və pozuq şəkildə mahnı
oxuyurdu. Alcaq ruhlu adamlar heç bir
hərdənbir gəzişmək üçün, özü də hamısı Cərzələzin başı üzərində dolaşan sehrli 2016
bir yerdə bayıra çıxırdılar.
halə bir neçə günün içində tamam dağıldı; İvo Andriç. Hekayələr
Әn axırda karvansaraya Cərzələz gəldi. karvansarada olan adamların hər biri tək-
Haqqında deyilən rəvayətlər özündən tək ona yaxınlaşır və hətta qeyri-şüuri
qabaq ora gəlib çatmışdı. O, yorğa ağ olaraq özlərini onunla müqayisə eləmək,
atın belindəydi, qırmızı muncuqlu qotazlar hələ, bəlkə, onu öz iradələrinə tabe etmək
atın qan daman gözlərini örtmüşdü; Cər- istəyirdilər. Cərzələz isə onlarla yeyir, içir,
zələzin əynindəki xalis qızılla bəzədilmiş mahnı oxuyur, nərd oynayırdı.
uzun toxuma çevkəni par-par parıldayır,
küləkdə yellənirdi. Onu səs-küysüz, Günlərin bir günü onun gözü müşayiət-
heyranlıqla və hörmət-izzətlə qarşıladılar. çiləri ilə gəzən venesiyalı qadına sataşdı.
O, bir neçə meydan döyüşünün qalibi Öskürdü, əllərini dizlərinə vurdu və qadının
kimi ad qazanmışdı, onun gücü hamını ardınca iki dəfə qışqırdı:
vahiməyə salırdı; bütün bunlar onun
haqqında yayılan əfsanələr idi, çünki onu – Aman! Aman!
çox az adam görmüşdü, buna səbəb onun Cərzələz alışıb-yanırdı. Qadının incə
öz gənclik illərini Travniklə İstanbul bədəninin təravəti haqqında düşüncələr
arasında keçirtməyiydi. ona rahatlıq vermirdi. Yaxınlığında olan
bu zərifliyin və gözəlliyin əzabı onun
Qonaqlar və yerli adamlar qapının canını sıxırdı. Cərzələz aşiq olmuşdu və
qabağına toplaşdı. Nökərlər atın başını ona görə də gülünc vəziyyətə düşmüşdü.
tutdu. Atılıb atdan düşərək qapının yanına Həm müəyyən nüfuz sahibi olan, həm də
gələndə, onun həddindən artıq bəstəboy avaralıqda ad çıxaran adamlar əlüstü
və yöndəmsiz bir adam olduğunu gördülər, onun bu zəif yerindən istifadə eləməyə
piyada gəzməyə alışmayan adamlar kimi başladılar. Ona məsləhətlər verir, başını
yanını basa-basa yeriyirdi. Onun qolları tovlayır, fikrindən daşındırmağa, cırnat-
həddən ziyadə uzun idi. Qaşqabaqlıydı, mağa çalışırdılar, o isə ancaq əllərini
dodağının altında mızıldaya-mızıldaya yelləyir, gözləri par-par parıldayırdı.
adamlarla salamlaşdı və qəhvəxanaya İş elə gətirdi ki, bütün Bosniyada
girdi. Sanki atın belində olanda pyedestal məşhur olan roqatitsalı müğənni Boqdan
üstəydi, atdan düşəndən sonra isə onu Tsintsarin də gəlib bura çıxdı; elə ki, mahnı
qarşılayanları narahat edən qorxu və oxumağa başladı, həmin andaca bütün
hörmət bir anın içində yox oldu, karvansara mehmanxana sakinlərini səsinin sehriylə
sakinləri onun onlardan fərqlənmədiyini ovsunladı. Rahiblər də pəncərənin
gördülər; qorxub-çəkinmədən onunla arxasından ona qulaq asırdı. Cərzələzin
söhbət eləməyə başladılar. O, Skople ilə huşu başından çıxdı, öz kimliyini unutdu.
Peç arasında çox gəzib-dolaşdığına görə Yerli cavanların və mehmanxana sakin-
sözləri təhrif edir, onlarla alban ləhcəsində lərinin arasında oturub, tərləyə-tərləyə
söhbət eləyirdi. Bütün işgüzar adamlar pendir yeyir, rakı içirdi; bu adamların
kimi, danışmaqda pərgar deyildi və hansısa tərkibi dəyişir, bəziləri çıxıb gedir, əvəzinə
bir sözü tapa bilməyəndə qollarını geniş digərləri gəlir, o isə dayanmadan içir,
şəkildə açır, əllərini yellədir, demək olar özünün hədsiz qalın və kobud səsiylə elə
ki, bəbəkləri görünməyən qara gözləri hey pəsdən və pozuq şəkildə mahnı
oxuyurdu. Alcaq ruhlu adamlar heç bir
