Page 20 - "Xəzər" 4/2016

da, istiqamətini cənuba sarı tutacaq, yoluna xəttini gah daraldan, gah da əksinə,

davam edəcəkdi. Qoy lap düzənliyi öz genişləndirən dərə-təpəylə əvəz olunur,

nuruna qərq edən, üzərindəki hər şeyi – dağların kölgəsi yuxarıdan asılıb qalır.

istər insan olsun, istər heyvan, – necə Әtrafda kolluqlar görünür, açıqlıqda tam

var, elə də göstərən günəş işığı altında müdafiəsiz olduğu barədə keçirdiyi hisslər

olsun, yolundan dönməyəcək. Yuxuda kentavrın yaxasından əl çəkir. Su istəyir,

yenə Herakla qalib gəldi və hər şey yanğısı getdikcə güclənir, yaxınlıqda sudan

bitəndən sonra Zevs çönüb cənuba üz əsər-əlamət belə yoxdur. İnsan geriyə

tutdu, dağlar aralandı, başı par-par yanan boylanır və göy üzünün tən yarısını bürü-

buz sütunlara bənzəyən uca zirvələrdən yən buludların sıx örtüyünü görür. Günəş

aşağıda dəlilik edən dənizi, ləpədöyənin şüaları sürətlə ona sarı gələn nəhəng

bəyaz köpüyündə qaralan adaları gördü. tünd-boz buludun kənarına gözqamaşdırıcı

Sərhəd lap yaxında idi və Zevs də cənuba bir zər yapışdırıb.

gedirdi... Elə o an it hürüşü eşidilir. Atın bədəni

Dar, dərin yarğan boyu gedəndə, insan əsir. Kentavr sıçrayıb iki təpə arasında

ətrafı əməlli-başlı seyr edə bilirdi. Torpaqlar dördnala çapır, lakin insan hələ istiqamət

buradan kimsəsiz görünürdü. Dünən gün hissini itirəcək dərəcədə qorxmayıb –

20 batana yaxın yamacdan baxıb gördüyü onlar cənuba getməlidirlər. İt səsi yaxınlaşır,

2016 kəndin hara yox olduğunu anlamağa artıq zınqırovların cingiltisi, sürünü haylayan
çalışırdı. Qayalı zirvələr, sanki bir az da çobanın səsi də eşidilir. Kentavr, səsin

ucalmışdı, bəlkə, indi onlara daha yaxın hardan gəldiyini təyin etməkçün ayaq

olduğundan ona elə gəlirdi. Sərt yoxuş saxlayır, amma əks-səda onu aldadır və

başladı; atın dırnaqları yumşaq torpağa budur, qəflətən onun qarşısında rütubətli

batırdı. İnsanın bədəni artıq dərənin bir dərə açılır – o biri başında keçi sürüsü,

çökəyindən çölə çıxırdı; qəflətən ağaclar lap qabaqda isə yekə bir it. Kentavr çaşqın

aralandı, yarğan bitdi. At son bir neçə halda yerində donub-qalır. Sağrılarındakı

addım atdı və kentavr gün işığına çıxdı. dərin çapıqlar it dişlərindən yadigardır.

Batan günəşin işığı sağ tərəfdən dü- Çoban dəhşət içində çığırır, başını itiribmiş

şür – şüalar çapığını qızdırır, yara elə ilk kimi qaçır. Ucadan qışqırıb kimdənsə

andan sızıldamağa başlayır. İnsan özün- kömək istəyir, deməli, kənd doğrudan da,

dən asılı olmayaraq geriyə boylanır. Hava yaxınlıqdadır. İnsan ata irəli getməyi əmr

bir qədər rütubətli və ağırdır, amma bu edir. Qorxusundan, qəzəbindən ağlını itirib

Joze Saramaqo. Kentavr heç də dənizin yaxında olmasına görə lap dəli kimi hürən iti qovmaq üçün qalın

deyil. Bu rütubət, küləyin qəflətən başlanan bir budaq qırır. Amma bir an sonra hey-

dəli tutmalarından – yağışın yaxınlaşma- vanın qəzəbi qorxusuna üstün gəlir: it

sından xəbər verir. Şimal tərəfdə göy qarşısındakı iri daşın üstündən bircə sıç-

üzünü yavaş-yavaş buludlar sarır. rayışla aşıb iti dişləriylə kentavrın qarnından

İnsan tərəddüd içindədir. Uzun illər yapışmağa çalışır. İnsan çönüb təhlükənin

boyu açıqda gəzib-dolaşmağa cəsarət et- hansı tərəfdən gəldiyini müəyyənləşdirmək

mir, daim gecənin zülmətində gizlənirdi. istəyir, lakin at onu qabaqlayır və cəld

Lakin indi onun içindəki təlaş heç də atın qabaq ayaqları üstə çönüb arxa ayaqlarının

həyəcanından az deyil. Havasından yabanı qoşa təpiyiylə köpəyi havaya uçurur. Hey-

çiçəklərin rayihəsi gələn meşənin kənarıyla van qayaların üstünə düşüb yerindəcə

gedir. Düzənlik bitir və hamar torpaq üfüq qalır. Kentavr özünü bu üsulla tez-tez mü-