Page 24 - "Xəzər" 4/2016
P. 24
kənara çəkib çaya sarı boylandı. Sahildə bir dəstə adam kəsmişdi. İnsan qadını
paltar vardı. Suda isə kimsə çimirdi. Bu- özünə sıxdı. Dik, möhkəm döşlərini, insan
daqları bir daha araladı və bir qadın gör- bədəninin enli at sinəsiylə əvəz olunduğu
dü. O, sudan çıxırdı, lümlüt idi, bəyaz bə- yerdə ona toxunan tüklü qasığı duydu.
dəni ay işığında gümüş kimi sayrışırdı. Adamların bir neçəsi qaçdı, qalanları isə,
Kentavr çox qadın görmüşdü, amma bu, deyəsən, yavaş-yavaş hücuma keçməyə
çayda, ay işığı altında gördüyü ilk qadın hazırlaşırdılar; bəziləri evlərinə, tüfəng
idi. Artıq titrəyən döşləri, yançaqları, vücu- dalınca gedirdi. Qorxusu hələ də canından
dunun ortasındakı kölgəni seçə bilirdi. Çi- çıxmayan qadın bir dəfə də ucadan
yinlərə tökülən dalğalı saçları, onları zərif qışqırdı. Kimsə havaya atəş açdı. İnsan
hərəkətlə arxaya atan əlləri görürdü. Lakin başa düşdü ki, indi bu qadın onun sipəridir.
onun qadın dünyasıyla bağlı xatirələrində Bu vaxt onun kentavr hərəkətinə mane
yalnız bir atı, ən yaxşı halda, kentavrı ra- ola biləcək ağacların olmadığı çaya tərəf
zı sala biləcək hisslər qalmışdı. Bu anlarda buruldu, qadını qucağında saxlayaraq
o, qadının yerə səpələnmiş paltarlarını özünü açıq tarlaya vurdu, evlərdən uzağa,
24 toplamasına tamaşa edən kişiydi və məhz təpəliklərə tərəf çapdı. Arxadan gələn
həmin o kişi üzünə çırpılan budaqlara qışqırıqlar kəsmək bilmirdi. Yəqin ki, onu
2016 əhəmiyyət verməyib irəli atıldı, bir göz at belində təqib etmək istəyirdilər, lakin
qırpımında özünü onun yanına yetirdi. minillərin təcrübəsi ona deyirdi ki, heç bir
Qadın çığırdı, o isə qüdrətli qollarını açıb at kentavrla ayaqlaşa bilməz. İnsan çevrilib
onu qucaqladı. geri baxdı: arxasınca düşənlər gözdən
Minillər ərzində bir neçə dəfə belə itməsələr də, çox uzaqdaydılar. Onda qa-
etmişdi. Tamamilə yersiz bir hərəkət idi, dının qollarının altından tutub gözünü
az qala, onun bu hərəkəti qurbanını dəlilik onun çılpaq, ay işığına qərq olmuş bədə-
həddinə çatdıracaqdı və çox vaxt qadın nində gəzdirdi və özünün qədim ləhcə-
üçün belə bir görüş elə dəliliklə də bitirdi. sində, meşələrin, bal pətəklərinin, oxuyan
Lakin bu, onun torpağıydı və bu, öz tor- dənizin bəyaz sütunlarının, dağ zirvələrinin
pağında rast gəldyi ilk qadın idi. Kentavr şaqraq gülüşünün diliylə dedi:
sahilboyu çaparaq gedirdi. İnsan bilirdi – Mənə nifrət eləmək lazım deyil.
Joze Saramaqo. Kentavr ki, tezliklə dayanacaq, qadını qucağından Sonra onu yavaşca yerə qoydu. Qadın
yerə buraxacaq; o, yarımkişi olduğuna qaçmadı. Dodaqlarından insanın heç cür
görə qəzəbindən, az qala, boğulacaq, qa- başa düşə bilməyəcəyi sözlər çıxdı:
dın isə sağ-salamat, amma dəhşətli qorxu – Sən kentavrsan. Demək sən varmış-
içində qalacaq. Geniş yol ağaclara tərəf san.
burulurdu, irəlidə çayın döngəsi göründü. Qadın isti əllərini onun sinəsinə qoydu.
Qadın daha çığırmırdı, yalnız titrəyir, hıç- Atın dizləri əsdi. Qadın isə yerə uzandı.
qırırdı. O vaxt qulaqlarına başqa səslər də – Sahib ol mənə!
yetişdi. Çayın döngəsindən burulan kimi, İnsan ona at hündürlüyündən baxırdı,
kentavr ağacların kölgəsinə sığınmış bir qadın qollarını tam açmışdı – xaça bən-
neçə alçaq evin qabağında dayandı. Yolu zəyirdi. Bir anlıq onun üzərini kölgə aldı,
paltar vardı. Suda isə kimsə çimirdi. Bu- özünə sıxdı. Dik, möhkəm döşlərini, insan
daqları bir daha araladı və bir qadın gör- bədəninin enli at sinəsiylə əvəz olunduğu
dü. O, sudan çıxırdı, lümlüt idi, bəyaz bə- yerdə ona toxunan tüklü qasığı duydu.
dəni ay işığında gümüş kimi sayrışırdı. Adamların bir neçəsi qaçdı, qalanları isə,
Kentavr çox qadın görmüşdü, amma bu, deyəsən, yavaş-yavaş hücuma keçməyə
çayda, ay işığı altında gördüyü ilk qadın hazırlaşırdılar; bəziləri evlərinə, tüfəng
idi. Artıq titrəyən döşləri, yançaqları, vücu- dalınca gedirdi. Qorxusu hələ də canından
dunun ortasındakı kölgəni seçə bilirdi. Çi- çıxmayan qadın bir dəfə də ucadan
yinlərə tökülən dalğalı saçları, onları zərif qışqırdı. Kimsə havaya atəş açdı. İnsan
hərəkətlə arxaya atan əlləri görürdü. Lakin başa düşdü ki, indi bu qadın onun sipəridir.
onun qadın dünyasıyla bağlı xatirələrində Bu vaxt onun kentavr hərəkətinə mane
yalnız bir atı, ən yaxşı halda, kentavrı ra- ola biləcək ağacların olmadığı çaya tərəf
zı sala biləcək hisslər qalmışdı. Bu anlarda buruldu, qadını qucağında saxlayaraq
o, qadının yerə səpələnmiş paltarlarını özünü açıq tarlaya vurdu, evlərdən uzağa,
24 toplamasına tamaşa edən kişiydi və məhz təpəliklərə tərəf çapdı. Arxadan gələn
həmin o kişi üzünə çırpılan budaqlara qışqırıqlar kəsmək bilmirdi. Yəqin ki, onu
2016 əhəmiyyət verməyib irəli atıldı, bir göz at belində təqib etmək istəyirdilər, lakin
qırpımında özünü onun yanına yetirdi. minillərin təcrübəsi ona deyirdi ki, heç bir
Qadın çığırdı, o isə qüdrətli qollarını açıb at kentavrla ayaqlaşa bilməz. İnsan çevrilib
onu qucaqladı. geri baxdı: arxasınca düşənlər gözdən
Minillər ərzində bir neçə dəfə belə itməsələr də, çox uzaqdaydılar. Onda qa-
etmişdi. Tamamilə yersiz bir hərəkət idi, dının qollarının altından tutub gözünü
az qala, onun bu hərəkəti qurbanını dəlilik onun çılpaq, ay işığına qərq olmuş bədə-
həddinə çatdıracaqdı və çox vaxt qadın nində gəzdirdi və özünün qədim ləhcə-
üçün belə bir görüş elə dəliliklə də bitirdi. sində, meşələrin, bal pətəklərinin, oxuyan
Lakin bu, onun torpağıydı və bu, öz tor- dənizin bəyaz sütunlarının, dağ zirvələrinin
pağında rast gəldyi ilk qadın idi. Kentavr şaqraq gülüşünün diliylə dedi:
sahilboyu çaparaq gedirdi. İnsan bilirdi – Mənə nifrət eləmək lazım deyil.
Joze Saramaqo. Kentavr ki, tezliklə dayanacaq, qadını qucağından Sonra onu yavaşca yerə qoydu. Qadın
yerə buraxacaq; o, yarımkişi olduğuna qaçmadı. Dodaqlarından insanın heç cür
görə qəzəbindən, az qala, boğulacaq, qa- başa düşə bilməyəcəyi sözlər çıxdı:
dın isə sağ-salamat, amma dəhşətli qorxu – Sən kentavrsan. Demək sən varmış-
içində qalacaq. Geniş yol ağaclara tərəf san.
burulurdu, irəlidə çayın döngəsi göründü. Qadın isti əllərini onun sinəsinə qoydu.
Qadın daha çığırmırdı, yalnız titrəyir, hıç- Atın dizləri əsdi. Qadın isə yerə uzandı.
qırırdı. O vaxt qulaqlarına başqa səslər də – Sahib ol mənə!
yetişdi. Çayın döngəsindən burulan kimi, İnsan ona at hündürlüyündən baxırdı,
kentavr ağacların kölgəsinə sığınmış bir qadın qollarını tam açmışdı – xaça bən-
neçə alçaq evin qabağında dayandı. Yolu zəyirdi. Bir anlıq onun üzərini kölgə aldı,
