Page 165 - "Xəzər" 4/2016
P. 165
nünü qara edib, hər şeyi faciəyə asanlıqla ifa edən Filavtiya dadına çat- 165
çevirməkdənsə, beləcə yanılmağın özü masa, sən həyatın bütün sahələrində həm 2016
böyük səadət deyilmi? özünün, həm də başqalarının gözündə
ləyaqətlə (o isə nəinki incəsənətin, insana Rotterdamlı Erazmus. Axmaqlığın tərifi
21. Bir sözlə, heç bir cəmiyyət, heç məxsus olan, gördüyün bütün işlərin
bir gün-güzəran mənsiz nə xoş, nə də mayasıdır) necə hərəkət edə bilərsən?
sabit ola bilməzdi. Әgər öz aralarında ya- Özünə vurğun olmaqdan, özünə heyran
nılmasaydılar, yaltaqlıq etməsəydilər, bir- qalmaqdan da betər axmaqlıq ola bilərmi?
birlərinin zəif cəhətlərini bağışlamasaydılar, Və əksinə, əgər özün özündən razı deyil-
bir-birlərini axmaqlığın balına-şəkərinə sənsə, gördüyün hansı bir iş füsünkar,
qonaq etməsəydilər, xalq – hökmdarına, zərif və bənzərsiz ola bilər? Həyatı öz
qul – ağasına, qulluqçu – xanımına, müəl- dadından, duzundan məhrum edəndə,
lim – şagirdinə, dost – dostuna, arvad – natiq öz nitqi ilə birlikdə buz kimi soyuqluqla
ərinə, kirayənişin – ev sahibinə, qonşu – qarşılanacaq, musiqiçi öz havaları ilə bir
qonşusuna, yoldaş isə yoldaşına tab gətirə kimsəyə xoş getməyəcək, aktyorun oyunu
bilməzdi. Düşünürəm, bütün bunlar fitə basılacaq, şair Muzalarla birlikdə
kifayətdir, ancaq indi daha vacib şeylər gülünc vəziyyətdə qalacaq, rəssam öz
eşidəcəksiniz. əsəri ilə miskin duruma düşəcək, həkim
öz dərmanlarına qurşanıb acından üzü-
22. Soruşmaq istərdim, özünə nifrət ləcək. Nəhayət, siz Nirevsin əvəzinə Fer-
edən, bir başqasını sevə bilərmi? Özü ilə sitesi, Faonun əvəzinə Nestoru1, Miner-
ixtilafda olan, başqaları ilə dil tapa bilərmi? vanın əvəzinə donuzu, bəlağət əhli əvəzinə
Özündən təngə gələn, zəhləsi gedən, bir körpəni, şəhərli əvəzinə isə bir kəndlini
başqasına sevinc bəxş edə bilərmi? Mən- görəcəksiniz. Həm də çox vacibdir ki, hər
cə, belə bir şeyin mümkünlüyünü heç kim bir kəs özü özündən xoşhallansın və nəsə
israr etməyəcək, yoxsa bu, elə Axmaqlığın xırda bir yaltaqlığı belə, öncə başqalarına
özündən də axmaq bir şey olardı. Ancaq deyil, özünə yaraşdırsın. Nəhayət, indi ki,
məni rədd etsəniz, daha heç kim bir səadətin əsas tərkib hissəsi “sən o zaman
başqasına tab gətirə bilməyəcək, buna xoşbəxtsən ki, istədiyin kimi olasan”dan
görə də, hətta özü özündən iyrənəcək, ibarətdirsə2, bu vaxt heç kim öz gözəl-
özünə nifrət edəcək və özünü görməyə liyindən, ağlından, mənşəyindən, tutduğu
gözü olmayacaq. Belə ki, bu təbiət bir mövqeyindən, həyat tərzindən, nə də
çox şeylərdə doğmadan daha çox ögey vətənindən narazı qalmasın deyə, insana
anadır və ölərilərə, xüsusilə də bir qədər kömək əlini mənim Filavtiyam uzadır, özü
dərrakə sahiblərinə özünün olanı ayıb də o dərəcədə ki, nə bir irlandiyalı italyanla,
bilib, özgəninkinə heyran qalmağı təlqin nə bir frakiyalı afinalı ilə, nə də bir skif
etmişdir. Ona görə də, həyatın bütün dadı- Səadət adalarının sakini ilə nəyi isə
duzu, zərifliyi və gözəlliyi murdarlanır və dəyişmək fikrinə düşsün. Təbiətdəki
məhv olur. Elə isə, əgər çürüntü sarmışsa, mərhəmətin müdrikliyinə bax! O yarat-
o ölümsüz Tanrıların ali bəxşişi olan dıqlarını bu qədər müxtəlifliklə yanaşı,
gözəllikdən nə fayda? Әgər qocalıq dərdi həm də bərabər yaratmışdır! Harada öz
gəncliyi içindən bir qurd kimi yeyirsə, onda bəxşişlərini az görmüşsə, orada onu
nə fayda? Әgər haqlı olaraq doğmaca
bacım bildiyim və hər yerdə mənim rolumu
çevirməkdənsə, beləcə yanılmağın özü masa, sən həyatın bütün sahələrində həm 2016
böyük səadət deyilmi? özünün, həm də başqalarının gözündə
ləyaqətlə (o isə nəinki incəsənətin, insana Rotterdamlı Erazmus. Axmaqlığın tərifi
21. Bir sözlə, heç bir cəmiyyət, heç məxsus olan, gördüyün bütün işlərin
bir gün-güzəran mənsiz nə xoş, nə də mayasıdır) necə hərəkət edə bilərsən?
sabit ola bilməzdi. Әgər öz aralarında ya- Özünə vurğun olmaqdan, özünə heyran
nılmasaydılar, yaltaqlıq etməsəydilər, bir- qalmaqdan da betər axmaqlıq ola bilərmi?
birlərinin zəif cəhətlərini bağışlamasaydılar, Və əksinə, əgər özün özündən razı deyil-
bir-birlərini axmaqlığın balına-şəkərinə sənsə, gördüyün hansı bir iş füsünkar,
qonaq etməsəydilər, xalq – hökmdarına, zərif və bənzərsiz ola bilər? Həyatı öz
qul – ağasına, qulluqçu – xanımına, müəl- dadından, duzundan məhrum edəndə,
lim – şagirdinə, dost – dostuna, arvad – natiq öz nitqi ilə birlikdə buz kimi soyuqluqla
ərinə, kirayənişin – ev sahibinə, qonşu – qarşılanacaq, musiqiçi öz havaları ilə bir
qonşusuna, yoldaş isə yoldaşına tab gətirə kimsəyə xoş getməyəcək, aktyorun oyunu
bilməzdi. Düşünürəm, bütün bunlar fitə basılacaq, şair Muzalarla birlikdə
kifayətdir, ancaq indi daha vacib şeylər gülünc vəziyyətdə qalacaq, rəssam öz
eşidəcəksiniz. əsəri ilə miskin duruma düşəcək, həkim
öz dərmanlarına qurşanıb acından üzü-
22. Soruşmaq istərdim, özünə nifrət ləcək. Nəhayət, siz Nirevsin əvəzinə Fer-
edən, bir başqasını sevə bilərmi? Özü ilə sitesi, Faonun əvəzinə Nestoru1, Miner-
ixtilafda olan, başqaları ilə dil tapa bilərmi? vanın əvəzinə donuzu, bəlağət əhli əvəzinə
Özündən təngə gələn, zəhləsi gedən, bir körpəni, şəhərli əvəzinə isə bir kəndlini
başqasına sevinc bəxş edə bilərmi? Mən- görəcəksiniz. Həm də çox vacibdir ki, hər
cə, belə bir şeyin mümkünlüyünü heç kim bir kəs özü özündən xoşhallansın və nəsə
israr etməyəcək, yoxsa bu, elə Axmaqlığın xırda bir yaltaqlığı belə, öncə başqalarına
özündən də axmaq bir şey olardı. Ancaq deyil, özünə yaraşdırsın. Nəhayət, indi ki,
məni rədd etsəniz, daha heç kim bir səadətin əsas tərkib hissəsi “sən o zaman
başqasına tab gətirə bilməyəcək, buna xoşbəxtsən ki, istədiyin kimi olasan”dan
görə də, hətta özü özündən iyrənəcək, ibarətdirsə2, bu vaxt heç kim öz gözəl-
özünə nifrət edəcək və özünü görməyə liyindən, ağlından, mənşəyindən, tutduğu
gözü olmayacaq. Belə ki, bu təbiət bir mövqeyindən, həyat tərzindən, nə də
çox şeylərdə doğmadan daha çox ögey vətənindən narazı qalmasın deyə, insana
anadır və ölərilərə, xüsusilə də bir qədər kömək əlini mənim Filavtiyam uzadır, özü
dərrakə sahiblərinə özünün olanı ayıb də o dərəcədə ki, nə bir irlandiyalı italyanla,
bilib, özgəninkinə heyran qalmağı təlqin nə bir frakiyalı afinalı ilə, nə də bir skif
etmişdir. Ona görə də, həyatın bütün dadı- Səadət adalarının sakini ilə nəyi isə
duzu, zərifliyi və gözəlliyi murdarlanır və dəyişmək fikrinə düşsün. Təbiətdəki
məhv olur. Elə isə, əgər çürüntü sarmışsa, mərhəmətin müdrikliyinə bax! O yarat-
o ölümsüz Tanrıların ali bəxşişi olan dıqlarını bu qədər müxtəlifliklə yanaşı,
gözəllikdən nə fayda? Әgər qocalıq dərdi həm də bərabər yaratmışdır! Harada öz
gəncliyi içindən bir qurd kimi yeyirsə, onda bəxşişlərini az görmüşsə, orada onu
nə fayda? Әgər haqlı olaraq doğmaca
bacım bildiyim və hər yerdə mənim rolumu
