Page 163 - "Xəzər" 4/2016
P. 163
n, hardandır axı kişilərdəki bu qorxunc təlxəyi dəvət edir və ya gülünc yalağın 163
görkəm, bu qocalıq nişanəsi olan tüklü birini tapıb gətirirlər. Әgər gözlər, eləcə 2016
dəri və meşə kimi sıx saqqal – bütün də qulaqlar, bütün ruhumuz gülüşdən,
bunlar müdrikliyin qüsurundan deyilsə, oyunlardan və zarafatlardan nəşələnmirsə, Rotterdamlı Erazmus. Axmaqlığın tərifi
bəs nədəndir? Halbuki qadınların dolu axı mədəni min cür çərəzlə, müxtəlif naz-
yanaqları, incə səsləri və zərif dəriləri nemət və dadlı yeməklərlə doldurmaq
sanki daima əbədi gəncliyi təqlid edir. nəyə gərəkdi? Bu cür çərəzlər üçün isə
Daha sonra, onlar bu həyatda kişilərə mən nadir sənətkaram. Həmin o şanlı
mümkün qədər xoş gəlməkdən savayı, ziyafətlərdə kralın püşklə seçilməsi, aşıq
özgə nəyə can atırlar ki? Onların bütün atma, içkini dövrələmə içməyə dəvət, əldə
libasları, ənlik-kirşanları, yuyunmaları, mərsin budağı nəğmə demək, rəqs etmək,
bəzək-düzəkləri, məlhəmləri, ətirləri, pantomima göstərmək adəti yeddi yunan
boyanmış sir-sifətlərinə, göz-qaşlarına müdriki1 tərəfindən yox, bizim tərəfimizdən
sərf olunan ustalıqları buna qulluq etmirmi? – özü də insan nəslinin rifahı naminə icad
Onlar kişiləri Axmaqlığın deyilsə, kimin edilmişdir. Bütün bu şeylərin təbiəti elədir
adı ilə özlərinə daha çox cəlb edirlər? Elə ki, onlarda nə qədər axmaqlıq varsa, ölə-
bir şey varmı ki, kişilər onu qadınlar üçün rilər üçün bir o qədər də faydalıdır, çünki
keçməsinlər? Bunun əsas şərti ehtiras əgər həyat kədərlidirsə, ona heç həyat
deyilsə, onda nədir? Әn böyük zövqlərini deməyinə də dəyməz. Və əgər onun
də özgə bir şeydən deyil, səfehlikdən özündən doğan kədəri bu cür əyləncələrlə
alırlar. Әgər xatırlasa ki, təki qadın onların qovub rədd etməsən, görünür, bu həyat
ehtirasına tabe olsun deyə, kişilər bu kədərli olmaqda davam edəcək.
cinsə nə qədər cəfəngiyyat söyləyib,
onlarla nə qədər gic-gic hərəkətlər ediblər, 19. Ancaq, yəqin, elələri də var ki, bu
bunun da həqiqət olduğunu heç kim inkar növ əyləncələri inkar edir, dost sevgisindən,
etməyəcək. Beləliklə, indi siz həyatın ünsiyyətindən təsəlli tapırlar, dostluğun hər
birinci və başlıca nəşəsinin hansı çeş- şeydən öncə olduğunu israr edir, hətta o
mədən axdığını bilirsiz. dərəcədə vacib sayırlar ki, sanki nə hava,
nə od, nə də su ondan artıq ola bilməz.
18. Ancaq bir çoxları var, – ilk növbədə Hələ sən demə, dostluqdan məhrum olan,
də arvadbazdan daha çox əyyaş olan günəşdən məhrum olur: nəhayət, o, elə
qocalar, – ən ali zövqü içki məclislərində dərin hörmətə layiqdir ki, hətta filosoflar, –
görürlər. Həqiqətən də, elə bir gözəl ziyafət əgər burada onlara istinad etmək yersiz
təsəvvür etmək mümkündürmü ki, orada deyilsə, onu ən ali məziyyətlər sırasında
qadın olmasın, bunu qoy başqaları fikirləş- göstərirlər. Әgər sübut etsəm ki, bu cür
sin. Təkcə orası şəksizdir ki, Axmaqlığın məziyyəti sizlərə yetirən gəminin burnu
şəkəri-duzu olmadan heç bir şey bizim da, gövdəsi də elə mən özüməm, onda
üçün ləzzətli ola bilməz. Hətta hər dəfə, necə olar? Özü də bunu krokodillitlərlə,
istər həqiqi, istərsə də yalançı AXMAQLIQ ya buynuzlu soritlərlə və yaxud da başqa
qonaqları əyləndirə bilməyəndə, o, öz lağ- bu cins dialektik bicliklərlə1 deyil, necə
lağı, daha doğrusu, axmaq söhbətləri ilə deyərlər, Minerva tərzində, sadəcə bar-
içki məclisindəki sükutu, süstlüyü aradan mağımı tuşlamaqla edəcəyəm. Yaxşı,
qaldırsın deyə, hansısa pulla tutulmuş bir məgər, dostların nöqsanlarına barmaqarası
görkəm, bu qocalıq nişanəsi olan tüklü birini tapıb gətirirlər. Әgər gözlər, eləcə 2016
dəri və meşə kimi sıx saqqal – bütün də qulaqlar, bütün ruhumuz gülüşdən,
bunlar müdrikliyin qüsurundan deyilsə, oyunlardan və zarafatlardan nəşələnmirsə, Rotterdamlı Erazmus. Axmaqlığın tərifi
bəs nədəndir? Halbuki qadınların dolu axı mədəni min cür çərəzlə, müxtəlif naz-
yanaqları, incə səsləri və zərif dəriləri nemət və dadlı yeməklərlə doldurmaq
sanki daima əbədi gəncliyi təqlid edir. nəyə gərəkdi? Bu cür çərəzlər üçün isə
Daha sonra, onlar bu həyatda kişilərə mən nadir sənətkaram. Həmin o şanlı
mümkün qədər xoş gəlməkdən savayı, ziyafətlərdə kralın püşklə seçilməsi, aşıq
özgə nəyə can atırlar ki? Onların bütün atma, içkini dövrələmə içməyə dəvət, əldə
libasları, ənlik-kirşanları, yuyunmaları, mərsin budağı nəğmə demək, rəqs etmək,
bəzək-düzəkləri, məlhəmləri, ətirləri, pantomima göstərmək adəti yeddi yunan
boyanmış sir-sifətlərinə, göz-qaşlarına müdriki1 tərəfindən yox, bizim tərəfimizdən
sərf olunan ustalıqları buna qulluq etmirmi? – özü də insan nəslinin rifahı naminə icad
Onlar kişiləri Axmaqlığın deyilsə, kimin edilmişdir. Bütün bu şeylərin təbiəti elədir
adı ilə özlərinə daha çox cəlb edirlər? Elə ki, onlarda nə qədər axmaqlıq varsa, ölə-
bir şey varmı ki, kişilər onu qadınlar üçün rilər üçün bir o qədər də faydalıdır, çünki
keçməsinlər? Bunun əsas şərti ehtiras əgər həyat kədərlidirsə, ona heç həyat
deyilsə, onda nədir? Әn böyük zövqlərini deməyinə də dəyməz. Və əgər onun
də özgə bir şeydən deyil, səfehlikdən özündən doğan kədəri bu cür əyləncələrlə
alırlar. Әgər xatırlasa ki, təki qadın onların qovub rədd etməsən, görünür, bu həyat
ehtirasına tabe olsun deyə, kişilər bu kədərli olmaqda davam edəcək.
cinsə nə qədər cəfəngiyyat söyləyib,
onlarla nə qədər gic-gic hərəkətlər ediblər, 19. Ancaq, yəqin, elələri də var ki, bu
bunun da həqiqət olduğunu heç kim inkar növ əyləncələri inkar edir, dost sevgisindən,
etməyəcək. Beləliklə, indi siz həyatın ünsiyyətindən təsəlli tapırlar, dostluğun hər
birinci və başlıca nəşəsinin hansı çeş- şeydən öncə olduğunu israr edir, hətta o
mədən axdığını bilirsiz. dərəcədə vacib sayırlar ki, sanki nə hava,
nə od, nə də su ondan artıq ola bilməz.
18. Ancaq bir çoxları var, – ilk növbədə Hələ sən demə, dostluqdan məhrum olan,
də arvadbazdan daha çox əyyaş olan günəşdən məhrum olur: nəhayət, o, elə
qocalar, – ən ali zövqü içki məclislərində dərin hörmətə layiqdir ki, hətta filosoflar, –
görürlər. Həqiqətən də, elə bir gözəl ziyafət əgər burada onlara istinad etmək yersiz
təsəvvür etmək mümkündürmü ki, orada deyilsə, onu ən ali məziyyətlər sırasında
qadın olmasın, bunu qoy başqaları fikirləş- göstərirlər. Әgər sübut etsəm ki, bu cür
sin. Təkcə orası şəksizdir ki, Axmaqlığın məziyyəti sizlərə yetirən gəminin burnu
şəkəri-duzu olmadan heç bir şey bizim da, gövdəsi də elə mən özüməm, onda
üçün ləzzətli ola bilməz. Hətta hər dəfə, necə olar? Özü də bunu krokodillitlərlə,
istər həqiqi, istərsə də yalançı AXMAQLIQ ya buynuzlu soritlərlə və yaxud da başqa
qonaqları əyləndirə bilməyəndə, o, öz lağ- bu cins dialektik bicliklərlə1 deyil, necə
lağı, daha doğrusu, axmaq söhbətləri ilə deyərlər, Minerva tərzində, sadəcə bar-
içki məclisindəki sükutu, süstlüyü aradan mağımı tuşlamaqla edəcəyəm. Yaxşı,
qaldırsın deyə, hansısa pulla tutulmuş bir məgər, dostların nöqsanlarına barmaqarası
