Page 159 - "Xəzər" 4/2016
P. 159
anlardakı bu füsunkarlıq? Onlardan xalq məsəlində də belə deyilir: zəhləm 159
hansı biri ağıldan nə qədər kəm görünürsə, gedir vaxtından tez ahıllaşmış uşaqlardan. 2016
hamını da bir o qədər az bezdirir. Onlar Kim uzun illərin təcrübəsi ilə yanaşı,
böyüdükcə, təcrübələrinə və tərbiyələrinə ruhunun gücünü də, ağlının kəsərini də Rotterdamlı Erazmus. Axmaqlığın tərifi
görə ağıllanmağa başladıqca, cazibədarlıq saxlamağı bacaran elə bir qoca ilə iş
əlamətlərinin solduğunu, ruh yüksəkliklə- görməyə, yaxınlıq etməyə razılıq verər?
rinin zəiflədiyini, gözəlliklərinin qalmadığını, Ona görə də qoy bu qoca elə mənim
güclərinin tükəndiyini yalanmı deyirəm? sayəmdəcə sarsaqlamağına davam eləsin.
Onlar məndən nə qədər uzaqlaşırsa, ömür- Ancaq, bununla belə, mənim bu sarsağım
lərinə də bir o qədər az qalır, ta ki, nəinki müdriklərə ağır iztirablar gətirən zəhmət-
özgələrinə, hətta özü-özünə nifrətamiz lərdən azaddır. Üstəlik, o, heç də pis
olan əziyyətli qocalıq, yəni ağır ahıllıq həmpiyalə deyil. Təpərli cağlarında güclə
çağları başlarının üstünü alır. Әgər mənim tab gətirdiyi həyatdan doymağın da nə
bu bədbəxtlərə yazığım gəlməsəydi, olduğunu bilmir. Bəzən Plavtusun təsvir
onların köməyinə tələsməsəydim, ölərilər- etdiyi qoca kimi, həmin o üçhərflik sözü1
dən heç biri buna tab gətirə bilməzdi; və dilinə gətirmək istəyəndə, özünü dünyanın
şairlər demişkən, necə ki, Tanrılar ölənlərə ən bədbəxt adamı hiss edəcəkdir2. Halbuki
hansısa bir metamorfoz ilə köməklik mənim mərhəmətimlə xoşbəxt, dostları
göstərməyə tələsir, eləcə də mən, artıq üçün istəklidir və bəzən məzəli söhbətlə-
ölüm ayağında olanları öz uşaqlıq çağlarına rindən də qalmır. Belə ki, dilindən, Home-
geri səsləyirəm. Camaat onlara nahaq rosun Nestoru kimi, baldan şirin nitqlər
yerə xərifləmiş deməyə adət etməyib ki. axır, ancaq canında Axillevs qəzəbi və
Kimsə bu çevrilmənin üsulunu öyrənmək kini var3, yenə, həmin o Homerosda, şəhər
istərsə, onu da gizlədən deyilik. Mən qo- divarının üstündə oturan qocaların səsi
caları, öz başlanğıcını Xoşbəxt adalardan də zanbaqların xışıltısıtək4 gəlir. Bu
götürən (sonradan o, yalnız kiçicik bir çay cəhətdən, qocalıq, şübhəsiz ki, həmin o
kimi Yeraltı səltənətin yanından axıb gedir) şirin-şəkər, ancaq dilsiz-ağızsız və həyat
bizim Letanın mənbəyinə aparıram ki, nəşəsinin ən ləzzətlisi olan mırtvurmanın
onlar orada unutqanlıq suyundan içdikdən nə olduğunu bilməyən uşaqlıqdan da,
sonra qəlblərindəki dərdləri yavaş-yavaş yüksəkdir. Bura əlavə edin ki, qocalar
yuyub yüngülləşir, yenidən cana gəlirlər. uşaqları artıq dərəcədə sevir, həmçinin
Deyirlər, onların ağılları çaşıb, cəfəngiyyat uşaqlar da qocalara çox tez bağlanırlar,
danışırlar! Lap yaxşı! Bu özü elə o de- – Oxşarları yaxın etmək adətidir tanrıların5.
məkdir ki, onlar yenidən uşaqlaşıblar. Mə-
gər uşaq olmaqla, cəfəngiyyat danışmaq Həqiqətən də, əgər sifətindəki qırışları
və ya dəlilik etmək ayrı-ayrı şeylərdir? və anadan olandan üzü bəri yaşı üstünə
Məgər bu yaşda hamıdan çox şənlənən çoxluca yaş gəldiyini nəzərə almasaq,
adam heç nə qanmayanın birisi deyil? qocalarla uşaqlar arasında nə fərq var
Ahıl düşüncəli əcaib bir uşaqdan kimin ki? Hər ikisinin bəyaz saçı, mırıq dişləri,
zəhləsi getmir, kim onu lənətləmir? Məşhur bəstə boyu, süd iştahası pəltəkliyi, çərən-
çiliyi, kütlüyü, huşsuzluğu, başısoyuqluğu,
hansı biri ağıldan nə qədər kəm görünürsə, gedir vaxtından tez ahıllaşmış uşaqlardan. 2016
hamını da bir o qədər az bezdirir. Onlar Kim uzun illərin təcrübəsi ilə yanaşı,
böyüdükcə, təcrübələrinə və tərbiyələrinə ruhunun gücünü də, ağlının kəsərini də Rotterdamlı Erazmus. Axmaqlığın tərifi
görə ağıllanmağa başladıqca, cazibədarlıq saxlamağı bacaran elə bir qoca ilə iş
əlamətlərinin solduğunu, ruh yüksəkliklə- görməyə, yaxınlıq etməyə razılıq verər?
rinin zəiflədiyini, gözəlliklərinin qalmadığını, Ona görə də qoy bu qoca elə mənim
güclərinin tükəndiyini yalanmı deyirəm? sayəmdəcə sarsaqlamağına davam eləsin.
Onlar məndən nə qədər uzaqlaşırsa, ömür- Ancaq, bununla belə, mənim bu sarsağım
lərinə də bir o qədər az qalır, ta ki, nəinki müdriklərə ağır iztirablar gətirən zəhmət-
özgələrinə, hətta özü-özünə nifrətamiz lərdən azaddır. Üstəlik, o, heç də pis
olan əziyyətli qocalıq, yəni ağır ahıllıq həmpiyalə deyil. Təpərli cağlarında güclə
çağları başlarının üstünü alır. Әgər mənim tab gətirdiyi həyatdan doymağın da nə
bu bədbəxtlərə yazığım gəlməsəydi, olduğunu bilmir. Bəzən Plavtusun təsvir
onların köməyinə tələsməsəydim, ölərilər- etdiyi qoca kimi, həmin o üçhərflik sözü1
dən heç biri buna tab gətirə bilməzdi; və dilinə gətirmək istəyəndə, özünü dünyanın
şairlər demişkən, necə ki, Tanrılar ölənlərə ən bədbəxt adamı hiss edəcəkdir2. Halbuki
hansısa bir metamorfoz ilə köməklik mənim mərhəmətimlə xoşbəxt, dostları
göstərməyə tələsir, eləcə də mən, artıq üçün istəklidir və bəzən məzəli söhbətlə-
ölüm ayağında olanları öz uşaqlıq çağlarına rindən də qalmır. Belə ki, dilindən, Home-
geri səsləyirəm. Camaat onlara nahaq rosun Nestoru kimi, baldan şirin nitqlər
yerə xərifləmiş deməyə adət etməyib ki. axır, ancaq canında Axillevs qəzəbi və
Kimsə bu çevrilmənin üsulunu öyrənmək kini var3, yenə, həmin o Homerosda, şəhər
istərsə, onu da gizlədən deyilik. Mən qo- divarının üstündə oturan qocaların səsi
caları, öz başlanğıcını Xoşbəxt adalardan də zanbaqların xışıltısıtək4 gəlir. Bu
götürən (sonradan o, yalnız kiçicik bir çay cəhətdən, qocalıq, şübhəsiz ki, həmin o
kimi Yeraltı səltənətin yanından axıb gedir) şirin-şəkər, ancaq dilsiz-ağızsız və həyat
bizim Letanın mənbəyinə aparıram ki, nəşəsinin ən ləzzətlisi olan mırtvurmanın
onlar orada unutqanlıq suyundan içdikdən nə olduğunu bilməyən uşaqlıqdan da,
sonra qəlblərindəki dərdləri yavaş-yavaş yüksəkdir. Bura əlavə edin ki, qocalar
yuyub yüngülləşir, yenidən cana gəlirlər. uşaqları artıq dərəcədə sevir, həmçinin
Deyirlər, onların ağılları çaşıb, cəfəngiyyat uşaqlar da qocalara çox tez bağlanırlar,
danışırlar! Lap yaxşı! Bu özü elə o de- – Oxşarları yaxın etmək adətidir tanrıların5.
məkdir ki, onlar yenidən uşaqlaşıblar. Mə-
gər uşaq olmaqla, cəfəngiyyat danışmaq Həqiqətən də, əgər sifətindəki qırışları
və ya dəlilik etmək ayrı-ayrı şeylərdir? və anadan olandan üzü bəri yaşı üstünə
Məgər bu yaşda hamıdan çox şənlənən çoxluca yaş gəldiyini nəzərə almasaq,
adam heç nə qanmayanın birisi deyil? qocalarla uşaqlar arasında nə fərq var
Ahıl düşüncəli əcaib bir uşaqdan kimin ki? Hər ikisinin bəyaz saçı, mırıq dişləri,
zəhləsi getmir, kim onu lənətləmir? Məşhur bəstə boyu, süd iştahası pəltəkliyi, çərən-
çiliyi, kütlüyü, huşsuzluğu, başısoyuqluğu,
