Page 155 - "Xəzər" 4/2016
P. 155
ançı utancaqlıq bəhanəsi ilə ya satqın üstəlik, bölgülərimi də açıb göstərim. Çünki 155
bir natiqi, ya da naqqal bir şairi pulla hər ikisi uğursuzluq əlamətidir. Әgər bir 2016
alaraq dilindən axan təriflərdən, başqa nəsnənin ilahi gücü belə geniş vüsət
sözlə, cəfəng yalanlardan feyzyab olurlar. tapıbsa, üstəlik, o nəsnəyə sitayişdə bütün Rotterdamlı Erazmus. Axmaqlığın tərifi
Bizim bu fağırcığaz, tovuz quşu kimi dünya həmrəydisə, axı ad qoymaqla onu
quyruğunu açıb kəkilini qaldırır, bu vaxt necə çərçivəyə salmaq, yaxud bir-birindən
həmin o həyasız yaltaq, bu miskin insanı necə ayırmaq olar? Bir də ki, əgər özüm
Tanrılara tay tutur, onu mütləq fəzilətlərin burada, açıqdan-açığa düz sizin gözləriniz
nümunəsi kimi göstərir, qarğanı özgə önündəyəmsə, kölgəmin və ya surətimin
lələklərlə bəzəməyə çalışır, həbəşi cizgilərini təqdim etməyə nə ehtiyac?
ağappaq ağardır, milçəkdən fil düzəldir. Gördüyünüz kimi, bu mənəm, – latınların
Nəhayət, mən köhnə xalq məsəlinə də STULTİTSİYA, yunanların isə MORİYA
riayət edirəm – orada deyilir: tərif edənin adlandırdığı, hər cür nemətləri bəxş edən
yoxdusa, özün özünü təriflə. Düzü, mən AXMAQLIQ.
bu ölərilərə xeyli heyrət edirəm, bilmirəm
nankorluqlarınımı deyim, yoxsa tənbəllik- 5. Ümumiyyətlə, sözə ehtiyac varmı?
lərinimi; onların hamısı mənə səylə hörmət Hamının dediyi kimi, sir-sifətim də, gö-
göstərir, iltifatlarımdan həvəslə bəhrələ- rünüşüm də kimliyimi təyin etməyə kifayət
nirlər, ancaq əsrlər boyu bircə nəfər də etmirmi? Ya kimsə məni Minerva və ya
tapılmayıb ki, adi bir minnətdarlıq nitqi ilə Sofiya1 yerinə qəbul etsəydi, qəlbimin ay-
AXMAQLIĞIN tərifini vəsf etsin, halbuki nası olan sifətim, bircə kəlməyə də ehtiyac
çıraq yağına qənaət etmədən, yuxularına duymadan, bunu dərhal təkzib etməyə-
zəhər qataraq Busirislərə, Falarislərə1, cəkdimi? Məndə riyakarlıq deyilən şeyə
dördgünlük qızdırmalara, milçəklərə, yer yoxdur, ürəyimdə gəzdirmədiyimi alnım-
dazlığa və bu cür digər bəlalara təriflər da əks etdirmərəm. Özüm də hər cəhətdən
oxuyanların sayı-hesabı olmayıb. Məndən dəyişməzəm, o dərəcədə ki, Müdriklik
isə siz qabaqcadan hazırlanmamış və əl qiyafəsini və titulunu cidd-cəhdlə məngir-
gəzdirilməmiş daha doğru bir nitq eşidə- ləyənlər belə, – həmin bu al-qırmızı geyin-
cəksiz. miş meymunlar və şir dərisində gəzən
eşşəklər, – məni özlərində gizlədə bilmirlər.
4. İstəməzdim məni əksər natiqlərtək Qoy nə qədər istəyirlər uydursunlar, onsuz
öz istedadını nümayiş etdirmək fikrində da görünən qulaqları Midası nişan verəcək.
olanlardan biri kimi təsəvvür edəsiz. Axı And olsun Herkulesə, hamıdan çox, mənə
onlar, bildiyiniz kimi, üzərində otuz il can bağlı həmin o insan tayfası da nankordur,
qoyduqları, bəzən isə heç özlərininki camaat arasında adımdan elə utanıb yerə
olmayan bir nitqi irad edərkən, guya bunu girirlər, sanki axmaqlıq nalayiq bir ləqəbdir,
iki-üç günə, sanki zarafat xatirinə düzüb- onunla başqalarını məzəmmət edirlər.
qoşduqlarını, hətta diktə etdiklərini bizə Ona görə də bu axmaqların axmağı olanlar
təlqin etməyə çalışırlar. Mənim üçünsə başqalarına müdriklər və Faleslər2 kimi
həmişə beynimə nə girdisə elə onu da görünmək istəsələr də, onları gicmüdrik
söyləmək, xüsusilə xoş olub. Heç kim də adlandırmaq daha doğru olmazdımı?
gözləmir ki, mən həmin o ortabab natiqlərin
adəti üzrə öz müəyyən etdiklərimi, hələ 6. Gördüyünüz kimi, həqiqətən də,
özümü bir qədər bizim zamanların bəlağət
ustalarına oxşatmaq istəmişəm, o kəslər
bir natiqi, ya da naqqal bir şairi pulla hər ikisi uğursuzluq əlamətidir. Әgər bir 2016
alaraq dilindən axan təriflərdən, başqa nəsnənin ilahi gücü belə geniş vüsət
sözlə, cəfəng yalanlardan feyzyab olurlar. tapıbsa, üstəlik, o nəsnəyə sitayişdə bütün Rotterdamlı Erazmus. Axmaqlığın tərifi
Bizim bu fağırcığaz, tovuz quşu kimi dünya həmrəydisə, axı ad qoymaqla onu
quyruğunu açıb kəkilini qaldırır, bu vaxt necə çərçivəyə salmaq, yaxud bir-birindən
həmin o həyasız yaltaq, bu miskin insanı necə ayırmaq olar? Bir də ki, əgər özüm
Tanrılara tay tutur, onu mütləq fəzilətlərin burada, açıqdan-açığa düz sizin gözləriniz
nümunəsi kimi göstərir, qarğanı özgə önündəyəmsə, kölgəmin və ya surətimin
lələklərlə bəzəməyə çalışır, həbəşi cizgilərini təqdim etməyə nə ehtiyac?
ağappaq ağardır, milçəkdən fil düzəldir. Gördüyünüz kimi, bu mənəm, – latınların
Nəhayət, mən köhnə xalq məsəlinə də STULTİTSİYA, yunanların isə MORİYA
riayət edirəm – orada deyilir: tərif edənin adlandırdığı, hər cür nemətləri bəxş edən
yoxdusa, özün özünü təriflə. Düzü, mən AXMAQLIQ.
bu ölərilərə xeyli heyrət edirəm, bilmirəm
nankorluqlarınımı deyim, yoxsa tənbəllik- 5. Ümumiyyətlə, sözə ehtiyac varmı?
lərinimi; onların hamısı mənə səylə hörmət Hamının dediyi kimi, sir-sifətim də, gö-
göstərir, iltifatlarımdan həvəslə bəhrələ- rünüşüm də kimliyimi təyin etməyə kifayət
nirlər, ancaq əsrlər boyu bircə nəfər də etmirmi? Ya kimsə məni Minerva və ya
tapılmayıb ki, adi bir minnətdarlıq nitqi ilə Sofiya1 yerinə qəbul etsəydi, qəlbimin ay-
AXMAQLIĞIN tərifini vəsf etsin, halbuki nası olan sifətim, bircə kəlməyə də ehtiyac
çıraq yağına qənaət etmədən, yuxularına duymadan, bunu dərhal təkzib etməyə-
zəhər qataraq Busirislərə, Falarislərə1, cəkdimi? Məndə riyakarlıq deyilən şeyə
dördgünlük qızdırmalara, milçəklərə, yer yoxdur, ürəyimdə gəzdirmədiyimi alnım-
dazlığa və bu cür digər bəlalara təriflər da əks etdirmərəm. Özüm də hər cəhətdən
oxuyanların sayı-hesabı olmayıb. Məndən dəyişməzəm, o dərəcədə ki, Müdriklik
isə siz qabaqcadan hazırlanmamış və əl qiyafəsini və titulunu cidd-cəhdlə məngir-
gəzdirilməmiş daha doğru bir nitq eşidə- ləyənlər belə, – həmin bu al-qırmızı geyin-
cəksiz. miş meymunlar və şir dərisində gəzən
eşşəklər, – məni özlərində gizlədə bilmirlər.
4. İstəməzdim məni əksər natiqlərtək Qoy nə qədər istəyirlər uydursunlar, onsuz
öz istedadını nümayiş etdirmək fikrində da görünən qulaqları Midası nişan verəcək.
olanlardan biri kimi təsəvvür edəsiz. Axı And olsun Herkulesə, hamıdan çox, mənə
onlar, bildiyiniz kimi, üzərində otuz il can bağlı həmin o insan tayfası da nankordur,
qoyduqları, bəzən isə heç özlərininki camaat arasında adımdan elə utanıb yerə
olmayan bir nitqi irad edərkən, guya bunu girirlər, sanki axmaqlıq nalayiq bir ləqəbdir,
iki-üç günə, sanki zarafat xatirinə düzüb- onunla başqalarını məzəmmət edirlər.
qoşduqlarını, hətta diktə etdiklərini bizə Ona görə də bu axmaqların axmağı olanlar
təlqin etməyə çalışırlar. Mənim üçünsə başqalarına müdriklər və Faleslər2 kimi
həmişə beynimə nə girdisə elə onu da görünmək istəsələr də, onları gicmüdrik
söyləmək, xüsusilə xoş olub. Heç kim də adlandırmaq daha doğru olmazdımı?
gözləmir ki, mən həmin o ortabab natiqlərin
adəti üzrə öz müəyyən etdiklərimi, hələ 6. Gördüyünüz kimi, həqiqətən də,
özümü bir qədər bizim zamanların bəlağət
ustalarına oxşatmaq istəmişəm, o kəslər
