Page 153 - "Xəzər" 4/2016
P. 153
siyyətini də tərənnüm edib16. Yox, əgər toxunursa – yox. Bəs, əgər heç kəsin 153
bu da az görünərsə, onda qoy onlar elə adını çəkmədən kimsə insan həyatı 2016
təsəvvür etsinlər ki, könlümə aşıq-aşıq haqqında fikir yürüdürsə, soruşmaq istər-
oynamaq həvəsi düşüb, ya da qamış ata dim: bunda acı istehzamı görmək gərəkdir, Rotterdamlı Erazmus. Axmaqlığın tərifi
minib çapmaqla məşğulam. Axı, həqiqətən yoxsa öyüd-nəsihətmi? Әks halda, mən
də, bütün zümrələrin insanlarına öz özümü nə qədər məzəmmət etmiş olar-
oyunlarını oynamağı caiz biliriksə, belə dım? Nəhayət, insan zümrələrinə rəhm
bir şeyi alimlərə rəva görməməyimiz məgər etməyənlər, görünür, insanlara deyil, bütün
ədalətsizlik deyilmi? Xüsusən də əgər nöqsanlara qarşı sinirləniblər. Beləliklə,
onlar yüngül şeyləri ciddiliklə təqdim edir, əgər indi kimsə şəxsən təhqir olunduğunu
məzəli mövzulara isə elə şərh verirlər ki, car çəkərək, hay-küy qoparmaq fikrinə
anlayışlı oxucu hansısa cılız və təmtəraqlı düşərsə, o ya özünün ləkəli vicdanını, ya
fikirlərdənsə, bundan daha çox faydalana da sadəcə, qorxaqlığını göstərmiş olacaq.
bilər. Necə ki, birisi uzun müddət düzüb- Bunu daha sərbəst və kəskin tərzdə,
qoşduğu nitqində bəlağəti və ya fəlsəfəni bəzən hətta adlara belə rəhm etməyən
mədh edir, başqa birisi hansısa hökmdarı müqəddəs İeronimus da lağa qoymuşdur.
tərifləyir, bir başqası hamını türklərə qarşı Biz isə nəinki ad çəkməkdən bütünlüklə
müharibəyə çağırır, digəri gələcəkdən imtina etmişik, hələ üstəlik, dərrakəli
xəbər verir, o biri də keçi yunu ilə bağlı oxucuya asanlıqla aydın olsun deyə, deyim
yeni-yeni cəfəng məsələlərin həllinə girişir17. üslubumuzu da yumşaltmışıq, məqsədimiz
Elə isə, əgər ciddi mövzuları cəfəngiyyat kimisə sancmaqdan daha çox, əylənmək
kimi şərh etməkdən də mənasız bir şey olub. Həmçinin Yuvenalis19 kimi gizli
yoxdusa, elədə bundan da məzəlisini rəzalətlər axarını da qurdalamayıb, iyrənc
təsəvvür etmək mümkün deyil, yəni axmaq şeylərdən daha çox, gülməli olanları gös-
olanı necə şərh edəsən ki, o, heç də tərməyə çalışmışıq. Yox, əgər elə bir
olduğu kimi görünməsin. Qoy haqqımda adam tapılarsa ki, bütün bunlar onun
başqaları hökm versin; ancaq əgər könlünə yatmasın, onda qoy o, heç olmasa
Filavtiya18 məni birdəfəlik yoldan çıxarma- Axmaqlığın hücumlarına məruz qalmağın
yıbsa, deməliyəm ki, bəli, biz Axmaqlığı özünün də şərəfli bir iş olduğunu unut-
tərif etmişik, ancaq o qədər də axmaq- masın, çünki biz sözü onun adından deyi-
casına yox. Gündəlik insan həyatını lağa rik. Ancaq bütün bunları sənin kimi bir
qoymağı istedad sahiblərinə həmişə və vəkilə söyləməyə dəyərmi? Sən, hətta
azad şəkildə rəva biliblər deyə, acı çox da ədalətli aparılmayan istənilən bir
istehzalara cavab verirəm, təki bu sərbəstlik işi ən yüksək səviyyədə müdafiə etmək
qəzəbə çevrilməsin. Mən bugünkü qulaq- iqtidarındasan20. Әlvida, mənim hamıdan
ların zərifliyinə də xeyli heyrət edirəm, bəlağətli Morum, salamat qal və öz Mori-
elə bil dəbdəbəli titullardan başqa, heç yanı var gücünlə müdafiə et.
nəyi eşitməyə tab gətirə bilmirlər. Digər
tərəfdən, görürsən ki, bir para dönük Yazılıb kənddə, 9 iyun 1508-ci il21.
dindarlar İsanın ünvanına söylənmiş ən
ağır təhqirə belə, dözməyə hazırdırlar,
amma papa və hökmdarlar barəsində
deyilmiş ən incə zarafata, xüsusilə də
əgər məsələ cibin xeyirinə, yəni mənfəətə
bu da az görünərsə, onda qoy onlar elə adını çəkmədən kimsə insan həyatı 2016
təsəvvür etsinlər ki, könlümə aşıq-aşıq haqqında fikir yürüdürsə, soruşmaq istər-
oynamaq həvəsi düşüb, ya da qamış ata dim: bunda acı istehzamı görmək gərəkdir, Rotterdamlı Erazmus. Axmaqlığın tərifi
minib çapmaqla məşğulam. Axı, həqiqətən yoxsa öyüd-nəsihətmi? Әks halda, mən
də, bütün zümrələrin insanlarına öz özümü nə qədər məzəmmət etmiş olar-
oyunlarını oynamağı caiz biliriksə, belə dım? Nəhayət, insan zümrələrinə rəhm
bir şeyi alimlərə rəva görməməyimiz məgər etməyənlər, görünür, insanlara deyil, bütün
ədalətsizlik deyilmi? Xüsusən də əgər nöqsanlara qarşı sinirləniblər. Beləliklə,
onlar yüngül şeyləri ciddiliklə təqdim edir, əgər indi kimsə şəxsən təhqir olunduğunu
məzəli mövzulara isə elə şərh verirlər ki, car çəkərək, hay-küy qoparmaq fikrinə
anlayışlı oxucu hansısa cılız və təmtəraqlı düşərsə, o ya özünün ləkəli vicdanını, ya
fikirlərdənsə, bundan daha çox faydalana da sadəcə, qorxaqlığını göstərmiş olacaq.
bilər. Necə ki, birisi uzun müddət düzüb- Bunu daha sərbəst və kəskin tərzdə,
qoşduğu nitqində bəlağəti və ya fəlsəfəni bəzən hətta adlara belə rəhm etməyən
mədh edir, başqa birisi hansısa hökmdarı müqəddəs İeronimus da lağa qoymuşdur.
tərifləyir, bir başqası hamını türklərə qarşı Biz isə nəinki ad çəkməkdən bütünlüklə
müharibəyə çağırır, digəri gələcəkdən imtina etmişik, hələ üstəlik, dərrakəli
xəbər verir, o biri də keçi yunu ilə bağlı oxucuya asanlıqla aydın olsun deyə, deyim
yeni-yeni cəfəng məsələlərin həllinə girişir17. üslubumuzu da yumşaltmışıq, məqsədimiz
Elə isə, əgər ciddi mövzuları cəfəngiyyat kimisə sancmaqdan daha çox, əylənmək
kimi şərh etməkdən də mənasız bir şey olub. Həmçinin Yuvenalis19 kimi gizli
yoxdusa, elədə bundan da məzəlisini rəzalətlər axarını da qurdalamayıb, iyrənc
təsəvvür etmək mümkün deyil, yəni axmaq şeylərdən daha çox, gülməli olanları gös-
olanı necə şərh edəsən ki, o, heç də tərməyə çalışmışıq. Yox, əgər elə bir
olduğu kimi görünməsin. Qoy haqqımda adam tapılarsa ki, bütün bunlar onun
başqaları hökm versin; ancaq əgər könlünə yatmasın, onda qoy o, heç olmasa
Filavtiya18 məni birdəfəlik yoldan çıxarma- Axmaqlığın hücumlarına məruz qalmağın
yıbsa, deməliyəm ki, bəli, biz Axmaqlığı özünün də şərəfli bir iş olduğunu unut-
tərif etmişik, ancaq o qədər də axmaq- masın, çünki biz sözü onun adından deyi-
casına yox. Gündəlik insan həyatını lağa rik. Ancaq bütün bunları sənin kimi bir
qoymağı istedad sahiblərinə həmişə və vəkilə söyləməyə dəyərmi? Sən, hətta
azad şəkildə rəva biliblər deyə, acı çox da ədalətli aparılmayan istənilən bir
istehzalara cavab verirəm, təki bu sərbəstlik işi ən yüksək səviyyədə müdafiə etmək
qəzəbə çevrilməsin. Mən bugünkü qulaq- iqtidarındasan20. Әlvida, mənim hamıdan
ların zərifliyinə də xeyli heyrət edirəm, bəlağətli Morum, salamat qal və öz Mori-
elə bil dəbdəbəli titullardan başqa, heç yanı var gücünlə müdafiə et.
nəyi eşitməyə tab gətirə bilmirlər. Digər
tərəfdən, görürsən ki, bir para dönük Yazılıb kənddə, 9 iyun 1508-ci il21.
dindarlar İsanın ünvanına söylənmiş ən
ağır təhqirə belə, dözməyə hazırdırlar,
amma papa və hökmdarlar barəsində
deyilmiş ən incə zarafata, xüsusilə də
əgər məsələ cibin xeyirinə, yəni mənfəətə
