Page 121 - "Xəzər" 4/2016
P. 121
üzü ağappaq olan, gözləri təqib edilən oyanan böyük şəhərin bütün anlaşılmaz 121
heyvan gözlərinə bənzəyən başını bayıra uğultuları canına dolmağa başlayırdı. Bu 2016
çıxarırdı. Bu vaxt otaq artıq bomboş olurdu vaxt ən qorxduğu şey baş verirdi: qələbəyə
– amma o, digərlərinin inandığı bu aldadıcı ümidi olmasa da, ayıq düşüncəsi yeni Leonid Andreyev. Zirzəmidə
boşluğa inanmırdı. Şübhə ilə künc-bucağa günün başladığını ona həyat uğrunda
göz gəzdirir, hiyləgərcəsinə, cəldliklə qəfil savaşmaq üçün bir azdan ayağa qalxmaq
arxasına boylanır, sonra dirsəklənib ötüb- lazım gələcəyini amansızcasına söyləyirdi.
keçməkdə olan gecənin gözləri önündə
əriyən qaranlığına diqqətlə, uzun-uzadı Yaşamaq lazımdır.
baxırdı. Bu vaxt o, başqalarının heç vaxt O, gözlərinin içinə zərrə də şüa düşə
görmədikləri şeyi – forması olmayan, qorx- bilməməsi üçün arxasını işığa çevirir,
ulu nəhəng boz gövdənin yırğalandığını adyalı başına çəkirdi, dizləri çənəsinə
görürdü. Bu gövdə şəffaf idi, hər şeyi öz dəyənə qədər ayaqlarını qatlayıb balaca
içinə alırdı və onun içindəki əşyalar şüşə yumağa dönür və tərpənmədən, beləcə
divar arxasındaymışlar kimi görünürdü. hərəkətsiz uzanıb qalırdı. Onu zirzəmidəki
Amma indi o, bu gövdədən qorxmurdu və şaxtadan qoruyan pal-paltarı dağ kimi
gövdə özündən sonra xoşagəlməz bir üstündə qalaqlansa da, bu ağırlığı hiss
ovqat yaradıb düz sonrakı gecəyə qədər eləmir, bədəni bumbuz olurdu. Həyat
yox olurdu. nişanəsi olan hər səsdən özünü bir az
daha çılpaq hiss edirdi, buna görə bir az
Huş onu ötəri olaraq aparırdı, qorxulu da büzüşürdü və kirimişcə inildəyirdi –
və qeyri-adi yuxular görürdü. Yuxuda ağ səs çıxarmadan, heç bir şey düşünmədən
döşəməsi, divarları olan gur işıqlı, süd inildəyirdi, çünki indi öz səsindən də,
kimi bəyaz otaqda, qapının altından sanki fikirlərindən də qorxurdu. O, yeni günün
xısın-xısın gülürdülər – oradan xışıltı ilə gəlməməsi və özünün də bir topa cır-
qara ilan sivişib çıxırdı. İlan sivri, yastı cındır altında tərpənmədən, heç nə
başını döşəməyə sıxıb qıvrıla-qıvrıla sürətlə haqqında düşünmədən uzanıb qala bilməsi
sürünürdü, sonra harasa yox olurdu. Və üçün kiməsə dua edirdi. Keçən günü tutub
yenidən qapının altındakı boşluqdan onun saxlamaq, özünü gecənin hələ davam
qara, yastı başı görünürdü, qara lent kimi etdiyinə inandırmaq üçün bütün iradəsini
bədəni uzanıb çıxırdı – bu, dəfələrlə təkrar toplayırdı. O, indi dünyada çox arzulayırdı
olunurdu. Bir dəfə o, şirin bir yuxu gördü ki, arxadan peysərinin batıq yerinə kimsə
və güldü, amma bu gülüş çox qəribə revolver dirəyib atəş açsın.
çıxdı, sanki boğulmuş hıçqırıq idi və canına Uzun, amansız, insanı inadla yaşa-
vəlvələ salırdı: ruhu haradasa lap dərin- mağa çağıran gün isə ağuşunu bir az da
lərdə bilinmir gülür, yoxsa ağlayırdı, bədən çox açırdı və bütün dünya hərəkət etməyə,
isə bu vaxt cəsəd kimi hərəkətsiz dayan- danışmağa, çalışmağa, düşünməyə başla-
mışdı. yırdı. Zirzəmidə birinci buranın sahibəsi –
aşnasının iyirmi beş yaşı olan Matryona
Yavaş-yavaş yeni doğulan günün qarı oyanırdı və mətbəxdə ayaq döyməyə,
səsləri – yoldan ötənlərin qarışıq danışıq- vedrələri danqıldatmağa, Xijnyakovun düz
ları, uzaqdan gələn qapı cırıltısı, pəncə- qapısının ağzında qurdalanmağa başla-
rənin altında qarı təmizləyən dalandar yırdı. O isə qadının yaxınlaşdığını hiss
süpürgəsinin xışıltısı – bir sözlə, yuxudan
heyvan gözlərinə bənzəyən başını bayıra uğultuları canına dolmağa başlayırdı. Bu 2016
çıxarırdı. Bu vaxt otaq artıq bomboş olurdu vaxt ən qorxduğu şey baş verirdi: qələbəyə
– amma o, digərlərinin inandığı bu aldadıcı ümidi olmasa da, ayıq düşüncəsi yeni Leonid Andreyev. Zirzəmidə
boşluğa inanmırdı. Şübhə ilə künc-bucağa günün başladığını ona həyat uğrunda
göz gəzdirir, hiyləgərcəsinə, cəldliklə qəfil savaşmaq üçün bir azdan ayağa qalxmaq
arxasına boylanır, sonra dirsəklənib ötüb- lazım gələcəyini amansızcasına söyləyirdi.
keçməkdə olan gecənin gözləri önündə
əriyən qaranlığına diqqətlə, uzun-uzadı Yaşamaq lazımdır.
baxırdı. Bu vaxt o, başqalarının heç vaxt O, gözlərinin içinə zərrə də şüa düşə
görmədikləri şeyi – forması olmayan, qorx- bilməməsi üçün arxasını işığa çevirir,
ulu nəhəng boz gövdənin yırğalandığını adyalı başına çəkirdi, dizləri çənəsinə
görürdü. Bu gövdə şəffaf idi, hər şeyi öz dəyənə qədər ayaqlarını qatlayıb balaca
içinə alırdı və onun içindəki əşyalar şüşə yumağa dönür və tərpənmədən, beləcə
divar arxasındaymışlar kimi görünürdü. hərəkətsiz uzanıb qalırdı. Onu zirzəmidəki
Amma indi o, bu gövdədən qorxmurdu və şaxtadan qoruyan pal-paltarı dağ kimi
gövdə özündən sonra xoşagəlməz bir üstündə qalaqlansa da, bu ağırlığı hiss
ovqat yaradıb düz sonrakı gecəyə qədər eləmir, bədəni bumbuz olurdu. Həyat
yox olurdu. nişanəsi olan hər səsdən özünü bir az
daha çılpaq hiss edirdi, buna görə bir az
Huş onu ötəri olaraq aparırdı, qorxulu da büzüşürdü və kirimişcə inildəyirdi –
və qeyri-adi yuxular görürdü. Yuxuda ağ səs çıxarmadan, heç bir şey düşünmədən
döşəməsi, divarları olan gur işıqlı, süd inildəyirdi, çünki indi öz səsindən də,
kimi bəyaz otaqda, qapının altından sanki fikirlərindən də qorxurdu. O, yeni günün
xısın-xısın gülürdülər – oradan xışıltı ilə gəlməməsi və özünün də bir topa cır-
qara ilan sivişib çıxırdı. İlan sivri, yastı cındır altında tərpənmədən, heç nə
başını döşəməyə sıxıb qıvrıla-qıvrıla sürətlə haqqında düşünmədən uzanıb qala bilməsi
sürünürdü, sonra harasa yox olurdu. Və üçün kiməsə dua edirdi. Keçən günü tutub
yenidən qapının altındakı boşluqdan onun saxlamaq, özünü gecənin hələ davam
qara, yastı başı görünürdü, qara lent kimi etdiyinə inandırmaq üçün bütün iradəsini
bədəni uzanıb çıxırdı – bu, dəfələrlə təkrar toplayırdı. O, indi dünyada çox arzulayırdı
olunurdu. Bir dəfə o, şirin bir yuxu gördü ki, arxadan peysərinin batıq yerinə kimsə
və güldü, amma bu gülüş çox qəribə revolver dirəyib atəş açsın.
çıxdı, sanki boğulmuş hıçqırıq idi və canına Uzun, amansız, insanı inadla yaşa-
vəlvələ salırdı: ruhu haradasa lap dərin- mağa çağıran gün isə ağuşunu bir az da
lərdə bilinmir gülür, yoxsa ağlayırdı, bədən çox açırdı və bütün dünya hərəkət etməyə,
isə bu vaxt cəsəd kimi hərəkətsiz dayan- danışmağa, çalışmağa, düşünməyə başla-
mışdı. yırdı. Zirzəmidə birinci buranın sahibəsi –
aşnasının iyirmi beş yaşı olan Matryona
Yavaş-yavaş yeni doğulan günün qarı oyanırdı və mətbəxdə ayaq döyməyə,
səsləri – yoldan ötənlərin qarışıq danışıq- vedrələri danqıldatmağa, Xijnyakovun düz
ları, uzaqdan gələn qapı cırıltısı, pəncə- qapısının ağzında qurdalanmağa başla-
rənin altında qarı təmizləyən dalandar yırdı. O isə qadının yaxınlaşdığını hiss
süpürgəsinin xışıltısı – bir sözlə, yuxudan
