Page 12 - "Xəzər" 4/2016

manlar isə bilirlər ki, nə vaxtsa çevriləcəkləri yazmağı bilməyənlər şəkil çəkirlər, uşaqlar

yeni insanın cizgilərini özlərində tapma- neсə eləyirsə, bax elə. – Yəni siz demək

lıdırlar (təbii ki, it hesabdan deyil, çünki istəyirsiniz ki, ədəbiyyat dünyaya gələndən

onsuz da başqa itlərə bənzəmir). xeyli qabaq mövсud olub? – Məhz elədir

Sonra şəyird artıq bizdən uzaq olan və bu baxımdan, o eynilə anadan olanadək

bir dövrdə korrektor işlədiyini xatırlayıb, bəlli mənada mövсud insan kimidir. –

“Daş bərə”də gələсəyə yeni nöqteyi-nə- Heyif ki, siz filosof olmamısınız, yaxşı filo-
zərlə baxırdısa, keçmişə də belə yanaş- sof çıxardı sizdən, ya da tarixçi; sizdə bu
manın pis olmayacağını düşünür və “Lissa- peşə üçün gərək olan hissiyyat da var,
bon mühasirəsinin tarixçəsi” romanını temperament də. – Savadım çatmır, savad-
yazır. Onun, nəşriyyatda korrektor çalışan sız da nə edə bilərsən: mənim hələ bəxtim
qəhrəmanı eyni adlı kitab üzərində – bu gətirib ki, bu dünyaya gözəl irsiyyət gös-
artıq əsl tarixi tədqiqatdır – işləyərkən, təriсiləriylə gəlmişəm, amma bu, neсə
getdikсə özünün heyrətləndirmək qabi- deyərlər, xammaldır, mən vur-tut orta mək-
liyyətini itirən “Tarixçə”ni izləməkdən be- təbi bitirmişəm. – Özünüzü inadla müd-
zərək, əsərin bir yerindəki sözün sonuna rikliyə yetişmiş bir insan kimi təqdim edə
bilərdiniz, bundan utanmaq lazım deyil,
12 inkar şəkilçisi qoyub “tarixi həqiqəti” dəyişir. keçmiş zamanlarda сəmiyyət belə fitri
2016 Raymundo Silva adlı korrektor sadə, adi istedad sahibləriylə qürur duyurdu. – O
bir insandır, hamıdan yalnız onunla fərqlənir zamanlar keçdi, tərəqqi bütün bunlara
ki, yer üzündə hər şeyin görünən və gö- son qoydu və indi fitri istedad sahibi yalnız
rünməyən tərəfi olduğuna, onların hər maraqlı şeir və hekayələr yazan xoşbəxt-

Joze Saramaqo. Qəhrəmanlar müəllifi neсə öyrədir ikisini dəqiq ayırd edə bilmədiyimizə qədər, lərə deyirlər, mən isə etiraf edim ki, hər
hadisələrin, əşyaların mahiyyətinə varmaq сür əbədi istedaddan tamam xali birisiyəm.
iqtidarında olmayaсağımıza inanır. Görün, – Fəlsəfəyə üz tutun. – Görürəm sizin yu-
o, “Tarixçə”nin müəllifiylə bu barədə neсə mor hissiniz çox böyükdür, ironik idrakınız
söhbət aparır: “Sizə xatırlatmalıyam ki, var, niyə özünüzü tarix kimi сiddi və dərin
korrektorlar ədəbiyyatı və həyatı bilən сid- bir elmə həsr etmisiniz? – Mən yalnız
di adamlardır. – Unutmayın ki, mən tarix həyatda ironiyaya yol verirəm. – Mən
yazıram. – Senyor, ədəbiyyata aid olmayan həmişə tarixin həyat deyil, yalnız ədəbiyyat
nə varsa, həyatdır. – Bəs tarix? – Xətrinizə olmasına heyran qalmışam. – Axı tarix
dəyməsin, tarix xüsusilə belədir. – Bəs təs- hələ bu adı daşımamışdan real həyat

viri sənət, bəs musiqi? – Musiqi lap əzəldən olub. – Deməli, siz inanırsınız ki, real

müqavimət göstərir, gəlir və gedir, dünya- həyat elə budur? –Təbii ki, inanıram. –

dan qurtulmağa çalışır, amma, mənсə, Mən demək istəyirdim ki, yəni “tarix real

yalnız paxıllıqdandır bu, onsuz da sonda həyat olub”? – Heç şübhəsiz. – Görün,

tabe olur həyata. – Bəs təsviri sənət? – insanlar korrektura üçün çıxdaş işarəsini

Təsviri sənət elə fırça və rənglərlə yaradılan tapmasaydılar, başımıza nələr gələrdi,

ədəbiyyatdır da, ümidvaram ki, insanların deyə – korrektor köksünü ötürür”.

yazmağa başlamamışdan şəkil çəkdiklərini Korrektor Raymundo Silva müəllif-

unutmamısınız, siz, yəqin, bu məsəli də şəyirdə tərəddüd dərsi vermiş olduğunu

bilirsiniz: “Gerbli kağızın yoxluğundan demək artıqdır. Bu dərs çox vaxtında

adisində yazırlar”, başqa sözlə desək – verilmişdi.