Page 26 - "Xəzər"

düşünəndə, onunla qarşılaşanda za- da ateist yoxdu. Hamı mövhumatçıdı.

manla nəsə baş verir. Ölüm xofunun Məni qınayırlar ki (xüsusən də zabitlər,

yanında ölüm cazibəsi də var... əsgərlər o qədər də yox), özüm atəş

Özündən heç nə uydurmaq lazım deyil. açmamışam və məni nişan almayıblar

Gözəl əsərlər əlimizin altındadı... – müharibədən necə yaza bilərəm?

Bir az əvvəl sovet məktəbinin onun- Bəlkə elə atəş açmamağım yaxşıdı?

cu sinifini bitirən bizim uşaqların Vur-tut müharibəni düşünməklə əzab

söhbətlərindəki (çox vaxt) sadəlövh çəkən adam hanı? Mən elə adam

təcavüzkarlıq adamı heyrətləndirir. tanımıram... Dünən qərargahın yanında

Mənsə insanın özü haqqında dialoquna bir quş ölüsü varıydı. Və qəribədi...

nail olmağa çalışıram. Hərbçilər yaxınlaşıb, onun nə quş

Biz özümüzlə, başqalarıyla hansı olduğunu bilmək istəyirdilər. Və ona

dildə danışırıq? Heç nə ilə yüklən- yazıqları gəlirdi...

məmiş, danışıq dili xoşuma gəlir. Ölü sifətlərdə nəsə bir vəcd var...

Hamısı – sintaksis, intonasiya, Müharibədəki adi şeyləri – suyu,

26 aksentlər öz kefindədi, gəzir, bayram siqareti, çörəyi dəlicəsinə sevməyə
edir və duyğunu dəqiq ifadə eləyəndə nədənsə öyrəşə bilmirəm. Xüsusən

2015 hamısı öz yerinə oturur. Mən isə də, qarnizondan dağlara qalxanda.

hadisələri yox, duyğuları təqib edirəm. Orda insan təbiət və təsadüflərlə tək-

Bəlkə mənim elədiyim tarixçinin işinə tənhadı. Güllə yan keçir, ya da... Kim

bənzəyir, ancaq mən izi qalmayanın birinci atəş açacaq – sən, ya o? Ancaq

tarixçisiyəm. Böyük hadisələrin axırı insana cəmiyyətin içindən yox,

necə olur? Onlar tarixdə qalır, kiçik in- təbiətdən baxmağa başlayırsan.

sanlar üçün böyük olan hadisələr isə Sovetlər Birliyində isə heç birimizin

izsiz-soraqsız yoxa çıxır. Bu gün bir burda görmədiyi, rastlaşmadığı dostluq

Svetlana Aleksiyeviç. Tabut oğlanlar oğlan (cılızlığından və xəstə görkəmin- xiyabanı salındığı televizorda nümayiş

dən əsgərə az oxşayırdı) dedi ki, etdirilir...

birlikdə öldürmək maraqlı, həm də Dostoyevski “Şeytanlar”da yazır:

qeyri-adidir. Və güllələmək çox “Etiqad və insan – bu, deyəsən, iki

dəhşətlidir. Məgər bu, tarixdə qalacaq? ayrı-ayrı şeydir... hamı günahkardı...

Var gücümlə eyni bir işlə məşğulam əgər buna hamı əmin olsaydı!” Yenə

(kitabdan kitaba) – tarixi insana qədər onun fikridi ki, bəşəriyyət özü haqqında

kiçildirəm. ədəbiyyatda və elmdə yazılandan daha

Müharibədə müharibə haqqında çox, həddindən artıq çox şey bilir. Dos-

kitab yaza bilməyəcəyimi düşünürdüm. toyevski bu sözlərin onun yox, Vladimir

Mərhəmət, nifrət, cismani ağrı, dostluq Solovyovun olduğunu deyirdi.

mane olur... Bir də evdən aldığın Әgər mən Dostoyevskini oxumasay-

yaşamaq həvəsini artıran məktublar... dım, ümidsizliyə qapılardım...

Danışırlar ki, öldürəndə hətta dəvənin 21 sentyabr

də gözünə baxmamağa çalışırlar. Bur- Hardasa “Qrad”dan atəş açırlar.