Page 25 - "Xəzər"
P. 25
ar olsun, ya İosif Stalin, – nə “Vanyacan... Vanyacan...” Onun adını 25
naminə apardığından asılı olmayaraq, aydınca seçirəm... Üzdən səhər söhbət 2015
insanlar bir-birini öldürürlər. Bu, qətldir, elədiyim oğlana oxşayır, elə hey təkrar
bizdə bu haqda düşünmək eləyir: “Evdə məni anam gözləyir”. Ka- Svetlana Aleksiyeviç. Tabut oğlanlar
qəbuledilməzdir, hətta məktəbdə nəyə bilin donmuş dar küçələriylə gəzirik.
görəsə vətənpərvərlik yox, hərbi- Şəhərin mərkəzindəki tanış plakatların
vətənpərvərlik tərbiyəsindən danışırıq. yanından ötürük. “Kommunizm – işıqlı
Ancaq mən niyə təəccüblənirəm? Hər gələcəyimizdir”, “Kabil – sülh şəhəridir”,
şey aydındı – hərbi sosializm, hərbi “Xalq və partiya həmrəydir”. Bizim
ölkə, hərbi düşüncə. Məgər biz başqa plakatlardı, bizim mətbəələrdə çap olu-
adam olmaq istəmirik? İnsanı bu cür nub. Bizim Lenin burada da əlini göyə
sınağa çəkmək olmaz. İnsan bu cür qaldırıb...
sınaqlara dözə bilməz. Tibbdə buna
“kəskin təcrübə” deyirlər. Bu gün kimsə Moskvadan gələn kinooperatorlarla
Tolstoydan sitat gətirdi ki, “insan tanış olduq. Onlar “qara zanbağın”
dəyişkəndi”. Bu söz hər şeyi ifadə yüklənməsini çəkirdilər. Gözlərini yerə
eləyir. dikib danışırlar ki, ölülərə qırxıncı illərin
hərbi formasını geyindirirlər, hərdən
Axşam mehmanxana ilə üzbəüz eləcə qoyurlar, çünki bu hərbi geyim
əsgər yataqxanasında maqnitofon oxu- də çatışmır. Köhnə taxtalar, paslı mis-
durdular. Mən də “əfqan” mahnılarına marlar... Buzxanaya təzə ölülər
qulaq asırdım. Hələ formalaşmamış gətiriblər. Elə bil qoxumuş qaban ətinin
uşaq səsləri Vısotskisayağı xırıltıyla iyi gəlir”. Әgər bu haqda yazsam,
oxuyurdular: “Günəş nəhəng bomba mənə inanarlarmı?
kimi qışlağa düşdü”, “Mənə şöhrət
lazım deyil. Təki yaşayaq – budur 20 sentyabr
mükafat”, “Niyə öldürürük? Niyə Döyüş gördüm...
öldürürlər?”, “Daha sifətlər də çıxır Üç əsgər öldürülüb... Axşam şam
yadımdan”, “Әfqanıstan, sən bizim eləyirdik, döyüşdən, ölənlərdən
borcumuzdan artıqsan, sən bizim danışmırdıq, di gəl hamımız onları
dünyamızsan”, “Təkayaqlı iri quş kimi xatırlayırdıq. Onlar yaxınlıqda idilər.
dəniz kənarında hoppanırlar”, “Ölüdü, Öldürməmək, öldürməyi öyrənməmək
artıq heç kimin deyil. Artıq onun üzündə insanın haqqıdır. Bu sözlər heç bir
nifrət yoxdu”. konstitusiyada yazılmayıb.
Gecə yuxuda gördüm ki, Burda hər şey başqa cürdü:
əsgərlərimiz vətənə dönürlər, mən də mənzərə də, insan da, söz də. Mühari-
yola salanlar arasındayam. Bir oğlana bənin teatral tərəfi yadda qalır: tank
yaxınlaşıram, dili yoxdu, laldı. Әsirlikdə yerində dönür, əmr verilir... Qaranlıqda
belə olub. Әsgər kitelinin altından hos- işıq saçaraq uçuşan güllələr...
pital pijaması görünür. Ondan nəsə
soruşuram, ancaq o yalnız adını yazır: Ölümü gələcək haqda düşündüyün
kimi düşünmək. Ölüm haqqında
naminə apardığından asılı olmayaraq, aydınca seçirəm... Üzdən səhər söhbət 2015
insanlar bir-birini öldürürlər. Bu, qətldir, elədiyim oğlana oxşayır, elə hey təkrar
bizdə bu haqda düşünmək eləyir: “Evdə məni anam gözləyir”. Ka- Svetlana Aleksiyeviç. Tabut oğlanlar
qəbuledilməzdir, hətta məktəbdə nəyə bilin donmuş dar küçələriylə gəzirik.
görəsə vətənpərvərlik yox, hərbi- Şəhərin mərkəzindəki tanış plakatların
vətənpərvərlik tərbiyəsindən danışırıq. yanından ötürük. “Kommunizm – işıqlı
Ancaq mən niyə təəccüblənirəm? Hər gələcəyimizdir”, “Kabil – sülh şəhəridir”,
şey aydındı – hərbi sosializm, hərbi “Xalq və partiya həmrəydir”. Bizim
ölkə, hərbi düşüncə. Məgər biz başqa plakatlardı, bizim mətbəələrdə çap olu-
adam olmaq istəmirik? İnsanı bu cür nub. Bizim Lenin burada da əlini göyə
sınağa çəkmək olmaz. İnsan bu cür qaldırıb...
sınaqlara dözə bilməz. Tibbdə buna
“kəskin təcrübə” deyirlər. Bu gün kimsə Moskvadan gələn kinooperatorlarla
Tolstoydan sitat gətirdi ki, “insan tanış olduq. Onlar “qara zanbağın”
dəyişkəndi”. Bu söz hər şeyi ifadə yüklənməsini çəkirdilər. Gözlərini yerə
eləyir. dikib danışırlar ki, ölülərə qırxıncı illərin
hərbi formasını geyindirirlər, hərdən
Axşam mehmanxana ilə üzbəüz eləcə qoyurlar, çünki bu hərbi geyim
əsgər yataqxanasında maqnitofon oxu- də çatışmır. Köhnə taxtalar, paslı mis-
durdular. Mən də “əfqan” mahnılarına marlar... Buzxanaya təzə ölülər
qulaq asırdım. Hələ formalaşmamış gətiriblər. Elə bil qoxumuş qaban ətinin
uşaq səsləri Vısotskisayağı xırıltıyla iyi gəlir”. Әgər bu haqda yazsam,
oxuyurdular: “Günəş nəhəng bomba mənə inanarlarmı?
kimi qışlağa düşdü”, “Mənə şöhrət
lazım deyil. Təki yaşayaq – budur 20 sentyabr
mükafat”, “Niyə öldürürük? Niyə Döyüş gördüm...
öldürürlər?”, “Daha sifətlər də çıxır Üç əsgər öldürülüb... Axşam şam
yadımdan”, “Әfqanıstan, sən bizim eləyirdik, döyüşdən, ölənlərdən
borcumuzdan artıqsan, sən bizim danışmırdıq, di gəl hamımız onları
dünyamızsan”, “Təkayaqlı iri quş kimi xatırlayırdıq. Onlar yaxınlıqda idilər.
dəniz kənarında hoppanırlar”, “Ölüdü, Öldürməmək, öldürməyi öyrənməmək
artıq heç kimin deyil. Artıq onun üzündə insanın haqqıdır. Bu sözlər heç bir
nifrət yoxdu”. konstitusiyada yazılmayıb.
Gecə yuxuda gördüm ki, Burda hər şey başqa cürdü:
əsgərlərimiz vətənə dönürlər, mən də mənzərə də, insan da, söz də. Mühari-
yola salanlar arasındayam. Bir oğlana bənin teatral tərəfi yadda qalır: tank
yaxınlaşıram, dili yoxdu, laldı. Әsirlikdə yerində dönür, əmr verilir... Qaranlıqda
belə olub. Әsgər kitelinin altından hos- işıq saçaraq uçuşan güllələr...
pital pijaması görünür. Ondan nəsə
soruşuram, ancaq o yalnız adını yazır: Ölümü gələcək haqda düşündüyün
kimi düşünmək. Ölüm haqqında
