Page 95 - "Xəzər"
P. 95
t yanğısı bunda da vardı. Ağzından bir yemәk artıq hazır idi. Mәnsә acı 95
acı xiyar qoxusu gәlirdi. Bәdәni buz bağırsaq kimi uzanıb gedәn zülmәt 2015
kimi soyuq idi. Qanın damarlarımda bir gecәni yoxsul, miskin, qәbirә bәn-
necә donduğunu hiss edirdim. Bu zәyәn, canımı dörd divarıyla mәngәnә Sadiq Hidayәt. Kor bayquş
soyuq canıma sirayәt edir, qәlbimi tәki sıxan otağımdakı cәsәdin yanında
üşüdürdü. Bütün sәylәrim әbәs idi. keçirmәli idim; onun cәsәdinin yanında.
Çarpayıdan qalxdım, paltarımı ge- Mәnә elә gәldi, dünya yaranandan
yindim. Yox, bu yalan deyildi. O, burda bәri, özümü tanıyandan bәri bu qaranlıq
– mәnim otağımda idi; yatağımda otaqdakı bütün hәyatım boyu yanımda
uzanmış, bәdәnini dә, canını da mәnә bir meyit olub – hissiyyatsız, bumbuz
qoyub getmişdi! bir meyit.
Nә qәdәr ki, diri idi, nә qәdәr ki, Fikirlәrim donmuşdu. İçimdә tamam
gözlәri hәyat eşqi ilә alışıb yanırdı, o qәribә, başqa bir hәyat doğulurdu. Vә
gözlәrin yaddaşıma qazılmış obrazı bu hәyatım әtrafımdakı bütün nәsnә-
incidirdi mәni. İndi isә yanıma hissiy- lәrә, dörd yanımda titrәşәn kölgәlәrә
yatsız, donuq, soyuq, gözübağlı gәldi bağlanırdı. İndi mәnimlә әtrafımdakı
– gәldi vә özünü mәnә tәslim etdi; dünyanın, mәnimlә bu dünyada ya-
gözübağlı tәslim etdi! şayan canlıların, tәbiәtin arasında
dәrin, möhkәm tellәr vardı. Bu gözә-
Mәnim bütün hәyatımı zәhәrlәyәn görünmәz tellәr mәni mövcudiyyәtin
qadın idi bu. Bәlkә hәyatım elә bütün ünsürlәrinә bağlayırdı; bu tellәr
zәhәrlәnmәliydi, bәlkә nәsibim zәhәrli onlardan keçәn yüksәk cәrәyanla cana
bir hәyat yaşamaq imiş?.. Bәlkә, alın gәlirdi. İndi bu mәqamda heç bir fikir,
yazımda zәhәrli hәyatdan başqa heç heç bir xәyal mәnә ağlasığmaz, qeyri-
nә yox imiş?.. tәbii görünmürdü. Mәn indi hәm qәdim
miniatürlәrin, hәm qәliz fәlsәfi trak-
Bu yoxsul daxmamda bәdәnini dә, tatların, hәm dә ilk sarsaqlığın – hәyatın
kölgәsini dә mәnә bağışladı. Onun müxtәlif forma vә növlәrinin yaran-
real dünya ilә heç bir bağlılığı olmayan masıyla nәticәlәnәn sarsaqlığın sirrini
kövrәk, zәif ruhu әzik qara paltarın asanlıqla çözә bilәrdim. Çünki bu
arasından – ona işgәncә verәn qılafın dәqiqә mәn Yer kürәsinin fırlanma-
içindәn çıxıb sәrgәrdan kölgәlәr sında, otların, çiçәklәrin cücәrib boy
dünyasına köç etdi vә sanki mәnim atmasında, sәma cisimlәrinin vә can-
kölgәmi dә alıb özüylә apardı. Burda lıların hәrәkәtindә iştirak edirdim. Uzaq
qalan isә onun hissiyyatsız, soyuq vә yaxın keçmiş-gәlәcәk indi mәnim
cәsәdi idi – hәrәkәtsiz uzanmışdı. duyğularla dolu hәyatımda birlәşirdi.
Sığalla duyulan zәrif әzәlәlәri, incә
damarları, sümüklәri indi çürüyüb Belә mәqamlarda hәr kәs hәyatının
dağılmasını gözlәyirdi – torpaqdakı әn sümüklәşmiş vәrdişlәrinә, yanlış-
qurd-quş üçün, siçovullar üçün lәziz
acı xiyar qoxusu gәlirdi. Bәdәni buz bağırsaq kimi uzanıb gedәn zülmәt 2015
kimi soyuq idi. Qanın damarlarımda bir gecәni yoxsul, miskin, qәbirә bәn-
necә donduğunu hiss edirdim. Bu zәyәn, canımı dörd divarıyla mәngәnә Sadiq Hidayәt. Kor bayquş
soyuq canıma sirayәt edir, qәlbimi tәki sıxan otağımdakı cәsәdin yanında
üşüdürdü. Bütün sәylәrim әbәs idi. keçirmәli idim; onun cәsәdinin yanında.
Çarpayıdan qalxdım, paltarımı ge- Mәnә elә gәldi, dünya yaranandan
yindim. Yox, bu yalan deyildi. O, burda bәri, özümü tanıyandan bәri bu qaranlıq
– mәnim otağımda idi; yatağımda otaqdakı bütün hәyatım boyu yanımda
uzanmış, bәdәnini dә, canını da mәnә bir meyit olub – hissiyyatsız, bumbuz
qoyub getmişdi! bir meyit.
Nә qәdәr ki, diri idi, nә qәdәr ki, Fikirlәrim donmuşdu. İçimdә tamam
gözlәri hәyat eşqi ilә alışıb yanırdı, o qәribә, başqa bir hәyat doğulurdu. Vә
gözlәrin yaddaşıma qazılmış obrazı bu hәyatım әtrafımdakı bütün nәsnә-
incidirdi mәni. İndi isә yanıma hissiy- lәrә, dörd yanımda titrәşәn kölgәlәrә
yatsız, donuq, soyuq, gözübağlı gәldi bağlanırdı. İndi mәnimlә әtrafımdakı
– gәldi vә özünü mәnә tәslim etdi; dünyanın, mәnimlә bu dünyada ya-
gözübağlı tәslim etdi! şayan canlıların, tәbiәtin arasında
dәrin, möhkәm tellәr vardı. Bu gözә-
Mәnim bütün hәyatımı zәhәrlәyәn görünmәz tellәr mәni mövcudiyyәtin
qadın idi bu. Bәlkә hәyatım elә bütün ünsürlәrinә bağlayırdı; bu tellәr
zәhәrlәnmәliydi, bәlkә nәsibim zәhәrli onlardan keçәn yüksәk cәrәyanla cana
bir hәyat yaşamaq imiş?.. Bәlkә, alın gәlirdi. İndi bu mәqamda heç bir fikir,
yazımda zәhәrli hәyatdan başqa heç heç bir xәyal mәnә ağlasığmaz, qeyri-
nә yox imiş?.. tәbii görünmürdü. Mәn indi hәm qәdim
miniatürlәrin, hәm qәliz fәlsәfi trak-
Bu yoxsul daxmamda bәdәnini dә, tatların, hәm dә ilk sarsaqlığın – hәyatın
kölgәsini dә mәnә bağışladı. Onun müxtәlif forma vә növlәrinin yaran-
real dünya ilә heç bir bağlılığı olmayan masıyla nәticәlәnәn sarsaqlığın sirrini
kövrәk, zәif ruhu әzik qara paltarın asanlıqla çözә bilәrdim. Çünki bu
arasından – ona işgәncә verәn qılafın dәqiqә mәn Yer kürәsinin fırlanma-
içindәn çıxıb sәrgәrdan kölgәlәr sında, otların, çiçәklәrin cücәrib boy
dünyasına köç etdi vә sanki mәnim atmasında, sәma cisimlәrinin vә can-
kölgәmi dә alıb özüylә apardı. Burda lıların hәrәkәtindә iştirak edirdim. Uzaq
qalan isә onun hissiyyatsız, soyuq vә yaxın keçmiş-gәlәcәk indi mәnim
cәsәdi idi – hәrәkәtsiz uzanmışdı. duyğularla dolu hәyatımda birlәşirdi.
Sığalla duyulan zәrif әzәlәlәri, incә
damarları, sümüklәri indi çürüyüb Belә mәqamlarda hәr kәs hәyatının
dağılmasını gözlәyirdi – torpaqdakı әn sümüklәşmiş vәrdişlәrinә, yanlış-
qurd-quş üçün, siçovullar üçün lәziz
