Page 157 - "Xəzər"
P. 157
Yenә qulağıma komız sәsi gәldi. yanında çox qalaydı. Bu fikirnәn xan 157
Min bir sözdәn-söylәmәdәn, dastan- uca dağ başında bir qәsr tikdirib qızını 2015
dan, nağıldan, әfsanәdәn, әsatirdәn orda saxlayır ki, gözәlliyini görәn, bilәn
keçib Tanrı dağlarında yanqulanan olmasın. Türk dünyası. Altay mif vә әfsanәlәri
(әks-sәda verәn) bu sәs doğma dilimi-
zin “sus” damarıdı – onu tutsan, könül Gözәl Xatun göz oxşayan bu әlçat-
dağları sәnindi. maz qәsrdә tәk-tәnha yaşamağa
başlayır. Qәsr elә bir yerdәydi ki, bura
Әhməd Oğuz heç kәs gәlә bilmәzdi, nә yolu vardı,
nә yolağası… Gündoğardan uçub gәlәn
Altay mif vә әfsanәlәri quşlar uzaq çöllәrdә yaşayan Biy (“Bәy”
Miflәr – hәqiqәtdәn xәbәr verәn – sözünün altaycası – Ə.O.) adlı
uydurma hekayәtlәrdir. yaraşıqlı, ağıllı bir oğlan barәdә Xatuna
nәğmәlәr oxuyurdu. Əsәn yellәr
Aristotel yalnızlığa dözmәyәn gözәl Xatuna Biyin
sevgisini pıçıldayırdı. Günlәr keçdi, ay
Qadın, ana bütün türk xalqlarında dolandı, qızın könlü atlandı, yalnızlığın
olduğu kimi altaylarda da müqәddәs daşını atıb ona yar olacaq bir gәnclә
tutulub, adı sayğı vә hörmәtlә anılıb. qovuşmaq arzusuna düşdü. Belәcә
Buna görәdi ki, yerә, yurda, dağa- günlәrin bir günü quşların nәğmәsini,
daşa da çox zaman “ana”, “xatun”, әsәn yellәrin pıçıltısını dinlәdiyi yerdә
“qadın” kimi adlar verib ona tapınırdılar. Xatun qәfildәn qәlbinin istәyinә
qovuşmaq eşqiylә dustaq olduğu bu
Dağlıq Altayın şah damarı sayılan qәsrdәn qaçmağı qәrara aldı.
Katun çayı da bu qәbildәndi, qәdim
türkcәdә olduğu kimi xanım-xatun Qız qoçaq vә cәsarәtliydi. Atasının
anlamındadı. Tanrıya yaxın yerdәn – nә qәdәr heybәtli olduğunu bilsә dә,
Tanrı dağlarından süzülüb gәldiyinә gözlәdi, xan yuxuya gedәn vaxtda uca
görә haqqında әfsanәlәr, rәvayәtlәr bir qayadan atlanıb düşdü sevgisinin
yaranıb, zaman-zaman dildә-ağızda sorağına. Xan Altay yuxudan oyananda
dolaşıb, eldәn-elә, nәsildәn-nәsilә qızını görmәdi, bildi ki, qızı daha geri
keçib. qayıdası deyil. Dalınca atlı saldı –
sayseçmә igidlәrinә әmr verdi ki, onu
Xatun çayı haqqında әfsanә tutub geri qaytarsınlar.
Altay xanının Xatun adında gözәl
bir qızı vardı. “Getmә gözümdәn, Amma xanın әsgәrlәrindәn heç biri
gedәrәm özümdәn” – atası qızını belә Xatuna yetişә bilmәdi; qız bu daşdan
çox istәyirdi. Bilirdi ki, geci-tezi var, bir o daşa atlanır, qәlbi qayaların dar
gün qız әrә gedәcәk, o da qәnirsiz yerindәn keçib yel kimi gedir. Əldәn-
gözәl qızından ayrılmaq zorunda qala- ayaqdan iti Babırxan adında bir igid
caq. Ürәyindәn keçirdi ki, nolaydı Xatun vardı. O var gücünü toplayıb Xatuna
bir az gec әrә gedәydi, mümkün qәdәr yetişdi, donunun әtәyindәn tutdu. Qız
Min bir sözdәn-söylәmәdәn, dastan- uca dağ başında bir qәsr tikdirib qızını 2015
dan, nağıldan, әfsanәdәn, әsatirdәn orda saxlayır ki, gözәlliyini görәn, bilәn
keçib Tanrı dağlarında yanqulanan olmasın. Türk dünyası. Altay mif vә әfsanәlәri
(әks-sәda verәn) bu sәs doğma dilimi-
zin “sus” damarıdı – onu tutsan, könül Gözәl Xatun göz oxşayan bu әlçat-
dağları sәnindi. maz qәsrdә tәk-tәnha yaşamağa
başlayır. Qәsr elә bir yerdәydi ki, bura
Әhməd Oğuz heç kәs gәlә bilmәzdi, nә yolu vardı,
nә yolağası… Gündoğardan uçub gәlәn
Altay mif vә әfsanәlәri quşlar uzaq çöllәrdә yaşayan Biy (“Bәy”
Miflәr – hәqiqәtdәn xәbәr verәn – sözünün altaycası – Ə.O.) adlı
uydurma hekayәtlәrdir. yaraşıqlı, ağıllı bir oğlan barәdә Xatuna
nәğmәlәr oxuyurdu. Əsәn yellәr
Aristotel yalnızlığa dözmәyәn gözәl Xatuna Biyin
sevgisini pıçıldayırdı. Günlәr keçdi, ay
Qadın, ana bütün türk xalqlarında dolandı, qızın könlü atlandı, yalnızlığın
olduğu kimi altaylarda da müqәddәs daşını atıb ona yar olacaq bir gәnclә
tutulub, adı sayğı vә hörmәtlә anılıb. qovuşmaq arzusuna düşdü. Belәcә
Buna görәdi ki, yerә, yurda, dağa- günlәrin bir günü quşların nәğmәsini,
daşa da çox zaman “ana”, “xatun”, әsәn yellәrin pıçıltısını dinlәdiyi yerdә
“qadın” kimi adlar verib ona tapınırdılar. Xatun qәfildәn qәlbinin istәyinә
qovuşmaq eşqiylә dustaq olduğu bu
Dağlıq Altayın şah damarı sayılan qәsrdәn qaçmağı qәrara aldı.
Katun çayı da bu qәbildәndi, qәdim
türkcәdә olduğu kimi xanım-xatun Qız qoçaq vә cәsarәtliydi. Atasının
anlamındadı. Tanrıya yaxın yerdәn – nә qәdәr heybәtli olduğunu bilsә dә,
Tanrı dağlarından süzülüb gәldiyinә gözlәdi, xan yuxuya gedәn vaxtda uca
görә haqqında әfsanәlәr, rәvayәtlәr bir qayadan atlanıb düşdü sevgisinin
yaranıb, zaman-zaman dildә-ağızda sorağına. Xan Altay yuxudan oyananda
dolaşıb, eldәn-elә, nәsildәn-nәsilә qızını görmәdi, bildi ki, qızı daha geri
keçib. qayıdası deyil. Dalınca atlı saldı –
sayseçmә igidlәrinә әmr verdi ki, onu
Xatun çayı haqqında әfsanә tutub geri qaytarsınlar.
Altay xanının Xatun adında gözәl
bir qızı vardı. “Getmә gözümdәn, Amma xanın әsgәrlәrindәn heç biri
gedәrәm özümdәn” – atası qızını belә Xatuna yetişә bilmәdi; qız bu daşdan
çox istәyirdi. Bilirdi ki, geci-tezi var, bir o daşa atlanır, qәlbi qayaların dar
gün qız әrә gedәcәk, o da qәnirsiz yerindәn keçib yel kimi gedir. Əldәn-
gözәl qızından ayrılmaq zorunda qala- ayaqdan iti Babırxan adında bir igid
caq. Ürәyindәn keçirdi ki, nolaydı Xatun vardı. O var gücünü toplayıb Xatuna
bir az gec әrә gedәydi, mümkün qәdәr yetişdi, donunun әtәyindәn tutdu. Qız
