Page 161 - "Xəzər"
P. 161
Ancaq Ulu tanrı onu aldatdı, can Xeyli keçәndәn sonra yoruldu vә onu 161
yerinә ona qara öküz, qamçı yerinә yuxu tutdu. Bu vaxt Erlik kirimişcә ona 2015
ayparaşәkilli balta verdi. Buyurdu ki, yanaşdı, Kudayın әlindәki torpağı alıb
öküzün belindә tәrsinә oturub, qaçdı. O qaçırdı, ardınca Yerüzü dә Türk dünyası. Altay mif vә әfsanәlәri
baltasıynan onu dәhmәrlәsin. yaranmağındaydı, ancaq bu tanrının
yaratdığına bәnzәmirdi. Erlik atlananda
Bundan yanadı ki, altaylılar atdan dağ yaranırdı, dabanını yerә vuranda
yox, hәmişә qara buğadan, ya da – dәrә. Belәcә, Şeytan әldәn düşә-
inәkdәn qurban kәsәrlәr. nәcәn qaçdı. Yorğun-arğın halda oturub
öz yaratdıqlarına baxanda mat-mәәttәl
Yerin yaranması haqqında әfsanә qaldı:
Əvvәllәr nә Yer vardı, nә yataq, nә
toz vardı, nә torpaq. Göz işlәdikcә su – Allahın yaratdığı nә gözәldi –
vardı. düz, hamar, mәnim yaratdığım dağlar,
Yaradan bütün balıqlara әmr elәdi tәpәlәr, çör-çökәk bu düzәnliyin
ki, gedib yeri tapsınlar. Balıqlar yanında necә eybәcәr görünür…
tanrılarının buyruğuna qoşub başladılar
torpağı axtarmağa. Balıqlar içindә bir Yaradanla Şeytan doğma qardaş
durna balığı torpağı tapdı. Buna görә idilәr. Yer üzünü dağlar, tәpәlәrlә
Kuday durnabalığını bütün balıqlardan korladığına görә Yaradanın Şeytana
becid qıldı, ona cәldlik verdi. Kuday bәrk acığı tutdu vә onu cәhәnnәmә
durnabalığından torpağı alıb dağsız- qovmaq istәdi. Erlik gördü vәziyyәt
dәrәsiz, çör-çökәksiz, hamar bir yerüzü xarabdı, Ülgendәn bir azca, bircә
yaratmağa başladı. Belәcә, Yaradan dönümlük torpaq istәdi. Ülgen bir
könlünә ilham salıb öz işini görürdü. dönümlük torpağı ona vermәdi. Bir
qulaclıq torpaq istәdi, onu da vermәdi.
Axırda Yaradanın әsasının altındakı
qәdәr yer istәdi. Yaradan öz-özünә
fikirlәşdi ki, dırnaq sәdәfi boyda tor-
paqnan neylәyәsidi… Vә bu dәfә
istәdiyi qәdәr torpağı verdi Şeytana.
Şeytan “hopp” elәyib bu balaca tor-
paqdan özünü yerin tәkinә atdı. Onun
ardınca bu deşikdәn ilan-çayan,
kәrtәnkәlә, qurbağa, qurd, böcәk, çibin,
mığmığa – min cür hәşәrat çıxmağa
başladı…
Yaba – Kan çayı haqqında әfsanә
Belә söylәyirlәr ki, qәdim zaman-
larda altaylılarla monqollar arasında
yerinә ona qara öküz, qamçı yerinә yuxu tutdu. Bu vaxt Erlik kirimişcә ona 2015
ayparaşәkilli balta verdi. Buyurdu ki, yanaşdı, Kudayın әlindәki torpağı alıb
öküzün belindә tәrsinә oturub, qaçdı. O qaçırdı, ardınca Yerüzü dә Türk dünyası. Altay mif vә әfsanәlәri
baltasıynan onu dәhmәrlәsin. yaranmağındaydı, ancaq bu tanrının
yaratdığına bәnzәmirdi. Erlik atlananda
Bundan yanadı ki, altaylılar atdan dağ yaranırdı, dabanını yerә vuranda
yox, hәmişә qara buğadan, ya da – dәrә. Belәcә, Şeytan әldәn düşә-
inәkdәn qurban kәsәrlәr. nәcәn qaçdı. Yorğun-arğın halda oturub
öz yaratdıqlarına baxanda mat-mәәttәl
Yerin yaranması haqqında әfsanә qaldı:
Əvvәllәr nә Yer vardı, nә yataq, nә
toz vardı, nә torpaq. Göz işlәdikcә su – Allahın yaratdığı nә gözәldi –
vardı. düz, hamar, mәnim yaratdığım dağlar,
Yaradan bütün balıqlara әmr elәdi tәpәlәr, çör-çökәk bu düzәnliyin
ki, gedib yeri tapsınlar. Balıqlar yanında necә eybәcәr görünür…
tanrılarının buyruğuna qoşub başladılar
torpağı axtarmağa. Balıqlar içindә bir Yaradanla Şeytan doğma qardaş
durna balığı torpağı tapdı. Buna görә idilәr. Yer üzünü dağlar, tәpәlәrlә
Kuday durnabalığını bütün balıqlardan korladığına görә Yaradanın Şeytana
becid qıldı, ona cәldlik verdi. Kuday bәrk acığı tutdu vә onu cәhәnnәmә
durnabalığından torpağı alıb dağsız- qovmaq istәdi. Erlik gördü vәziyyәt
dәrәsiz, çör-çökәksiz, hamar bir yerüzü xarabdı, Ülgendәn bir azca, bircә
yaratmağa başladı. Belәcә, Yaradan dönümlük torpaq istәdi. Ülgen bir
könlünә ilham salıb öz işini görürdü. dönümlük torpağı ona vermәdi. Bir
qulaclıq torpaq istәdi, onu da vermәdi.
Axırda Yaradanın әsasının altındakı
qәdәr yer istәdi. Yaradan öz-özünә
fikirlәşdi ki, dırnaq sәdәfi boyda tor-
paqnan neylәyәsidi… Vә bu dәfә
istәdiyi qәdәr torpağı verdi Şeytana.
Şeytan “hopp” elәyib bu balaca tor-
paqdan özünü yerin tәkinә atdı. Onun
ardınca bu deşikdәn ilan-çayan,
kәrtәnkәlә, qurbağa, qurd, böcәk, çibin,
mığmığa – min cür hәşәrat çıxmağa
başladı…
Yaba – Kan çayı haqqında әfsanә
Belә söylәyirlәr ki, qәdim zaman-
larda altaylılarla monqollar arasında
