Page 136 - "Xəzər"
P. 136
Boynundakı kirli şalın arasından indi dә çarpayısını bit basıb,
eybәcәr dodaqları, qurd yemiş iki dişi çarәsizlikdәn durub qaçıb hamama..
göründü. Güldü; quru, qırıq-qırıq, Fikirlәşdim: görәsәn, onun hama-
tükürpәrdici gülüşdәn az qaldı özündәn mın tәrli divarlarına düşәn gölgәsi
gedә. Bu gülüşdәn adamın tüklәri biz- necә görünәrdi? Necә görünәcәkdi,
biz olurdu. Xırıltılı sәslә soruşdu: “Nәdir, yәqin bazlığa gәlmiş, özündәnrazı
mala baxmamış alırsan? Bu kuzәdәn birisinin şәhvәtli kölgәsi kimi!..
ikincisini tapa bilmәzsәn, cavan oğlan, Amma bu dәfә arvadımın zövqü
götür apar – qismәtindi. Xeyrini mәnә lәzzәt elәmişdi. Axı bu miskin
görәsәn!” qoca, arvadımın xoşuna gәlib ağzının
Əlimi cibimә saldım. “Heç nә lazım suyunu axıdan ayğırlar kimi, darıxdırıcı,
deyil, Allah xeyrini versin!” – dedi. bayağı adam deyildi. Onun әzabları,
Buna baxmayaraq, cibimdәn iki dirhәm bәdbәxtliklәri üzünә hopmuşdu. Ondan
yarım çıxarıb, qabağındakı yaylığın gәlәn dәrd qoxusu, әtrafına bir halә
qırağına qoydum. O yenә güldü, elә çәkir, qocanı mәnim gözümdә az qala,
136 güldü ki, başımdakı tüklәr qabardı. yarımallaha çevirirdi. Özününsә yәqin
2015 Xәcalәtimdәn az qalırdım yerә girim. bundan xәbәri yox idi. Bu qocanın
Əllәrimlә üzümü örtüb tәlәsik özü dә, qarşısına sәrdiyi әşyaları da
uzaqlaşdım ondan. ilahi yaradılışın bir növ yerdәki tәzahürü
Qocanın qarşısındakı kirli dәsmalın idi. Hә, ağzından, adәtәn, әrәb duaları
üstündә nә vardısa, ömrünü çoxdan çıxan iki dәnә xırda, qurd yemiş dişin
başa vurmuşdu; pas, kif iyi verirdi, izlәrini arvadımın yanağında yaxşı
onlar artıq heç kәsә gәrәk deyildi, görürdüm. Mәni heç vaxt yaxın bu-
hamı rәdd edirdi onları. Bәlkә hәyatın raxmayan, daim alçaldan, mәnә dodaq-
özü tәrәfindәn çoxdan rәdd edilmiş larından bircә öpüş belә vermәmiş,
bu әşyaları kimәsә soxuşdurmaq amma, buna baxmayaraq, yenә dә
istәyirdi? Onları adamlara göstәrmәk sevdiyim qadının...
Sadiq Hidayәt. Kor bayquş idi mәqsәdi? Bәs özü necә? Bәyәm Sapsarı günәş qüruba doğru gedirdi,
özünü hәyat rәdd etmәmişdi? sinclәrin sәsi gәlirdi. Bu, zәiflik, çarәsizlik,
Qarşısındakı әşyalar istifadәdәn çox- şikayәt sәdası idi. Elә bir sәda ki,
dan çıxmış, çoxdan ölmüşdü. Amma, zülmәt qarşısında bütün heyvani qorx-
bir görәydiniz, onlarda hәyatın son umu, mәnә irsәn ötürülmüş bütün
işartıları necә titrәyir, necә sayrışırdı!.. yalanları, ağrıları, dәrdlәri içdәn oyadırdı.
Bu ölmüş әşyalar diri adamlardan çox Xәstәliyim yenә güc gәlmәyә başladı.
tәsir edirdi mәnә. Dayә mәnә hәr şeyi Yandırıb-yaxan bir hәrarәt bütün vücud-
danışdı, hәr şeyi dedi... İşә bax ha! umu bürüdü. Yenә boğulurdum. Gedib
Kiminlә-kiminlә, çirkin, eybәcәr bir özümü yatağa atdım, gözlәrimi yumdum
gәdayla!.. Dayә hәm dә bunu dedi ki, vә qızdırmanın şiddәtindәn mәnә elә
eybәcәr dodaqları, qurd yemiş iki dişi çarәsizlikdәn durub qaçıb hamama..
göründü. Güldü; quru, qırıq-qırıq, Fikirlәşdim: görәsәn, onun hama-
tükürpәrdici gülüşdәn az qaldı özündәn mın tәrli divarlarına düşәn gölgәsi
gedә. Bu gülüşdәn adamın tüklәri biz- necә görünәrdi? Necә görünәcәkdi,
biz olurdu. Xırıltılı sәslә soruşdu: “Nәdir, yәqin bazlığa gәlmiş, özündәnrazı
mala baxmamış alırsan? Bu kuzәdәn birisinin şәhvәtli kölgәsi kimi!..
ikincisini tapa bilmәzsәn, cavan oğlan, Amma bu dәfә arvadımın zövqü
götür apar – qismәtindi. Xeyrini mәnә lәzzәt elәmişdi. Axı bu miskin
görәsәn!” qoca, arvadımın xoşuna gәlib ağzının
Əlimi cibimә saldım. “Heç nә lazım suyunu axıdan ayğırlar kimi, darıxdırıcı,
deyil, Allah xeyrini versin!” – dedi. bayağı adam deyildi. Onun әzabları,
Buna baxmayaraq, cibimdәn iki dirhәm bәdbәxtliklәri üzünә hopmuşdu. Ondan
yarım çıxarıb, qabağındakı yaylığın gәlәn dәrd qoxusu, әtrafına bir halә
qırağına qoydum. O yenә güldü, elә çәkir, qocanı mәnim gözümdә az qala,
136 güldü ki, başımdakı tüklәr qabardı. yarımallaha çevirirdi. Özününsә yәqin
2015 Xәcalәtimdәn az qalırdım yerә girim. bundan xәbәri yox idi. Bu qocanın
Əllәrimlә üzümü örtüb tәlәsik özü dә, qarşısına sәrdiyi әşyaları da
uzaqlaşdım ondan. ilahi yaradılışın bir növ yerdәki tәzahürü
Qocanın qarşısındakı kirli dәsmalın idi. Hә, ağzından, adәtәn, әrәb duaları
üstündә nә vardısa, ömrünü çoxdan çıxan iki dәnә xırda, qurd yemiş dişin
başa vurmuşdu; pas, kif iyi verirdi, izlәrini arvadımın yanağında yaxşı
onlar artıq heç kәsә gәrәk deyildi, görürdüm. Mәni heç vaxt yaxın bu-
hamı rәdd edirdi onları. Bәlkә hәyatın raxmayan, daim alçaldan, mәnә dodaq-
özü tәrәfindәn çoxdan rәdd edilmiş larından bircә öpüş belә vermәmiş,
bu әşyaları kimәsә soxuşdurmaq amma, buna baxmayaraq, yenә dә
istәyirdi? Onları adamlara göstәrmәk sevdiyim qadının...
Sadiq Hidayәt. Kor bayquş idi mәqsәdi? Bәs özü necә? Bәyәm Sapsarı günәş qüruba doğru gedirdi,
özünü hәyat rәdd etmәmişdi? sinclәrin sәsi gәlirdi. Bu, zәiflik, çarәsizlik,
Qarşısındakı әşyalar istifadәdәn çox- şikayәt sәdası idi. Elә bir sәda ki,
dan çıxmış, çoxdan ölmüşdü. Amma, zülmәt qarşısında bütün heyvani qorx-
bir görәydiniz, onlarda hәyatın son umu, mәnә irsәn ötürülmüş bütün
işartıları necә titrәyir, necә sayrışırdı!.. yalanları, ağrıları, dәrdlәri içdәn oyadırdı.
Bu ölmüş әşyalar diri adamlardan çox Xәstәliyim yenә güc gәlmәyә başladı.
tәsir edirdi mәnә. Dayә mәnә hәr şeyi Yandırıb-yaxan bir hәrarәt bütün vücud-
danışdı, hәr şeyi dedi... İşә bax ha! umu bürüdü. Yenә boğulurdum. Gedib
Kiminlә-kiminlә, çirkin, eybәcәr bir özümü yatağa atdım, gözlәrimi yumdum
gәdayla!.. Dayә hәm dә bunu dedi ki, vә qızdırmanın şiddәtindәn mәnә elә