Page 118 - "Xəzər"
P. 118
yad gözlәrdәn gizlәnim – quşlar qaşıyıb yox edirdi. Küçәlәr ağardılmış
ölümlәrinә yaxın necә elәyirsә, elәcә... köhnә divarlar boyu uzanıb gedirdi,
Sәhәr erkәn yerimdәn qalxdım, әynimi әtrafda lal bir sükut vardı, sanki hәr
geyindim, rәfdәn iki dәnә südçörәyi şey közәrmiş havanın müqәddәs hüzur
götürüb evdәn elә qaçdım, kimsә qanunlarının, süsqunluq qanunlarının
duyuq düşmәdi. keşiyindә durmuşdu. Elә bil buraların
Mәn qaçırdım, qәfil yaxalandığım hәr qarışında sirr gizlәnmişdi – heç
dәrddәn qaçırdım. Üz-gözündәn şәhvәt ciyәrlәrim dә nәfәs alıb bu sükutu
yağan, amalı ya pul, ya da murdar pozmağa cürәt etmirdi...
ehtiraslarını toxtatmaq olan bu qara Birdәn hiss etdim ki, şәhәr darvaza-
kütlәnin dolaşdığı küçәlәrlә, düşük larından uzaqlaşmışam. Günәşin
adamların arasından hara getdiyimi minlәrlә әmici şüası sanki bәdәnimin
bilmәdәn qaçırdım. Heç onlara bax- tәrini sümürüb çıxarmaqdan başqa iş
mağa da ehtiyac yox idi. Onların hәr tapa bilmirdi özünә. Qupquru çöllükdәki
biri elә qalanları kimiydi: bir ağız, bir tәşnә kollar gündәn yanıb sarıkök
118 yığın bağırsaq, bir dә hәcәmәt!..
rәngi almışdı. Günәşin özü isә göylәrin
2015 Qәflәtәn özümü daha güclü, daha dәrinliyindәn baxan göz kimi, yandırıcı
diri hiss etdim, ayaqlarım elә sürәtlә, baxışlarını bu dinmәz, ölü mәnzәrәnin
elә yüngül yeridi ki, özümün dә üzәrindә gәzdirirdi. Lakin burda
inanmağım gәlmәdi. Hәyatın bütün torpağın da, ölü ot-әlәfin dә qәribә,
qandallarından qurtulduğumu hiss xüsusi bir qoxusu vardı – elә güclü
elәdim, sallaq çiyinlәrimi dikәltdim – qoxu idi, içimә çәkәndә uşaqlığımın
uşaq vaxtı hәr dәfә çiyinlәrimdәki bir anını xatırladım; yaddaşımda o
hansısa mәsuliyyәt yükünü atanda anın yalnız hәrәkәtlәri, sözlәri deyil,
mütlәq dikәlir, qәddimi düzәldirdim. hәm dә hәyatımın o dövrü ilә bağlı
Gün get-gedә qalxır, adamın canını yaşantılar oyandı. Elә bil lap dünәn
yaxırdı. Mәn dә artıq sakit, xәlvәt olmuşdu... Birdәn xoş bir başgicәl-
Sadiq Hidayәt. Kor bayquş küçәlәrә çatmışdım. Dörd tәrәfimdә lәnmәsi duydum. Sanki bu itmiş dünya-
alçaq, qaralmış bacaları olan, kub, da tәzәdәn anadan olmuşdum. Bu
prizma, konusvarı qәribә boz tikililәr hissin ecazkar, mәstedici bir xislәti
görünürdü – xırda, qaranlıq qapı- vardı: köhnә şirin çaxır kimi bütün
pәncәrәsi olan evlәr. Bu evlәrin qapı- damarlarımda dolaşdı; çöllükdәki
bacası bağlıydı, elә bil tәrk olunmuş, tikanlıqları, daşları, ağacların gövdәsini,
atılmışdı. Elә bil bu evlәrdә heç bir xırda kәkotu kollarını gözümlә seçir,
mәxluq mәskәn salmaz, yaşaya doğma rayihәlәrini duyur, uzaqlarda
bilmәzdi. qalmış o günlәri düşünürdüm, lakin
Günәş qızıl ülgüc kimi divarların yaddaşımı oyadan bütün şeylәr sehirli
künc-bucaqlarındakı kölgәlәri kәsir, bir tәrzdә mәndәn uzaqlaşa-uzaqlaşa
ölümlәrinә yaxın necә elәyirsә, elәcә... köhnә divarlar boyu uzanıb gedirdi,
Sәhәr erkәn yerimdәn qalxdım, әynimi әtrafda lal bir sükut vardı, sanki hәr
geyindim, rәfdәn iki dәnә südçörәyi şey közәrmiş havanın müqәddәs hüzur
götürüb evdәn elә qaçdım, kimsә qanunlarının, süsqunluq qanunlarının
duyuq düşmәdi. keşiyindә durmuşdu. Elә bil buraların
Mәn qaçırdım, qәfil yaxalandığım hәr qarışında sirr gizlәnmişdi – heç
dәrddәn qaçırdım. Üz-gözündәn şәhvәt ciyәrlәrim dә nәfәs alıb bu sükutu
yağan, amalı ya pul, ya da murdar pozmağa cürәt etmirdi...
ehtiraslarını toxtatmaq olan bu qara Birdәn hiss etdim ki, şәhәr darvaza-
kütlәnin dolaşdığı küçәlәrlә, düşük larından uzaqlaşmışam. Günәşin
adamların arasından hara getdiyimi minlәrlә әmici şüası sanki bәdәnimin
bilmәdәn qaçırdım. Heç onlara bax- tәrini sümürüb çıxarmaqdan başqa iş
mağa da ehtiyac yox idi. Onların hәr tapa bilmirdi özünә. Qupquru çöllükdәki
biri elә qalanları kimiydi: bir ağız, bir tәşnә kollar gündәn yanıb sarıkök
118 yığın bağırsaq, bir dә hәcәmәt!..
rәngi almışdı. Günәşin özü isә göylәrin
2015 Qәflәtәn özümü daha güclü, daha dәrinliyindәn baxan göz kimi, yandırıcı
diri hiss etdim, ayaqlarım elә sürәtlә, baxışlarını bu dinmәz, ölü mәnzәrәnin
elә yüngül yeridi ki, özümün dә üzәrindә gәzdirirdi. Lakin burda
inanmağım gәlmәdi. Hәyatın bütün torpağın da, ölü ot-әlәfin dә qәribә,
qandallarından qurtulduğumu hiss xüsusi bir qoxusu vardı – elә güclü
elәdim, sallaq çiyinlәrimi dikәltdim – qoxu idi, içimә çәkәndә uşaqlığımın
uşaq vaxtı hәr dәfә çiyinlәrimdәki bir anını xatırladım; yaddaşımda o
hansısa mәsuliyyәt yükünü atanda anın yalnız hәrәkәtlәri, sözlәri deyil,
mütlәq dikәlir, qәddimi düzәldirdim. hәm dә hәyatımın o dövrü ilә bağlı
Gün get-gedә qalxır, adamın canını yaşantılar oyandı. Elә bil lap dünәn
yaxırdı. Mәn dә artıq sakit, xәlvәt olmuşdu... Birdәn xoş bir başgicәl-
Sadiq Hidayәt. Kor bayquş küçәlәrә çatmışdım. Dörd tәrәfimdә lәnmәsi duydum. Sanki bu itmiş dünya-
alçaq, qaralmış bacaları olan, kub, da tәzәdәn anadan olmuşdum. Bu
prizma, konusvarı qәribә boz tikililәr hissin ecazkar, mәstedici bir xislәti
görünürdü – xırda, qaranlıq qapı- vardı: köhnә şirin çaxır kimi bütün
pәncәrәsi olan evlәr. Bu evlәrin qapı- damarlarımda dolaşdı; çöllükdәki
bacası bağlıydı, elә bil tәrk olunmuş, tikanlıqları, daşları, ağacların gövdәsini,
atılmışdı. Elә bil bu evlәrdә heç bir xırda kәkotu kollarını gözümlә seçir,
mәxluq mәskәn salmaz, yaşaya doğma rayihәlәrini duyur, uzaqlarda
bilmәzdi. qalmış o günlәri düşünürdüm, lakin
Günәş qızıl ülgüc kimi divarların yaddaşımı oyadan bütün şeylәr sehirli
künc-bucaqlarındakı kölgәlәri kәsir, bir tәrzdә mәndәn uzaqlaşa-uzaqlaşa