Page 147 - 2017-4
P. 147
yatım bir nöqtədə birləşirdi: nə vasitə Demək istədiklərim bunlardır: əgər 147
ilə olursa-olsun, zamanın əsas xüsusiy- “görmək” və “var olmaq” anlayışlarını bir- 2017
yəti – geridönməzliyi ilə savaşırdım. “Əgər ləşdirməyə cəhd eləsək, onda öz duyğu-
zaman, doğrudan da, geri qayıtmırsa, be- larına mümkün qədər çox mərkəzdən- yukio Misima. Günəş və polad
lə həyat tərzi yaşamaq mümkündürmü?” qaçma meyilləri artırmaq ən ağıllı hərə-
– deyə öz-özümə sual verirdim. Öz ara- kət olardı. İnsan ancaq şəxsi düşüncəsi-
mızdı, məntiqli sualdı. nə güvənib öz daxilinə nəzər salanda,
özünü xarici varolma formalarını unutma-
Var olmağımın şərtlərindən üz çevir- ğa məcbur edəndə “İntim gündəliklər”in
dim, tamam başqa həyat ritualı hazırla- qəhrəmanı Amelya kimi reallığı təqlid elə-
mağı özümə əmr etdim. Əvvəllər oyunun mək daha uğurlu olur. Amma o reallıq ki-
qaydalarını Söz diktə edirdi və həyatımın fayət qədər qəribə keyfiyyətlərə malikdi.
təminatçısı da o idi. Buna görə də həyat O reallıq bütün toxumları görünən şəffaf
ritualının dəyişməsi Sözün kölgəsinin sər- almaya oxşayır. Yenə də ancaq və ancaq
hədlərindən çıxmağı tələb edirdi. Söz ya- Sözə güvənmək lazım gəlir. Bu, tənha,
radan adamdan sözlə yaradılan adama “həddən artıq humanist” yazıçının tipik
çevrilməliydim. Vəzifəm mahiyyət etibari- obrazıdı.
lə belə idi: həyatın hər anının kölgəsini
qeydə alan çox incə üsul hazırlamalı idim. Axı ətrafımızda özünüdərkin reallıqla
birbaşa əlaqəsi olan formaları var. Onlar
Təəccüblü deyil ki, mövcudluğun bütün üçün düşüncənin və varolmanın antino-
ləzzətini orduda (onun da ömrü kifayət miyası həlledici xarakter daşıyır. Sual or-
qədər qısa olmuşdu) xidmət edərkən ya- taya çıxır: almanın lət örtüyünün və qır-
şadığım tənha dəqiqələrdə dadmışam. mızı qabığının altında qalan özəyini gözlə
Aldığım ləzzətin qaynağı ondaydı ki, qısa necə görmək olar? Yaxud başqa bir sual:
müddətə olsa da, özümü yarıdağılmış göz meyvənin qabığını yarıb onun içərisi-
sözlərin kölgəsi kimi hiss eləyə bildim. ni necə görə bilər? Üstəlik, bu halda
Amma o sözlər mənim uğurumda heç bir söhbət yalnız sağlam, təzə-tər və qırmızı
rol oynamamışdı. Çünki onların köməyin- almadan gedir.
dən imtina etmişdim və yeni zirvələri baş-
qa təminatçının – əzələlərimin sayəsində Bu məcazı bir qədər də inkişaf etdi-
qazanmışdım. rim. Təsəvvür edək ki, qarşımızda tama-
milə sağlam bir alma var. O, sözün təsiri
Varlığın bütövlüyü və onun yaratdığı ilə yaranmayıb, özəyi də Amelyanın əcaib
sonsuz xoşbəxtlik hissi, əlbəttə ki, uzun meyvəsi kimi bayır tərəfdən görünmür.
sürmürdü. Əzələlərim isə özümə qaldı. Almanın içi nəzərlərdən gizlədilib. Zülmə-
Bədbəxtlikdən, əzələlərimin möhkəmliyi- tin bəyazlığı içində əsir olan şirəli özək
nə əmin olmaq üçün təkcə varlığın əzab çəkir, şiddətli coşquyla öz mükəm-
bütövlüyü hissi azdı – görüş anlayışına məlliyinə əmin olmaq istəyir. Beləliklə,
da etibar eləmək lazım gəlir. “Baxmaq” meyvə, heç şübhəsiz ki, var, mövcuddu –
anlayışı isə lap əzəldən “var olmaq”la bu, faktdı. Amma özəyə bu, azlıq edir,
tərs mütənasibdi. ona şahidlik etmək lazımdı və əgər bu
şahid Söz deyilsə, onda baxış olmalıdı.
Hiss eləməyə başladım ki, özünüdərk- Toxumlar üçün varlığın yeganə mötəbər
etmə ilə real mövcudluq arasındakı çətin
hiss olunan ziddiyyət mənə əzab verir.
ilə olursa-olsun, zamanın əsas xüsusiy- “görmək” və “var olmaq” anlayışlarını bir- 2017
yəti – geridönməzliyi ilə savaşırdım. “Əgər ləşdirməyə cəhd eləsək, onda öz duyğu-
zaman, doğrudan da, geri qayıtmırsa, be- larına mümkün qədər çox mərkəzdən- yukio Misima. Günəş və polad
lə həyat tərzi yaşamaq mümkündürmü?” qaçma meyilləri artırmaq ən ağıllı hərə-
– deyə öz-özümə sual verirdim. Öz ara- kət olardı. İnsan ancaq şəxsi düşüncəsi-
mızdı, məntiqli sualdı. nə güvənib öz daxilinə nəzər salanda,
özünü xarici varolma formalarını unutma-
Var olmağımın şərtlərindən üz çevir- ğa məcbur edəndə “İntim gündəliklər”in
dim, tamam başqa həyat ritualı hazırla- qəhrəmanı Amelya kimi reallığı təqlid elə-
mağı özümə əmr etdim. Əvvəllər oyunun mək daha uğurlu olur. Amma o reallıq ki-
qaydalarını Söz diktə edirdi və həyatımın fayət qədər qəribə keyfiyyətlərə malikdi.
təminatçısı da o idi. Buna görə də həyat O reallıq bütün toxumları görünən şəffaf
ritualının dəyişməsi Sözün kölgəsinin sər- almaya oxşayır. Yenə də ancaq və ancaq
hədlərindən çıxmağı tələb edirdi. Söz ya- Sözə güvənmək lazım gəlir. Bu, tənha,
radan adamdan sözlə yaradılan adama “həddən artıq humanist” yazıçının tipik
çevrilməliydim. Vəzifəm mahiyyət etibari- obrazıdı.
lə belə idi: həyatın hər anının kölgəsini
qeydə alan çox incə üsul hazırlamalı idim. Axı ətrafımızda özünüdərkin reallıqla
birbaşa əlaqəsi olan formaları var. Onlar
Təəccüblü deyil ki, mövcudluğun bütün üçün düşüncənin və varolmanın antino-
ləzzətini orduda (onun da ömrü kifayət miyası həlledici xarakter daşıyır. Sual or-
qədər qısa olmuşdu) xidmət edərkən ya- taya çıxır: almanın lət örtüyünün və qır-
şadığım tənha dəqiqələrdə dadmışam. mızı qabığının altında qalan özəyini gözlə
Aldığım ləzzətin qaynağı ondaydı ki, qısa necə görmək olar? Yaxud başqa bir sual:
müddətə olsa da, özümü yarıdağılmış göz meyvənin qabığını yarıb onun içərisi-
sözlərin kölgəsi kimi hiss eləyə bildim. ni necə görə bilər? Üstəlik, bu halda
Amma o sözlər mənim uğurumda heç bir söhbət yalnız sağlam, təzə-tər və qırmızı
rol oynamamışdı. Çünki onların köməyin- almadan gedir.
dən imtina etmişdim və yeni zirvələri baş-
qa təminatçının – əzələlərimin sayəsində Bu məcazı bir qədər də inkişaf etdi-
qazanmışdım. rim. Təsəvvür edək ki, qarşımızda tama-
milə sağlam bir alma var. O, sözün təsiri
Varlığın bütövlüyü və onun yaratdığı ilə yaranmayıb, özəyi də Amelyanın əcaib
sonsuz xoşbəxtlik hissi, əlbəttə ki, uzun meyvəsi kimi bayır tərəfdən görünmür.
sürmürdü. Əzələlərim isə özümə qaldı. Almanın içi nəzərlərdən gizlədilib. Zülmə-
Bədbəxtlikdən, əzələlərimin möhkəmliyi- tin bəyazlığı içində əsir olan şirəli özək
nə əmin olmaq üçün təkcə varlığın əzab çəkir, şiddətli coşquyla öz mükəm-
bütövlüyü hissi azdı – görüş anlayışına məlliyinə əmin olmaq istəyir. Beləliklə,
da etibar eləmək lazım gəlir. “Baxmaq” meyvə, heç şübhəsiz ki, var, mövcuddu –
anlayışı isə lap əzəldən “var olmaq”la bu, faktdı. Amma özəyə bu, azlıq edir,
tərs mütənasibdi. ona şahidlik etmək lazımdı və əgər bu
şahid Söz deyilsə, onda baxış olmalıdı.
Hiss eləməyə başladım ki, özünüdərk- Toxumlar üçün varlığın yeganə mötəbər
etmə ilə real mövcudluq arasındakı çətin
hiss olunan ziddiyyət mənə əzab verir.
