Page 142 - 2017-4
P. 142
yə başlayır. Kim ki bu yolla getməyə cə- qaranlıqda qurdalanır. Amma indiki halda
sarət edir, gözləri qarşısında həyat və caynaqlar kökündən qoparılmışdı. Çünki
ölüm prinsipinin necə məhv olmasına so- axtarışı mən aparırdım, bütün hiss və ek-
yuqqanlıqla baxmalıdır. İnsanın buna gücü, zistensiya arsenalımı tədqiqatın məqsəd-
qüdrəti çatarmı? Xoşbəxtlikdən, Sözlə lərinə tabe etmişdim.
Hərəkətin vəhdəti prinsipinin saflığına na- Özünüz fikirləşin, döş qəfəsi bir metr-
dir hallarda rast gəlinir. Belə bir şey real- dən iri olan kişinin dünyaya münasibəti,
laşsa da, ömrü bir an olar. Məsələ bura- yəqin ki, bütün kainatı əhatə etməlidi.
sındadır ki, bir-biriylə ziddiyyət təşkil edən Amma bu atlet tədqiqat sahəsinə dönən-
bu iki sirr, adətən, bizim idrakımız tərəfin- də ətrafındakı bütün cisimlər (mən də da-
dən anlaşılmaz bir təhlükə (ya da qorxu), xil olmaqla) elə həmin anda onun hiss or-
aydın olmayan hissiyyat kimi dərk edilir qanları tərəfindən qeydə alınan obyektiv
və yalnız ölüm ayağında son təsdiqini ta- reallığın hissəciklərinə çevrilir. Həmin ada-
pır. Söz və Hərəkət yolunu seçmiş insa- mı tanımaq üçün dünyanı belə adamların
na ömrünün son anında elə gəlir ki, təs- özündən daha dərin qavramaq lazımdı.
kinlik tapdığı ikili ideal lap yaxındadı, an- Yad adam haqqında təsəvvürümüzü, təx-
142 caq bütün hallarda mütləq ona xəyanət minən, belə formalaşdırırıq. Bu zaman
edəcək. Fədakarcasına o idealın dalınca “insanlıq”, “insanın təbiəti” kimi mücərrəd
2017 getmək yalnız həyatın gücünə inanmaqla anlayışlardan faydalanmalı oluruq. Bu
mümkündü. Ölüm öz hüquqlarını bərqə- üsulla dəqiq məlumat əldə eləmək mümkün
rar etdiyi zaman xəyanət mütləqdi. Əks deyil, çünki ümid bənzətmələrə qalır. Üstə-
halda, onun iztirablarına dözmək olmaz. lik, obyektin əsl mahiyyəti də gizli qalır,
Nə qədər ki sağıq, ağılla istənilən oyu- sual dəqiq cavabını tapmır, tədqiqatçını
nu oynamaq imkanlarımız var. Onun sa- ən çox maraqlandıran məsələni aydın-
ya gəlməyən yalançı ölümləri və mane- laşdırmaq mümkün olmur. Bu vaxt mey-
əsiz dirilmələri ilə edilən idman buna dana gələn dəlikdən özünün poetik, uy-
sübutdur. Saysız-hesabsız mini-ölüm qat- durma dekorativ naxışlarıyla birgə təxəy-
larından tarazlıq yarananda düşüncənin yül fışqırır. Amma gözlənilmədən aydın
yukio Misima. Günəş və polad qələbəsi təmin edilir. olur ki, uydurmalara ehtiyacım yoxdu.
Əbəs yerə vaxt itirdikcə düşüncəmdə Uzun zaman həll olunmamış müəmma-
yalnız ən çətin, əlçatmaz məqsədlər ma- lardan yorğun düşmüş, xiffət çəkən dü-
raq doğura bilərdi. Yəni bu, düşüncənin şüncəm qəfildən özü üçün kəşf elədi ki,
özünə istinad edilən təhlükəli oyundur. burada heç bir tapmaca yox imiş. Məsələ
Ah, oyundan sonra təravətləndirici duş burasındadır ki, döş qəfəsimin həcmi, sən
mənə necə ləzzət verərdi! demə, yüzsantimetrlik ölçünü keçib.
Bir zamanlar artıq dərəcədə öyrən- Beləliklə, özüm də əks sahilə, əvvəl-
mək istəyirdim ki, görəsən, döş qəfəsi bir lər uzaqdan baxdığım insanların arasına
metrdən böyük olan sağlam kişilər xarici düşdüm və duman dağıldı; bircə ölüm
dünyanı necə qavrayırlar? İdrak baxımın- tapmaca olaraq qaldı. Bu gözlənilməz
dan bu, mənə tamamilə əlçatmaz görü- kəşf heç də düşüncəmin qələbəsi deyildi.
nürdü. Adətən, idrak intuisiyanın və duy- Buna görə də qürurum özünü təhqir edil-
ğunun caynaqlarını irəli uzadaraq, özü miş sayırdı.
sarət edir, gözləri qarşısında həyat və caynaqlar kökündən qoparılmışdı. Çünki
ölüm prinsipinin necə məhv olmasına so- axtarışı mən aparırdım, bütün hiss və ek-
yuqqanlıqla baxmalıdır. İnsanın buna gücü, zistensiya arsenalımı tədqiqatın məqsəd-
qüdrəti çatarmı? Xoşbəxtlikdən, Sözlə lərinə tabe etmişdim.
Hərəkətin vəhdəti prinsipinin saflığına na- Özünüz fikirləşin, döş qəfəsi bir metr-
dir hallarda rast gəlinir. Belə bir şey real- dən iri olan kişinin dünyaya münasibəti,
laşsa da, ömrü bir an olar. Məsələ bura- yəqin ki, bütün kainatı əhatə etməlidi.
sındadır ki, bir-biriylə ziddiyyət təşkil edən Amma bu atlet tədqiqat sahəsinə dönən-
bu iki sirr, adətən, bizim idrakımız tərəfin- də ətrafındakı bütün cisimlər (mən də da-
dən anlaşılmaz bir təhlükə (ya da qorxu), xil olmaqla) elə həmin anda onun hiss or-
aydın olmayan hissiyyat kimi dərk edilir qanları tərəfindən qeydə alınan obyektiv
və yalnız ölüm ayağında son təsdiqini ta- reallığın hissəciklərinə çevrilir. Həmin ada-
pır. Söz və Hərəkət yolunu seçmiş insa- mı tanımaq üçün dünyanı belə adamların
na ömrünün son anında elə gəlir ki, təs- özündən daha dərin qavramaq lazımdı.
kinlik tapdığı ikili ideal lap yaxındadı, an- Yad adam haqqında təsəvvürümüzü, təx-
142 caq bütün hallarda mütləq ona xəyanət minən, belə formalaşdırırıq. Bu zaman
edəcək. Fədakarcasına o idealın dalınca “insanlıq”, “insanın təbiəti” kimi mücərrəd
2017 getmək yalnız həyatın gücünə inanmaqla anlayışlardan faydalanmalı oluruq. Bu
mümkündü. Ölüm öz hüquqlarını bərqə- üsulla dəqiq məlumat əldə eləmək mümkün
rar etdiyi zaman xəyanət mütləqdi. Əks deyil, çünki ümid bənzətmələrə qalır. Üstə-
halda, onun iztirablarına dözmək olmaz. lik, obyektin əsl mahiyyəti də gizli qalır,
Nə qədər ki sağıq, ağılla istənilən oyu- sual dəqiq cavabını tapmır, tədqiqatçını
nu oynamaq imkanlarımız var. Onun sa- ən çox maraqlandıran məsələni aydın-
ya gəlməyən yalançı ölümləri və mane- laşdırmaq mümkün olmur. Bu vaxt mey-
əsiz dirilmələri ilə edilən idman buna dana gələn dəlikdən özünün poetik, uy-
sübutdur. Saysız-hesabsız mini-ölüm qat- durma dekorativ naxışlarıyla birgə təxəy-
larından tarazlıq yarananda düşüncənin yül fışqırır. Amma gözlənilmədən aydın
yukio Misima. Günəş və polad qələbəsi təmin edilir. olur ki, uydurmalara ehtiyacım yoxdu.
Əbəs yerə vaxt itirdikcə düşüncəmdə Uzun zaman həll olunmamış müəmma-
yalnız ən çətin, əlçatmaz məqsədlər ma- lardan yorğun düşmüş, xiffət çəkən dü-
raq doğura bilərdi. Yəni bu, düşüncənin şüncəm qəfildən özü üçün kəşf elədi ki,
özünə istinad edilən təhlükəli oyundur. burada heç bir tapmaca yox imiş. Məsələ
Ah, oyundan sonra təravətləndirici duş burasındadır ki, döş qəfəsimin həcmi, sən
mənə necə ləzzət verərdi! demə, yüzsantimetrlik ölçünü keçib.
Bir zamanlar artıq dərəcədə öyrən- Beləliklə, özüm də əks sahilə, əvvəl-
mək istəyirdim ki, görəsən, döş qəfəsi bir lər uzaqdan baxdığım insanların arasına
metrdən böyük olan sağlam kişilər xarici düşdüm və duman dağıldı; bircə ölüm
dünyanı necə qavrayırlar? İdrak baxımın- tapmaca olaraq qaldı. Bu gözlənilməz
dan bu, mənə tamamilə əlçatmaz görü- kəşf heç də düşüncəmin qələbəsi deyildi.
nürdü. Adətən, idrak intuisiyanın və duy- Buna görə də qürurum özünü təhqir edil-
ğunun caynaqlarını irəli uzadaraq, özü miş sayırdı.