Page 79 - 2017-3
P. 79
qayıtmaq barədə dəqiq bir şey tapma- Mister Çarlz Barnetin dul qadını mis- 79
yanda bir qədər ruhdan düşdüm. sis Barnetin onda qırx yaşı olardı; gözəl 2017
və çoxlarının fikrincə, məftunedici xanım-
Ancaq iki gün sonra miss Kentonla dı. Onu hamı ağıllı sayırdı; həmin günlər- Kazuo İsiquro. O günlərdən qalanlar
görüşəcəyini bilirsənsə, bu məsələ barə- də tez-tez eşidirdin ki, süfrə arxasında
də baş sındırmağın nə mənası. Hər hal- mühüm mövzu ətrafında mübahisə za-
da, deməliyəm ki, keçən gecə qaranlıqda manı hansısa elmli bir centlmeni biabır
uzanıb, mehmanxana sahibi ilə arvadı- eləyib. 1932-ci ilin yayında həmişə Dar-
nın yatmazdan qabaq aşağıda necə səli- linqton-hollda qonaq olurdu və zati-aliləri
qə-sahman yaratdığına qulaq asa-asa xə- ilə, əsasən, sosial-siyasi mövzuda saat-
yalən məktubdakı bəzi yerlərə təzədən larla söhbətlər eləyirdi. Yadımdadır, Lon-
qayıdırdım. donun kasıblar rayonu olan İst-Endə zati-
alilərinin “təftiş səfəri”ni məhz o təşkil et-
Üçüncü gün – axşam mişdi və həmin səfərdə zati-aliləri dəh-
Moskom, Tavistok yaxınlığı, Devon şətli şəraitdə acınacaqlı həyat sürən bir
çox ailədə olmuşdu. Başqa sözlə desək,
Çox güman, zati-alilərinin yəhudi mil- missis Barnet ölkəmizdə kasıbların ümid-
lətindən olan şəxslərə münasibətinə bir siz vəziyyətinə lord Darlinqtonun diqqəti-
dəqiqəliyə qayıtmağa dəyər, çünki anla- ni cəlb etməyə müəyyən mənada yar-
dığıma görə, bizim günlərdə antisemitizm dımçı olmuşdu və bu nöqteyi-nəzərdən
problemi kifayət qədər kəskin xarakter onun təsirini bütünlükdə mənfi hesab et-
alıb. Darlinqton-hollda guya yəhudilərin mək olmazdı. Ancaq başqa tərəfdən də,
xidmətə götürülməsilə bağlı qadağanın o, ser Osvald Moslinin “qaraköynəklilər”
olmasına, icazənizlə, aydınlıq gətirim, mə- təşkilatının üzvü idi və zati-alilərinin dedi-
sələnin, əslində, necə olduğunu izah elə- yim həmin yay günlərində ser Osvaldla
yim. Çünki belə əsassız ehtimallar bila- elə də uzun sürməyən görüşləri olmuş-
vasitə mənim fəaliyyət dairəmə aid oldu- du. Elə onda da Darlinqton-hollda son
ğundan əlimdəki faktlarla onları təkzib dərəcə səciyyəvi olmayan əhvalatlar baş
eləyə bilərəm. Zati-alilərinin yanında qul- vermişdi və görünür, bu, sonradan zati-
luq etdiyim uzun illər ərzində mənim ta- alilərini antisemitizmdə günahlandırmaq
beçiliyimdə yəhudi millətindən xeyli xid- üçün mənasız ittihamlara yol açmışdı.
mətçi olub, üstəlik, icazənizlə, qeyd edim
ki, heç kim heç bir vəchlə milli mənsubiy- Mən onları “əhvalat” adlandırıram, an-
yətinə görə onlara xor baxmayıb. Bu mə- caq bəziləri xatırlanmağa belə layiq deyil.
nasız ittihamların haradan qaynaqlandı- Misal üçün, bir axşam şam yeməyində
ğını anlamaq olmur. Bəlkə – dilə gətirmə- hansısa qəzetdən söhbət düşəndə zati-
yin özü belə gülüncdür – buna təkan ve- alilərinin: “Siz o yəhudi təbliğat qəzetini
rən otuzuncu illərin əvvəllərində zati-ali- nəzərdə tutursunuz”, – dediyini eşitdim.
lərinin bir neçə həftə missis Kerolin Bar- Başqa dəfə, ancaq yenə həmin vaxtlarda
netin son dərəcə güclü təsiri altına düşdüyü mənə tapşırıq verdi ki, həmişə yardım
qısa, tamamilə əhəmiyyətsiz mərhələ ol- üçün müraciət edən bir yerli xeyriyyə cə-
muşdu. miyyətinə ianə verilməsini dayandırım;
onun rəhbərliyindəkilər “hamılıqla yəhu-
yanda bir qədər ruhdan düşdüm. sis Barnetin onda qırx yaşı olardı; gözəl 2017
və çoxlarının fikrincə, məftunedici xanım-
Ancaq iki gün sonra miss Kentonla dı. Onu hamı ağıllı sayırdı; həmin günlər- Kazuo İsiquro. O günlərdən qalanlar
görüşəcəyini bilirsənsə, bu məsələ barə- də tez-tez eşidirdin ki, süfrə arxasında
də baş sındırmağın nə mənası. Hər hal- mühüm mövzu ətrafında mübahisə za-
da, deməliyəm ki, keçən gecə qaranlıqda manı hansısa elmli bir centlmeni biabır
uzanıb, mehmanxana sahibi ilə arvadı- eləyib. 1932-ci ilin yayında həmişə Dar-
nın yatmazdan qabaq aşağıda necə səli- linqton-hollda qonaq olurdu və zati-aliləri
qə-sahman yaratdığına qulaq asa-asa xə- ilə, əsasən, sosial-siyasi mövzuda saat-
yalən məktubdakı bəzi yerlərə təzədən larla söhbətlər eləyirdi. Yadımdadır, Lon-
qayıdırdım. donun kasıblar rayonu olan İst-Endə zati-
alilərinin “təftiş səfəri”ni məhz o təşkil et-
Üçüncü gün – axşam mişdi və həmin səfərdə zati-aliləri dəh-
Moskom, Tavistok yaxınlığı, Devon şətli şəraitdə acınacaqlı həyat sürən bir
çox ailədə olmuşdu. Başqa sözlə desək,
Çox güman, zati-alilərinin yəhudi mil- missis Barnet ölkəmizdə kasıbların ümid-
lətindən olan şəxslərə münasibətinə bir siz vəziyyətinə lord Darlinqtonun diqqəti-
dəqiqəliyə qayıtmağa dəyər, çünki anla- ni cəlb etməyə müəyyən mənada yar-
dığıma görə, bizim günlərdə antisemitizm dımçı olmuşdu və bu nöqteyi-nəzərdən
problemi kifayət qədər kəskin xarakter onun təsirini bütünlükdə mənfi hesab et-
alıb. Darlinqton-hollda guya yəhudilərin mək olmazdı. Ancaq başqa tərəfdən də,
xidmətə götürülməsilə bağlı qadağanın o, ser Osvald Moslinin “qaraköynəklilər”
olmasına, icazənizlə, aydınlıq gətirim, mə- təşkilatının üzvü idi və zati-alilərinin dedi-
sələnin, əslində, necə olduğunu izah elə- yim həmin yay günlərində ser Osvaldla
yim. Çünki belə əsassız ehtimallar bila- elə də uzun sürməyən görüşləri olmuş-
vasitə mənim fəaliyyət dairəmə aid oldu- du. Elə onda da Darlinqton-hollda son
ğundan əlimdəki faktlarla onları təkzib dərəcə səciyyəvi olmayan əhvalatlar baş
eləyə bilərəm. Zati-alilərinin yanında qul- vermişdi və görünür, bu, sonradan zati-
luq etdiyim uzun illər ərzində mənim ta- alilərini antisemitizmdə günahlandırmaq
beçiliyimdə yəhudi millətindən xeyli xid- üçün mənasız ittihamlara yol açmışdı.
mətçi olub, üstəlik, icazənizlə, qeyd edim
ki, heç kim heç bir vəchlə milli mənsubiy- Mən onları “əhvalat” adlandırıram, an-
yətinə görə onlara xor baxmayıb. Bu mə- caq bəziləri xatırlanmağa belə layiq deyil.
nasız ittihamların haradan qaynaqlandı- Misal üçün, bir axşam şam yeməyində
ğını anlamaq olmur. Bəlkə – dilə gətirmə- hansısa qəzetdən söhbət düşəndə zati-
yin özü belə gülüncdür – buna təkan ve- alilərinin: “Siz o yəhudi təbliğat qəzetini
rən otuzuncu illərin əvvəllərində zati-ali- nəzərdə tutursunuz”, – dediyini eşitdim.
lərinin bir neçə həftə missis Kerolin Bar- Başqa dəfə, ancaq yenə həmin vaxtlarda
netin son dərəcə güclü təsiri altına düşdüyü mənə tapşırıq verdi ki, həmişə yardım
qısa, tamamilə əhəmiyyətsiz mərhələ ol- üçün müraciət edən bir yerli xeyriyyə cə-
muşdu. miyyətinə ianə verilməsini dayandırım;
onun rəhbərliyindəkilər “hamılıqla yəhu-
