Page 261 - 2017-3
P. 261
n, hər birimizin gecəyə öz münasi- “Kafedral kilsədə qətl” və onun mühitini 261
bəti var və onlar əsla üst-üstə düşə xatırlayın. Kilsəni və yol qəzasını nümunə 2017
bilməz. kimi istifadə etmişdim, lakin bizim anlam-
da klişeli, ştamplı oyun yoxdur. Әgər mühiti Mixail Çexov. Peşəkar aktyorluq dərsləri
Məncə, iki cəhəti səhv salırıq: oyu- gündəlik həyatın, yaxud pyesin mühitinə
nu və fərdi hisləri. Əgər bizə vəziyyət oxşatmaq istəyiriksə, həmin mühiti məhz
və mühit verilirsə, ixlaskar mühiti ya- real həyatda və ya əsərdə baş verən ha-
ratmaq üçün nə lazım olduğuna özümüz disələrin içində axtarmalıyıq.
qərar veririk, bu zaman mənim nə hiss
etdiyim o qədər də vacib deyil, mən İndi təsəvvürdə ixlaskarlıq mühiti do-
yalnız mühit üçün işləməliyəm. Bu nə laşan kafedral kilsəni canlandırın. Daxi-
deməkdir? Deməli, baş verənlərə fərdi limdə aqressivlik, yaxud ixlaskarlıq xa-
reaksiyanız, münasibətiniz yoxdur? Adi rakterinin yaranması mənim şəxsi işim-
personajın fərdi reaksiyalarından fərq- dir. Lakin pyesdə rol aldığım üçün rejis-
li olaraq, ümumiləşdirilmiş mühitdən sor ixlaskarlıq mühiti yaratmağı tələb edir
nə qazana bilərik? Deyirsiniz ki, məsə- və mən bu mühiti təsəvvürdə canlandır-
lən, dənizçilərin kef məclisi qurduğu mağa borcluyam. Hətta mən aqressiv xa-
yeməkxananın ümumi mühiti mövcud- rakterə malik şəxs olsam da, bunu bir kə-
dur. Bunu əsas mühit də hesab etmək nara qoyub ixlaskarlıq mühiti yaratmağa
olar. Fərdi reaksiyanı kənara qoysaq, çalışmalıyam, əks təqdirdə, pyesdə oy-
ümumiləşdirilmiş mühitdən nə əxz edə namağın mənası yoxdur.
bilərik?
– Aktyor hər adi rol üçün mühit ya-
– Söhbətlərimizin əsas mahiyyəti on- ratmağa borcludurmu?
dan ibarətdir ki, mühit təsəvvürdə can-
landırılan obyektiv bir şey kimi olmalıdır. – Tutaq ki, biz pyesdən irəli gələn ix-
Yəni ilk növbədə, özümüzü unudub bir laskarlıq mühiti yaratmağı qərara almı-
kənara qoymalıyıq. Bu an pyesdən irəli şıq. Әvvəl çevrəmizdəki bu mühiti təsəv-
gələn fərdi ixlaskarlıq hissi duyuruq, ya vürdə canlandırıb, sonra ona uyğun oy-
yox? Kafedral kilsədə müxtəlif xarakter- namağa başlamalıyıq. Bu təqdirdə, hislər
lər dolaşır: biri ixlaskarlıq hissi keçirir, di- riqqətə gəlir, nəticədə, siz rolun çərçivə-
gəri baş verənlərə etinasız yanaşır, sindən çıxıb zirvəyə doğru addım atırsı-
üçüncüsü isə bütün bunlara, necə deyər- nız. Başqa sözlərlə desək, mühitə qarşı-
lər, aqressiv münasibət bəsləyir. Bu, pye- lıq verirsiniz və müəllifin bu pyeslə nə de-
sin mövzusudur – aqressiv xarakter və mək istədiyini, hansı hisləri aşılamağa
ixlaskarlıq mühiti. çalışdığını tam anlayırsınız. Səhnənin,
aktın, ümumiyyətlə, bütün pyesin mühi-
– Deyirsiniz kafedral kilsədə elə tində çoxsaylı xarakterlər qovuşur. Aq-
müəmmalı bir şey dolaşır ki, insana ix- ressiv xarakterli insan olsanız da, ixlas-
laskarlıq hissi təlqin edir, yaxud ay işı- karlıq mühitinə uyğunlaşmalı, ən azı, bu
ğı romantik duyğular doğurur. Bütün mühitə rəğbət bəsləməli, onunla, necə
bunlar klişeli oyun yaratmırmı? deyərlər, barışmalısınız. Әks təqdirdə, ta-
maşanın tərzinə uyğunlaşmayıb yad adam
– Nümunələrin sayını artırmaq da təəssüratı oyadacaqsınız.
olar. Әgər səhnədəki kafedral kilsəni
götürsək, burdakı mühit pyesdən və hadi- – Tutaq ki, mənə tapşırılmış perso-
sələrin sonrakı inkişafından asılı olacaq. najın aqressiv xarakteri var. Amma re-
bəti var və onlar əsla üst-üstə düşə xatırlayın. Kilsəni və yol qəzasını nümunə 2017
bilməz. kimi istifadə etmişdim, lakin bizim anlam-
da klişeli, ştamplı oyun yoxdur. Әgər mühiti Mixail Çexov. Peşəkar aktyorluq dərsləri
Məncə, iki cəhəti səhv salırıq: oyu- gündəlik həyatın, yaxud pyesin mühitinə
nu və fərdi hisləri. Əgər bizə vəziyyət oxşatmaq istəyiriksə, həmin mühiti məhz
və mühit verilirsə, ixlaskar mühiti ya- real həyatda və ya əsərdə baş verən ha-
ratmaq üçün nə lazım olduğuna özümüz disələrin içində axtarmalıyıq.
qərar veririk, bu zaman mənim nə hiss
etdiyim o qədər də vacib deyil, mən İndi təsəvvürdə ixlaskarlıq mühiti do-
yalnız mühit üçün işləməliyəm. Bu nə laşan kafedral kilsəni canlandırın. Daxi-
deməkdir? Deməli, baş verənlərə fərdi limdə aqressivlik, yaxud ixlaskarlıq xa-
reaksiyanız, münasibətiniz yoxdur? Adi rakterinin yaranması mənim şəxsi işim-
personajın fərdi reaksiyalarından fərq- dir. Lakin pyesdə rol aldığım üçün rejis-
li olaraq, ümumiləşdirilmiş mühitdən sor ixlaskarlıq mühiti yaratmağı tələb edir
nə qazana bilərik? Deyirsiniz ki, məsə- və mən bu mühiti təsəvvürdə canlandır-
lən, dənizçilərin kef məclisi qurduğu mağa borcluyam. Hətta mən aqressiv xa-
yeməkxananın ümumi mühiti mövcud- rakterə malik şəxs olsam da, bunu bir kə-
dur. Bunu əsas mühit də hesab etmək nara qoyub ixlaskarlıq mühiti yaratmağa
olar. Fərdi reaksiyanı kənara qoysaq, çalışmalıyam, əks təqdirdə, pyesdə oy-
ümumiləşdirilmiş mühitdən nə əxz edə namağın mənası yoxdur.
bilərik?
– Aktyor hər adi rol üçün mühit ya-
– Söhbətlərimizin əsas mahiyyəti on- ratmağa borcludurmu?
dan ibarətdir ki, mühit təsəvvürdə can-
landırılan obyektiv bir şey kimi olmalıdır. – Tutaq ki, biz pyesdən irəli gələn ix-
Yəni ilk növbədə, özümüzü unudub bir laskarlıq mühiti yaratmağı qərara almı-
kənara qoymalıyıq. Bu an pyesdən irəli şıq. Әvvəl çevrəmizdəki bu mühiti təsəv-
gələn fərdi ixlaskarlıq hissi duyuruq, ya vürdə canlandırıb, sonra ona uyğun oy-
yox? Kafedral kilsədə müxtəlif xarakter- namağa başlamalıyıq. Bu təqdirdə, hislər
lər dolaşır: biri ixlaskarlıq hissi keçirir, di- riqqətə gəlir, nəticədə, siz rolun çərçivə-
gəri baş verənlərə etinasız yanaşır, sindən çıxıb zirvəyə doğru addım atırsı-
üçüncüsü isə bütün bunlara, necə deyər- nız. Başqa sözlərlə desək, mühitə qarşı-
lər, aqressiv münasibət bəsləyir. Bu, pye- lıq verirsiniz və müəllifin bu pyeslə nə de-
sin mövzusudur – aqressiv xarakter və mək istədiyini, hansı hisləri aşılamağa
ixlaskarlıq mühiti. çalışdığını tam anlayırsınız. Səhnənin,
aktın, ümumiyyətlə, bütün pyesin mühi-
– Deyirsiniz kafedral kilsədə elə tində çoxsaylı xarakterlər qovuşur. Aq-
müəmmalı bir şey dolaşır ki, insana ix- ressiv xarakterli insan olsanız da, ixlas-
laskarlıq hissi təlqin edir, yaxud ay işı- karlıq mühitinə uyğunlaşmalı, ən azı, bu
ğı romantik duyğular doğurur. Bütün mühitə rəğbət bəsləməli, onunla, necə
bunlar klişeli oyun yaratmırmı? deyərlər, barışmalısınız. Әks təqdirdə, ta-
maşanın tərzinə uyğunlaşmayıb yad adam
– Nümunələrin sayını artırmaq da təəssüratı oyadacaqsınız.
olar. Әgər səhnədəki kafedral kilsəni
götürsək, burdakı mühit pyesdən və hadi- – Tutaq ki, mənə tapşırılmış perso-
sələrin sonrakı inkişafından asılı olacaq. najın aqressiv xarakteri var. Amma re-
