Page 262 - 2017-3
P. 262
jissor mənə deyir ki, burda ixlaskarlıq nunla belə, canlı, parlaq və orijinal oyuna
mühiti olmalıdır. Rolu necə oynayım? aparan yolu tapmaq üçün nəsə etməliyik:
– Personaj baş verənlərə necə müna- enerjimizi qurban verməliyik. İki yol var:
sibət bəsləyirsə, mən də həmin münasi- birincisi Moskva Bədaye Teatrında istifa-
bəti nümayiş etdirməliyəm. Amma bunun də etdiyimiz təhlil üsulunu gücləndirmək-
üçün səhnə mühitində nəsə olmalıdır. dən ibarətdir. Әlbəttə, aktyorlar uzun
Әgər rol aqressiv xarakterə malikdirsə və müddət yaxşı oyun nümayiş etdirsələr
mənim üçün səhnədə ixlaskar mühit ya- də, təhlil onlar üçün, demək olar ki, xəs-
ranmayıbsa, elə hesab edin ki, oyundan təliyə çevrilmişdi. Digəri isə, dediyim ki-
kənarda qalmışam. Ona görə də indi işin mi, heç nəyi itirməmək şərti ilə sadə yol
ardıcıllığı barədə danışmalıyıq. tapmaqdır. Daha doğrusu, bütün istəyi-
– Demək istəyirsiniz ki, düzgün mizi bir jestlə göstərməkdir. Xarakterin
mühiti pyes yaradır və onu aktyorlara cizgilərinə müraciət edəndə öz hislərimizi
diktə edir? oyadırıq. Mühiti təsəvvürdə canlandırmaq-
la pyesin ab-havasına, əsərin yaratdığı
İşin ardıcıllığı: kiçik dünyaya daxil olur və bununla da
262 mühit – xarakter cizgiləri ilə jest – pyesə yeni həssas yanaşma gətiririk.
xarakter yaratmaq sənəti Ştampların altında “inildəyən” və müəy-
2017 yən qaydalardan kənara çıxa bilməyən
– Mühitin haradan peyda olması ba- aktyorlardan fərqli olaraq, biz böyük sər-
rədə sualın cavabını araşdırmadıq. Bu bəstlik qazanıb səhnədə özümüzü təsdiq
məsələdən yan keçmək bizə fayda ver- etməyi bacaracağıq. Ştamplardan kənar-
məyəcək, həmçinin psixoloji təhlildən laşa bilməyənlər mahir aktyor olsalar da,
uzaqlaşacağıq. Aktyor intuisiyası bizə ge- belə oyun onlara ziyandan başqa heç nə
niş imkanlar yaradır: səhnədə natəmiz verməyəcək.
Mixail Çexov. Peşəkar aktyorluq dərsləri yeməkxananın mühitini canlandırmağı ba- Mühit bilavasitə pyesə, yaxud səhnə-
carmalıyıq. Aktyor hissiyyatı isə bu mühiti yə, personajın fərdi reaksiyası isə yalnız
duymaqda yardımçı olacaq. Başqa bir pyesdəki personaja aiddir. Personaj tək-
qabiliyyətimiz də var: çevrədə ehtiyac başına tamaşanın mühitini yarada bilməz,
duyduğumuz mühiti təsəvvürdə canlan- bunun üçün onun digər obrazlarla təma-
dırmaq. Eyni zamanda xarakterin cizgilə- sa girib uyğunlaşması lazımdır. Məsələn,
rini qabarıq nəzərə çarpdıran jestlər et- qarşımıza qorxu mühiti yaradıb, fərdi su-
məli və xarakter yaratmaq sənətinin incə- rətdə ona qarşılıq vermək məqsədi qo-
liklərini mükəmməl bilməliyik. Beləliklə, yaq. Rejissora deyə bilərsiniz ki, bir in-
ardıcıllığı müəyyənləşdirək: 1. Mühit. 2. san, fərd kimi qorxu mühiti sizi əsla həyə-
Xarakter cizgiləri ilə jest. 3. Xarakter ya- canlandırmır, yəni bu mühitdə qorxu hissi
ratmaq sənəti və ən bəsit kombinasiya- keçirmirsiniz, amma fərdi hisləri bir kəna-
lar. ra qoyub, aktyor olaraq özünüzü qorxu
Әlbəttə, ştamplardan istifadə etməklə mühitinə inandırmalısınız. Әks təqdirdə,
daha sadə yol mövcuddur. Lakin biz bu sizin aktyor sənətinə zərrə qədər də ai-
yoldan bilərəkdən imtina edirik, çünki diyyətiniz yoxdur. Bir aktyor kimi çevrə-
ştamplar aktyor mənəviyyatını açmaq əvə- mizdə qorxu mühiti yaratmağı bacarmalı
zinə, onu bağlı qapılar arxasına salır. Bu- və onun vasitəsilə oynamalıyıq. Deməli,
mühiti olmalıdır. Rolu necə oynayım? aparan yolu tapmaq üçün nəsə etməliyik:
– Personaj baş verənlərə necə müna- enerjimizi qurban verməliyik. İki yol var:
sibət bəsləyirsə, mən də həmin münasi- birincisi Moskva Bədaye Teatrında istifa-
bəti nümayiş etdirməliyəm. Amma bunun də etdiyimiz təhlil üsulunu gücləndirmək-
üçün səhnə mühitində nəsə olmalıdır. dən ibarətdir. Әlbəttə, aktyorlar uzun
Әgər rol aqressiv xarakterə malikdirsə və müddət yaxşı oyun nümayiş etdirsələr
mənim üçün səhnədə ixlaskar mühit ya- də, təhlil onlar üçün, demək olar ki, xəs-
ranmayıbsa, elə hesab edin ki, oyundan təliyə çevrilmişdi. Digəri isə, dediyim ki-
kənarda qalmışam. Ona görə də indi işin mi, heç nəyi itirməmək şərti ilə sadə yol
ardıcıllığı barədə danışmalıyıq. tapmaqdır. Daha doğrusu, bütün istəyi-
– Demək istəyirsiniz ki, düzgün mizi bir jestlə göstərməkdir. Xarakterin
mühiti pyes yaradır və onu aktyorlara cizgilərinə müraciət edəndə öz hislərimizi
diktə edir? oyadırıq. Mühiti təsəvvürdə canlandırmaq-
la pyesin ab-havasına, əsərin yaratdığı
İşin ardıcıllığı: kiçik dünyaya daxil olur və bununla da
262 mühit – xarakter cizgiləri ilə jest – pyesə yeni həssas yanaşma gətiririk.
xarakter yaratmaq sənəti Ştampların altında “inildəyən” və müəy-
2017 yən qaydalardan kənara çıxa bilməyən
– Mühitin haradan peyda olması ba- aktyorlardan fərqli olaraq, biz böyük sər-
rədə sualın cavabını araşdırmadıq. Bu bəstlik qazanıb səhnədə özümüzü təsdiq
məsələdən yan keçmək bizə fayda ver- etməyi bacaracağıq. Ştamplardan kənar-
məyəcək, həmçinin psixoloji təhlildən laşa bilməyənlər mahir aktyor olsalar da,
uzaqlaşacağıq. Aktyor intuisiyası bizə ge- belə oyun onlara ziyandan başqa heç nə
niş imkanlar yaradır: səhnədə natəmiz verməyəcək.
Mixail Çexov. Peşəkar aktyorluq dərsləri yeməkxananın mühitini canlandırmağı ba- Mühit bilavasitə pyesə, yaxud səhnə-
carmalıyıq. Aktyor hissiyyatı isə bu mühiti yə, personajın fərdi reaksiyası isə yalnız
duymaqda yardımçı olacaq. Başqa bir pyesdəki personaja aiddir. Personaj tək-
qabiliyyətimiz də var: çevrədə ehtiyac başına tamaşanın mühitini yarada bilməz,
duyduğumuz mühiti təsəvvürdə canlan- bunun üçün onun digər obrazlarla təma-
dırmaq. Eyni zamanda xarakterin cizgilə- sa girib uyğunlaşması lazımdır. Məsələn,
rini qabarıq nəzərə çarpdıran jestlər et- qarşımıza qorxu mühiti yaradıb, fərdi su-
məli və xarakter yaratmaq sənətinin incə- rətdə ona qarşılıq vermək məqsədi qo-
liklərini mükəmməl bilməliyik. Beləliklə, yaq. Rejissora deyə bilərsiniz ki, bir in-
ardıcıllığı müəyyənləşdirək: 1. Mühit. 2. san, fərd kimi qorxu mühiti sizi əsla həyə-
Xarakter cizgiləri ilə jest. 3. Xarakter ya- canlandırmır, yəni bu mühitdə qorxu hissi
ratmaq sənəti və ən bəsit kombinasiya- keçirmirsiniz, amma fərdi hisləri bir kəna-
lar. ra qoyub, aktyor olaraq özünüzü qorxu
Әlbəttə, ştamplardan istifadə etməklə mühitinə inandırmalısınız. Әks təqdirdə,
daha sadə yol mövcuddur. Lakin biz bu sizin aktyor sənətinə zərrə qədər də ai-
yoldan bilərəkdən imtina edirik, çünki diyyətiniz yoxdur. Bir aktyor kimi çevrə-
ştamplar aktyor mənəviyyatını açmaq əvə- mizdə qorxu mühiti yaratmağı bacarmalı
zinə, onu bağlı qapılar arxasına salır. Bu- və onun vasitəsilə oynamalıyıq. Deməli,
