Page 256 - 2017-3

rahat hiss etməlidir. 2. Hər şeydən əvvəl, Bütövlük hissi tamaşaçıda həmişə xoş

təsəvvürdə əsas mühit yaradılmalı, son- hislər oyadır, əsərin ideyasının çatdırıl-

ra isə rejissorun təklifinə əsasən konkret masında və onun uzunömürlü olmasında

improvizə başlanmalıdır. Müəyyən mizan- əhəmiyyətli rol oynayır. Bu bacarığı sadə
səhnə ilə bağlı ilk mühit baza rolunu oy- üsullarla, mərhələli şəkildə həyata keçirib
nayacaq, yəni rejissorun verdiyi qurulu- cilalamaq mümkündür. Yenə də çalışma-
şun əsası olacaq və aktyorların oyunu ta- ya müraciət edək: hər iki əlinizi yuxarı
maşanın ümumi qayəsinə uyğunlaşacaq. qaldırın və aşağı salın. Amma bu sadə
Yalnız bu halda rejissor “despot” olmaq- hərəkəti elə yerinə yetirin ki, bütöv, bitmiş
dan, aktyorlar isə “qul”a çevrilməkdən ya- bir şəkildə görünsün. Bu hərəkət xalis fizi-
xa qurtaracaq və rejissorun söylədiyi ən ologiya ilə bağlıdır. Ümumiyyətlə, fizioloji
incə mətləbləri başa düşüb mükəmməl cəhətdən hər şeyi əhatə etmək olar. Bir-
oyun göstərəcəklər. ləşdirmək, qovuşdurmaq hissi çox gözəl-

Bütövlük hissi dir, onu oyadıb istiqamətləndirmək, bütövlük
hissinin verdiyi üstünlükdən faydalanmaq

Aktyor mütləq üç keyfiyyətə mükəm- lazımdır. Aktyorun bütövlüyə nail olması
məl yiyələnməlidir. Birincisi yüngüllük, sər- peşəkar və bənzərsiz oyun deməkdir.
256 Çalışmanı iki dəfə ardıcıl təkrar edin,
bəstlik hissidir, ikincini forma, üçüncünü

2017 isə bütövlük hissi adlandırmaq olar. Ak- sonra pauza verin, növbəti dəfə bu hərə-

tyor pyesi bütöv bir şəkildə əhatə etməyi kəti bütöv yerinə yetirin. Әgər bu hissi ki-

bacarmalı, bu, bütövlüyə köklənməli, onun fayət qədər inkişaf etdirmisinizsə, tərəf-

ayrılmaz hissəsinə çevrilməlidir. Әgər pye- müqabilinin oyununu anlamaq, hər ikisini

sin mətnində xüsusi əhəmiyyət kəsb edən birləşdirib bütövlük yaratmaq sizin üçün

sözlər varsa, aktyor bu sözləri daxilən bir- çətin olmayacaq. Bu, ritm, zaman və ma-

Mixail Çexov. Peşəkar aktyorluq dərsləri ləşdirib oyunu ilə bütöv bir ansambl yarat- hiyyət hissinin yaranmasına güclü təkan
malıdır. Aktyor zaman və məkanı, yaşadı- verəcək, peşəkar oyun nəticəsində hər
ğı dövrün məziyyətlərini bütövləşdirməyi, şey öz yerini tutacaq.
başqa sözlə desək, ümumiləşdirməyi ba-

carmalıdır. Әvvəla, əgər bu bacarıq inki- Hazırlıq və dəstək
şaf edibsə, aktyor çoxsaylı detalların, in- Çalışma
cə mətləblərin, müəyyən ştrixlərin içində

itib-batmayacaq, onları toplayıb bütöv ha- Oturun, qalxın, yerinizi dəyişin, əylə-
la salacaq. Bəzən oyun zamanı ayrı-ayrı şin və hər iki hərəkəti bütöv kimi dərk et-
heyrətamiz, incə detallar nəzərə çarpır, məyə çalışın. Bəzi şeylər düşüncənizi qa-
müəyyən ideyaların işartısı görünür, am- rışdıra bilər, lakin bütün bunlara bütövlük
ma aktyor onları bir zəncirə düzə bilmir. hissi ilə qalib gəlməyə çalışın.
Dağınıq detallardan ibarət belə oyunu seyr

etmək heç də xoş deyil, çünki detallar bir- Çalışma
ləşməyib, aktyor daxilindəki “tikiş maşı-

nı’’nda ilmələri bir-birinə calamağı, vahid Həmkarınızdan soruşun: “Saat neçə-
ansambl yaratmağı bacarmayıb, yəni oyu- dir?” Cavab almasanız da, hər ikinizdə
nu ilə tamaşaçıda bütövlük təəssüratı oyat-

mayıb. Yeknəsəq oyun isə həmişə bezdi- bütövlük hissi yaranmalıdır. Bu hissi ha-

rir, maraqsız və cansıxıcı alınır. zırlıqsız və dəstək olmadan anlamaq