Page 227 - 2017-3
P. 227
…” (Avtomat səsini imitasiya edərək.) başqa şeydi… Mənim əlli iki yaşım var və 227
Ta-ta-ta-ta… vəssalam… yalnız indi özümü əsl kişi kimi hiss eləməyə 2017
başlamışam. (Ayağına vura-vura Amedeo-
Amedeo (nasistləri nəzərdə tutaraq). ya.) Müharibədən yaxşı adam kimi Eduardo de Filippo. Neapol – milyonçular şəhəri
Onlar haqq-hesabı tez çürüdürlər! qayıdırlar… Heç kimə pislik istəmirlər…
(Sonra Amaliyaya xəbərdarlıq tonuyla.)
Cennaro. Bir balaca ora-bura baxıb Pislik eləməyəcəyik, Amaliya… pislik
“yük daşıyanam” dedim. “Daş daşıyıram”. eləməyəcəyik… (Bütün yaşadıqları: evə
(Çoxmənalı baxışları necə ağır, işgəncəli qayıdışı, xatirələr, doğmalarıyla görüşü,
işlə məşğul olduğunu anladır.) Ama, ay ən əsası isə bu böyük faciədə öz cılızlığını
daş daşıdım ha… Ac-susuz, mərmi yağışı dərk etməsi onda mənəvi böhran yaradır.
altında… Nəsə xoşuna gəlmişdim, tez- O hönkürür.)
tez gəlib mənimlə danışardı… Mənə nə
dediyini anlamırdım, elə bircə “hə” Amaliya (narahatdı və qeyri-ixtiyari
deyirdim… Beləcə üç ay keçdi… Sonra həyəcanlanıb). Di yaxşı, Cennaro…
mən bir neçə neapolitanla aradan çıxdım…
Düzüb-qoşmuşduq… Qəfil onlardan biri Amedeo (sakitləşdirərək). Ata…
dönüb deyir: “Müqəddəs madonna, onlar Cennaro (öz zəifliyindən pərt olub
bizi güllələməzlər?!” “Qoy güllələsinlər dirçəlir, üzündə yüngül təbəssüm əmələ
deyirəm, bundansa, ölmək yaxşıdı!” Bu, gəlir). Neyləmək olar… (Əhvalatına
yaşamaq deyildi, Ama!.. Beləcə, gecələr qayıdaraq.) Sonra… (Yaşadıqları o qədər
qəsəbə-qəsəbə dalınca… (Susur, sonra çoxdu ki, nə ümumiləşdirə, nə də onlardan
sanki özü öz yadına düşərək baxışlarını ən əsasları təhlil edə bilir.) İndi…
boşluğa zilləyir.) Arabayla da. Qatarın (Qətiyyətsiz halda.) Başımda nəsə bir
altıyla da… Həm də piyada… Daha çox boşluq var… Yenə də kəndbəkənd,
piyada… Ama, necə bir qəddarlıq… kəndbəkənd… (Xatirələr axarına düşərək.)
Güllələnmələr, darmadağın edilən şəhərlər, Mən bir nəfərlə tanış oldum… hə, bax
kimsəsiz uşaqlar. Bəs ölənlər nə qədərdi… belə… Qulaq asın… Onunla birlikdə yiyəsiz
Onlardan da, bizdən də… Bu gözlərim tövlədə yatırdıq… Səhərlər mən pulu
nələr görmədi!.. (O, tamam büzüşüb, harda gəldi, necə gəldi qazanmaq üçün
yaşadığı mənzərələr bütün təfərrüatıyla çıxıb gedirdim, axşamlar da bu tövləyə
gözünün qarşısındadı.) Ölülərin hamısı qayıdırdım… Gördüm ki, o, heç vaxt bur-
bir sifətdə olur… (Pauza. Hardasa onun dan çıxmır… Köhnə şeylərdən, çır-çırpıdan
düşüncə tərzində baş verən dəyişiklikləri özünə bir yatacaq eləmişdi… Gecələr
anlatmaq istəyərək daha həyəcanlı tonla.) yuxuda sayıqlayırdı… (Yoldaşının xırıltılı,
Və Ama… mən tamam başqa adam kimi qorxu dolu səsini təqlid edir.) “Onlardı!
qayıtdım. Yadındamı, həmin o birinci Kömək eləyin! Məni rahat buraxın! Rahat
müharibədən qayıdanda necəydim? Dəli buraxın!” Mən də əsə-əsə qalırdım… O,
olmuşdum, hamıyla dalaşırdım… yəhudi idi, Ama…
Amaliya (dərdinə yanaraq). Yazıq!
Amaliya təsdiqləyir. Cennaro. Hə, o yazıq yəhudi idi. Onun-
la tövlədə məskunlaşandan düz iki ay
Cennaro. Amma bu dəfə yox! Çünki sonra mənə etiraf etdi… Axşamlar gəlib
Ama, bu, müharibə deyil, nəsə tamam çörək, pendir, ya çörəklə meyvə, ya da
Ta-ta-ta-ta… vəssalam… yalnız indi özümü əsl kişi kimi hiss eləməyə 2017
başlamışam. (Ayağına vura-vura Amedeo-
Amedeo (nasistləri nəzərdə tutaraq). ya.) Müharibədən yaxşı adam kimi Eduardo de Filippo. Neapol – milyonçular şəhəri
Onlar haqq-hesabı tez çürüdürlər! qayıdırlar… Heç kimə pislik istəmirlər…
(Sonra Amaliyaya xəbərdarlıq tonuyla.)
Cennaro. Bir balaca ora-bura baxıb Pislik eləməyəcəyik, Amaliya… pislik
“yük daşıyanam” dedim. “Daş daşıyıram”. eləməyəcəyik… (Bütün yaşadıqları: evə
(Çoxmənalı baxışları necə ağır, işgəncəli qayıdışı, xatirələr, doğmalarıyla görüşü,
işlə məşğul olduğunu anladır.) Ama, ay ən əsası isə bu böyük faciədə öz cılızlığını
daş daşıdım ha… Ac-susuz, mərmi yağışı dərk etməsi onda mənəvi böhran yaradır.
altında… Nəsə xoşuna gəlmişdim, tez- O hönkürür.)
tez gəlib mənimlə danışardı… Mənə nə
dediyini anlamırdım, elə bircə “hə” Amaliya (narahatdı və qeyri-ixtiyari
deyirdim… Beləcə üç ay keçdi… Sonra həyəcanlanıb). Di yaxşı, Cennaro…
mən bir neçə neapolitanla aradan çıxdım…
Düzüb-qoşmuşduq… Qəfil onlardan biri Amedeo (sakitləşdirərək). Ata…
dönüb deyir: “Müqəddəs madonna, onlar Cennaro (öz zəifliyindən pərt olub
bizi güllələməzlər?!” “Qoy güllələsinlər dirçəlir, üzündə yüngül təbəssüm əmələ
deyirəm, bundansa, ölmək yaxşıdı!” Bu, gəlir). Neyləmək olar… (Əhvalatına
yaşamaq deyildi, Ama!.. Beləcə, gecələr qayıdaraq.) Sonra… (Yaşadıqları o qədər
qəsəbə-qəsəbə dalınca… (Susur, sonra çoxdu ki, nə ümumiləşdirə, nə də onlardan
sanki özü öz yadına düşərək baxışlarını ən əsasları təhlil edə bilir.) İndi…
boşluğa zilləyir.) Arabayla da. Qatarın (Qətiyyətsiz halda.) Başımda nəsə bir
altıyla da… Həm də piyada… Daha çox boşluq var… Yenə də kəndbəkənd,
piyada… Ama, necə bir qəddarlıq… kəndbəkənd… (Xatirələr axarına düşərək.)
Güllələnmələr, darmadağın edilən şəhərlər, Mən bir nəfərlə tanış oldum… hə, bax
kimsəsiz uşaqlar. Bəs ölənlər nə qədərdi… belə… Qulaq asın… Onunla birlikdə yiyəsiz
Onlardan da, bizdən də… Bu gözlərim tövlədə yatırdıq… Səhərlər mən pulu
nələr görmədi!.. (O, tamam büzüşüb, harda gəldi, necə gəldi qazanmaq üçün
yaşadığı mənzərələr bütün təfərrüatıyla çıxıb gedirdim, axşamlar da bu tövləyə
gözünün qarşısındadı.) Ölülərin hamısı qayıdırdım… Gördüm ki, o, heç vaxt bur-
bir sifətdə olur… (Pauza. Hardasa onun dan çıxmır… Köhnə şeylərdən, çır-çırpıdan
düşüncə tərzində baş verən dəyişiklikləri özünə bir yatacaq eləmişdi… Gecələr
anlatmaq istəyərək daha həyəcanlı tonla.) yuxuda sayıqlayırdı… (Yoldaşının xırıltılı,
Və Ama… mən tamam başqa adam kimi qorxu dolu səsini təqlid edir.) “Onlardı!
qayıtdım. Yadındamı, həmin o birinci Kömək eləyin! Məni rahat buraxın! Rahat
müharibədən qayıdanda necəydim? Dəli buraxın!” Mən də əsə-əsə qalırdım… O,
olmuşdum, hamıyla dalaşırdım… yəhudi idi, Ama…
Amaliya (dərdinə yanaraq). Yazıq!
Amaliya təsdiqləyir. Cennaro. Hə, o yazıq yəhudi idi. Onun-
la tövlədə məskunlaşandan düz iki ay
Cennaro. Amma bu dəfə yox! Çünki sonra mənə etiraf etdi… Axşamlar gəlib
Ama, bu, müharibə deyil, nəsə tamam çörək, pendir, ya çörəklə meyvə, ya da
