Page 20 - "Xəzər"
P. 20
vә davakar olsa da, dindar nәslindәndi, vaxta qәdәr çoxdan mәhv olan namusunu
qaydalara ciddi riayәt elәyirdi – onun yox, namusunu itirәndәn sonra qoruması
bәdәninә yağ sürtüb son mәnzilә lazım olan yeganә şeyi – pul kisәsini dә
hazırladılar. Xәstәliyin, adәtәn, öz dönüşlәri mәhv elәdi. Lәqәbi Ədabaz olan o adamın
olur, xәstәnin sanki bir az dirçәldiyi adı Pako Lopes idi vә etiraf etmәliyәm ki,
gündüzlәrin arxasınca, xәstәnin sonunu hara baxdığı bilinmәsә dә, yaraşıqlı
gözlәdiyimiz gecә gәlirdi; valideynlәrimin oğlanıydı – kim bilir, nә üstündәsә itirdiyi bir
üzü gülmürdü vә hәmin kәdәrli günlәr gözü şüşәydi, ona görә hәtta karıxdırmaq
yalnız bir şeylә yadda qaldı: divarlarımız bir çәtin olan adamı da çaşdırırdı; hündür,
neçә ay şapalaq sәsi eşitmәdi; qocalar bax kürәn, qayışbaldır, özünü dә elә dartırdı ki,
bu qәdәr ruhdan düşmüşdülәr!.. Qonşu ona Ədabaz adını qoyan hәr kimdisә, düz
arvadlar ona ot dәmlәyib içirtmәyi tәklif onluğa vurmuşdu; çörәk pulunu öz
elәyirdi, ancaq biz hamıdan çox senyora görkәmiylә qazanırdı, başqa bir
Enqrasiyaya inanırdıq vә Rosarionun şәfa mәşğuliyyәti yoxuydu – әgәr qadınlar öz
tapması üçün ona üz tutduq; kim bilir nә sәfehliklәri ucbatından onu dolandırırdısa,
içmәyi mәslәhәt gördü, ancaq vicdanla niyә dә işlәmәliydi, ancaq bәlkә mәn rast
hazırlanmışdı, yәqin, ona görә dә faydası gәlmәdiyimә görә belә şeyi pis hesab
20 oldu – sәhhәti tәdricәn düzәlmәyә doğru edirәm. Danışırlar ki, bir zamanlar Əndәlüs
getdi. Atalar demiş, pis adama heç nә meydanlarında öküz döyüşünә çıxırmış;
2015 olmaz (Rosarioya pis demәk istәmirәm, bilmirәm, buna inanım, ya yox, – mәnә elә
ancaq yaxşı olduğunu demәyә dә dilim gәlir, Ədabaz yalnız qadınların içindә
gәlmәz), – Enqrasiyanın ot çaylarından qoçaqdı, onlar, hәmçinin bacım bu adama
içirib, yalnız gözlәmәk qalırdı – sağlam- kor-koranә inandığından firavan yaşayırdı –
lığıyla birlikdә gözәlliyi vә coşqunluğu da qadınların torero üçün sinov getdiyini siz axı
yerinә qayıtdı. yaxşı bilirsiniz. Bir dәfә Pöhrәliyә (don
Ancaq bacım sağalmağa, ata-anam Xesusun mülkü) kәklik ovuna gedәndә,
Kamilo Xose Sela. Paskual Duartenin ailәsi sevinmәyә macal tapmamış – qızları Almendralexodan beş yüz addım aralı,
sarıdan narahatlıqdan başqa, onları xәlvәt bir yerdә onunla rastlaşdım; geyinib-
birlәşdirәn heç nә yox idi, – yenә pis yola gecinmişdi, – әynindә qәhvәyi kostyum,
düşdü: atamın yığdığı pulu götürüb, başında uzun günlüklü kepka, әlindә çubuq.
fransızsayağı, salamsız-kәlamsız bu dәfә Biz salamlaşdıq, bu bicbala görәndә ki,
Almendralexoya gedәrәk, “Yeni Madrid”ә bacımı soruşmuram, qurdalayıb mәndәn
düzәldi. Əlbәttә, әn islaholunmaz yarama- söz qopartmaq istәdi, ancaq özümü
zın da ürәyindә hәmişә yaxşı nәsә qalır, bilmәzliyә qoydum vә yәqin, narahatçılığımı
hәr halda, mәn belә hesab edirәm, ona sezib, әl verib uzaqlaşmaq istәyәndә,
görә Rosario da bizi tamam-kamal qәfildәn söz atdı:
unutmadı, hәrdәn ad gününә, milad – Bәs Rosario necәdi?
bayramına jiletdәn-zaddan yollayırdı – bizә – Sәn yaxşı bilәrsәn...
çox lazımıydı ki, yağlı yemәkdәn sonra – Mәn?
onunla qurşaq kimi belimizi çәkәk, ancaq – Bәsdi! Guya bilmirsәn!
orası da varıydı ki, mәşğul olduğu işә görә – Mәn hardan bilim?
bәzәnib-düzәnsә dә, var-dövlәt içindә Bunu elә ciddi tәrzdә dedi ki, başqası
üzmürdü. Almendralexoda bir nәfәrә elә bilәrdi, bu adam ömründә yalan
qoşuldu, hәmin adam da onu mәhv elәdi; o danışmayıb; Rosario barәdә onunla
qaydalara ciddi riayәt elәyirdi – onun yox, namusunu itirәndәn sonra qoruması
bәdәninә yağ sürtüb son mәnzilә lazım olan yeganә şeyi – pul kisәsini dә
hazırladılar. Xәstәliyin, adәtәn, öz dönüşlәri mәhv elәdi. Lәqәbi Ədabaz olan o adamın
olur, xәstәnin sanki bir az dirçәldiyi adı Pako Lopes idi vә etiraf etmәliyәm ki,
gündüzlәrin arxasınca, xәstәnin sonunu hara baxdığı bilinmәsә dә, yaraşıqlı
gözlәdiyimiz gecә gәlirdi; valideynlәrimin oğlanıydı – kim bilir, nә üstündәsә itirdiyi bir
üzü gülmürdü vә hәmin kәdәrli günlәr gözü şüşәydi, ona görә hәtta karıxdırmaq
yalnız bir şeylә yadda qaldı: divarlarımız bir çәtin olan adamı da çaşdırırdı; hündür,
neçә ay şapalaq sәsi eşitmәdi; qocalar bax kürәn, qayışbaldır, özünü dә elә dartırdı ki,
bu qәdәr ruhdan düşmüşdülәr!.. Qonşu ona Ədabaz adını qoyan hәr kimdisә, düz
arvadlar ona ot dәmlәyib içirtmәyi tәklif onluğa vurmuşdu; çörәk pulunu öz
elәyirdi, ancaq biz hamıdan çox senyora görkәmiylә qazanırdı, başqa bir
Enqrasiyaya inanırdıq vә Rosarionun şәfa mәşğuliyyәti yoxuydu – әgәr qadınlar öz
tapması üçün ona üz tutduq; kim bilir nә sәfehliklәri ucbatından onu dolandırırdısa,
içmәyi mәslәhәt gördü, ancaq vicdanla niyә dә işlәmәliydi, ancaq bәlkә mәn rast
hazırlanmışdı, yәqin, ona görә dә faydası gәlmәdiyimә görә belә şeyi pis hesab
20 oldu – sәhhәti tәdricәn düzәlmәyә doğru edirәm. Danışırlar ki, bir zamanlar Əndәlüs
getdi. Atalar demiş, pis adama heç nә meydanlarında öküz döyüşünә çıxırmış;
2015 olmaz (Rosarioya pis demәk istәmirәm, bilmirәm, buna inanım, ya yox, – mәnә elә
ancaq yaxşı olduğunu demәyә dә dilim gәlir, Ədabaz yalnız qadınların içindә
gәlmәz), – Enqrasiyanın ot çaylarından qoçaqdı, onlar, hәmçinin bacım bu adama
içirib, yalnız gözlәmәk qalırdı – sağlam- kor-koranә inandığından firavan yaşayırdı –
lığıyla birlikdә gözәlliyi vә coşqunluğu da qadınların torero üçün sinov getdiyini siz axı
yerinә qayıtdı. yaxşı bilirsiniz. Bir dәfә Pöhrәliyә (don
Ancaq bacım sağalmağa, ata-anam Xesusun mülkü) kәklik ovuna gedәndә,
Kamilo Xose Sela. Paskual Duartenin ailәsi sevinmәyә macal tapmamış – qızları Almendralexodan beş yüz addım aralı,
sarıdan narahatlıqdan başqa, onları xәlvәt bir yerdә onunla rastlaşdım; geyinib-
birlәşdirәn heç nә yox idi, – yenә pis yola gecinmişdi, – әynindә qәhvәyi kostyum,
düşdü: atamın yığdığı pulu götürüb, başında uzun günlüklü kepka, әlindә çubuq.
fransızsayağı, salamsız-kәlamsız bu dәfә Biz salamlaşdıq, bu bicbala görәndә ki,
Almendralexoya gedәrәk, “Yeni Madrid”ә bacımı soruşmuram, qurdalayıb mәndәn
düzәldi. Əlbәttә, әn islaholunmaz yarama- söz qopartmaq istәdi, ancaq özümü
zın da ürәyindә hәmişә yaxşı nәsә qalır, bilmәzliyә qoydum vә yәqin, narahatçılığımı
hәr halda, mәn belә hesab edirәm, ona sezib, әl verib uzaqlaşmaq istәyәndә,
görә Rosario da bizi tamam-kamal qәfildәn söz atdı:
unutmadı, hәrdәn ad gününә, milad – Bәs Rosario necәdi?
bayramına jiletdәn-zaddan yollayırdı – bizә – Sәn yaxşı bilәrsәn...
çox lazımıydı ki, yağlı yemәkdәn sonra – Mәn?
onunla qurşaq kimi belimizi çәkәk, ancaq – Bәsdi! Guya bilmirsәn!
orası da varıydı ki, mәşğul olduğu işә görә – Mәn hardan bilim?
bәzәnib-düzәnsә dә, var-dövlәt içindә Bunu elә ciddi tәrzdә dedi ki, başqası
üzmürdü. Almendralexoda bir nәfәrә elә bilәrdi, bu adam ömründә yalan
qoşuldu, hәmin adam da onu mәhv elәdi; o danışmayıb; Rosario barәdә onunla