Page 14 - "Xəzər"

göstәrirdi. Kәnddәki evlәrin, tәbii ki, evdә baxılası yeganә şey mәtbәx idi – içәri

yaxşıları da varıydı, pisi dә; pislәri daha çox girәn kimi gözә o dәyirdi. Hәmişә tәmiz,

idi. Yeganә ikimәrtәbәli ev – don Xesusun sәliqәylә ağardılan, döşәmәsi torpaq

evi – kaşıdan düzәldilmiş fiqurları, gül olmasına baxmayaraq, möhkәm

dibçәklәriylә göz oxşayırdı. Don Xesus, tapdalanmış vә xırda daşlarla naxış vurulan

ümumiyyәtlә, bitkilәri xoşlayırdı vә mәnә mәtbәxim, başqalarının sementlәnmiş,

elә gәlir, әtirşahların, günçiçәklәrin, sahiblәrinin belә, daha müasir saydıqları

palmaların, nanәlәrin uşaq kimi nazını mәtbәxindәn geri qalmırdı. Ocaq böyük idi,

çәkmәyi tәsәrrüfata baxan qadına bәrk- buxarının yanlarına isә bәzәkli qablar: mavi

bәrk tapşırırdı: qarı hәmişә onları dolçayla naxışlı bardaqlar, mavi vә sarı rәsmlәri olan

sulayırdı, yәqin, ona görә, belә boşqablar düzülmüşdü – birindә adam, o

tәravәtliydilәr. Don Xesusun evi dә birindә gül, ya balıq tәsvir olunmuş, bir

meydanda idi vә qәribәydi ki, – pul başqasına isә ad yazılmışdı. Divardan

xәrclәmәyә xәsislik etmәyәn ev sahibinin müxtәlif şeylәr: gәminin göyәrtәsindә

dövlәtli olmasına baxmayaraq, – artıq yelpikli qız tәsviri olan, şәklin altından isә

dediyim kimi, tәkcә yaxşı tәrәfdәn yox, hәm gümüş tozuyla bәzәk vurulmuş: “Modesto

dә pis tәrәfdәn başqalarının evindәn Rodriges. Yüksәkkeyfiyyәtli müstәmlәkә

14 fәrqlәnirdi – evin fasadı hamınınkı, hәtta әn malları; Merida (Badaxos)” imzası qoyulan
kasıbınkı kimi ağardılmamışdı, necә varsa çox gözәl şәkilli tәqvim; Esparteronun1

2015 elәydi (ona görә adi görünürdü), ancaq don rәngli portreti; bәzisi kiçik, bәzisi adi ölçüdә

Xesusun, yәqin, buna bir sәbәbi varıydı. – kimlәrin olduğunu bilmirәm: ömür boyu

Giriş qapısının üstündә, lәlәkli dәbilqәdә eyni yerdә gördüyümdәn soruşmağı ağlıma

olan qәdim döyüşçü başlarıyla bәzәnmiş gәtirmәdiyim üç-dörd fotoşәkil asılmışdı.

gerb gözә çarpırdı; evi gәlәcәk Divardan zәngli saat, – elә-belә saat deyildi

tәhlükәlәrdәn qorumaq üçün başın biri dәqiq işlәyirdi – vә bir dә rәngbәrәng şüşә

şәrqә, o biri qәrbә baxırdı. Meydanın başlıqları olan qәşәng sancaqlar taxılan

Kamilo Xose Sela. Paskual Duartenin ailәsi arxasında, don Xesusun eviylә yanaşı daş qırmızı mәxmәr yastıqca asılmışdı.

zәng qüllәsi olan vә zәngi nәsә bir başqa Mәtbәxdә mebel az vә sadә idi: üç stul

cür sәslәnәn kilsә ucalırdı; bu sәsi tәsvir (söykәnәcәyi, hörmә oturacağı, ayaqları

elәyә bilmirәm, ancaq bir addımlıqda әymә ağacdan olan yaxşı qalmışdı) vә

sәslәnirmiş kimi aydınca eşidirәm. Qüllә stullar üçün alçaq olan, ancaq öz tәyinatını

saat hündürlükdә idi, ancaq uçub gәlәn yerinә yetirәn şam ağacından düzәldilmış

leylәklәr keçәn yayı harda yuva siyirmәli stol. Mәtbәx sәliqәli vә rahatdı:

qurduqlarını bilirdilәr: iki qışı bizdә keçirәn yayda ocağı qalamayanda, axşama yaxın

axsaq leylәk kilsәnin üstündәki yuvadandı qapıları taybatay açıb, daşın üstündә

– әtcәbala olanda qırğıdan qorxub otururduq, – sәrin olurdu, qışda kömürü

yıxılmışdı. yaxşı düzәndә, istini bәzәn bütün günü

Mәnim evim yolun o üzündә, kәnddәn saxlayırdı. Ocaqdan qalxan alov dillәrinin

tәxminәn iki yüz addım aralıda idi. Ensiz vә divardakı kölgәlәrinә baxmaq maraqlı

– mәnim ictimai mövqeyimә uyğun – olurdu! Alov dillәrinin bәzisi yavaş-yavaş,

birmәrtәbәli olsa da, ona öyrәşmişdim, bәzisi birdәn görünüb itirdi, sanki

hәtta bәzәn qürur da duyurdum. Əslindә, oynayırdılar. Yadımdadı, uşaqlıqda onlar-

1 Baldomero Espartero (1793-1879) – ispan generalı vә dövlәt xadimi