Page 89 - "Xəzər"
P. 89
Bu, çar uğrunda həyatını qurban vermiş Uzunsov kiçik bir otaq idi, pəncərə şüşələrinə 89
və sonralar Qlinkanın operasında vəsf olunmuş çirkli kağız yapışdırılmışdı. Sağ tərəfdə sınıq- 2016
məşhur tarixi şəxsiyyətin həyatından bir epizod salxaq, kirli bir taxt qoyulmuşdu, pəncərənin
idi. önündə isə taxta parçasından düzəldilmiş Daniil Xarms. Hekayələr
kiçik stol gözə dəyirdi; taxtanın bir ucunu
Fedya Davidoviç stulun söykənəcəyinin, o biri ucunu isə gecə
masasının üstünə qoymuşdular. Divardan
Fedya gizlicə nehrəyə yaxınlaşmaq üçün ikigözlü rəf asılmışdı. Taxtda uzanmış kişini
xeyli əmək sərf etməli oldu. Nəhayət, arvadı nəzərə almasaq, otaqda başqa heç nə yox
ayaq dırnağını kəsmək üçün aşağı əyildi və idi. Kişinin əynində cındırı çıxmış uzunətəkli
fürsətdən istifadə eləyən Fedya qıvraq mixəyi pencək vardı, qara sırıqlı şalvar
hərəkətlə nehrədəki yağın hamısını götürüb geymişdi, tərtəmiz yuyulmuş yalın ayaqları
ağzına dürtdü. Ancaq nehrənin qapağını taxtdan kənara çıxmışdı. O, oyaq idi, gözünü
örtəndə ehtiyatsızlıq eləyib, səs saldı. Səsi Fedyaya zilləmişdi.
eşidən arvadı dərhal dikəldi və nehrənin boş
olduğunu görüncə, əlindəki qayçını ona sarı Fedya yüngülcə təzim edib, sakitcə taxtda
tuşlayıb, sərt səslə soruşdu: uzanan adama yaxınlaşdı, ağzındakı yağı
çıxarıb, ona göstərdi.
– Nehrədə yağ yoxdur. Hanı yağ? Yağ
sənin ağzındadır! – Bir yarım, – otaq sahibi duruşunu
dəyişmədən dilləndi.
Fedya başını yelləyib “yox” işarəsi verdi.
– Aha, – arvadı dedi, – susub başını – Deyəsən, az oldu… – Fedya dedi.
yelləyirsən, deməli, ağzın yağla doludur. – Kifayətdir, – otaq sahibi cavab verdi.
Fedya gözlərini bərəltdi və əl hərəkətləriylə – Yaxşı, oldu, – Fedya yağ parçasını
arvadını başa salmağa çalışdı: “Yox, yox, nə barmağından sıyırıb, rəfə qoydu.
danışırsan, elə şey ola bilməz!” Ancaq arvadı – Pulunu sabah gəlib apararsan, – kişi
ona inanmadı: dedi.
– Yalan deyirsən. Aç ağzını. – Nə danışırsınız! – Fedya əsəbiləşdi, –
– Mm… – Fedya nəm-nüm elədi. mənə pul indi lazımdır. Cəmisi bir rubl yarımdır
– Aç ağzını deyirəm, – arvadı təkrarladı. də…
Fedya nəyisə xatırlayıbmış kimi əlini alnına – Rədd ol, – otaq sahibi quru səslə dedi.
vurdu, sanki demək istəyirdi ki: “Ah, lap Fedya barmaqlarının ucunda otaqdan
yadımdan çıxmışdı, indi gəlirəm”. Çıxışa doğru çıxıb, qapını yavaşca örtdü.
yönəldi.
– Dayan! – arvadı qışqırdı. Puşkinin həyatından lətifələr
Ancaq Fedya addımlarını yeyinlədib,
qapının arxasında gözdən itdi. Arvadı onun 1. Puşkin şair idi, elə hey nəsə yazırdı.
arxasınca cumdu, ancaq qapıya çatanda Bir dəfə Jukovski onun yazdığını görüb, ucadan
dayandı. Çünki çılpaq idi, bu görkəmdə dəhlizə dedi:
çıxsa, mənzildə yaşayan başqa sakinlər onu
görə bilərdi. – Əcəb cızma-qaraçısan!
– Aradan çıxdı, – o, kor-peşman divana O vaxtdan Puşkin Jukovskiyə vuruldu və
əyləşdi, – lənətə gəlmiş! onu dostyana Jukov adlandırmağa başladı.
Dəhlizlə irəliləyən Fedya isə üzərinə “Giriş 2. Məlum olduğu kimi Puşkinin saqqalı
qəti qadağandır” yazılmış qapının önündə çıxmırdı. Puşkin buna görə çox rəncidəydi və
ayaq saxladı. Sonra qapını açıb içəri girdi. Zaxarinə qibtə eləyirdi; onun saqqalına söz
ola bilməzdi. “Onun üzündə saqqal çıxır,
mənimkində isə yox”, – Puşkin tez-tez
və sonralar Qlinkanın operasında vəsf olunmuş çirkli kağız yapışdırılmışdı. Sağ tərəfdə sınıq- 2016
məşhur tarixi şəxsiyyətin həyatından bir epizod salxaq, kirli bir taxt qoyulmuşdu, pəncərənin
idi. önündə isə taxta parçasından düzəldilmiş Daniil Xarms. Hekayələr
kiçik stol gözə dəyirdi; taxtanın bir ucunu
Fedya Davidoviç stulun söykənəcəyinin, o biri ucunu isə gecə
masasının üstünə qoymuşdular. Divardan
Fedya gizlicə nehrəyə yaxınlaşmaq üçün ikigözlü rəf asılmışdı. Taxtda uzanmış kişini
xeyli əmək sərf etməli oldu. Nəhayət, arvadı nəzərə almasaq, otaqda başqa heç nə yox
ayaq dırnağını kəsmək üçün aşağı əyildi və idi. Kişinin əynində cındırı çıxmış uzunətəkli
fürsətdən istifadə eləyən Fedya qıvraq mixəyi pencək vardı, qara sırıqlı şalvar
hərəkətlə nehrədəki yağın hamısını götürüb geymişdi, tərtəmiz yuyulmuş yalın ayaqları
ağzına dürtdü. Ancaq nehrənin qapağını taxtdan kənara çıxmışdı. O, oyaq idi, gözünü
örtəndə ehtiyatsızlıq eləyib, səs saldı. Səsi Fedyaya zilləmişdi.
eşidən arvadı dərhal dikəldi və nehrənin boş
olduğunu görüncə, əlindəki qayçını ona sarı Fedya yüngülcə təzim edib, sakitcə taxtda
tuşlayıb, sərt səslə soruşdu: uzanan adama yaxınlaşdı, ağzındakı yağı
çıxarıb, ona göstərdi.
– Nehrədə yağ yoxdur. Hanı yağ? Yağ
sənin ağzındadır! – Bir yarım, – otaq sahibi duruşunu
dəyişmədən dilləndi.
Fedya başını yelləyib “yox” işarəsi verdi.
– Aha, – arvadı dedi, – susub başını – Deyəsən, az oldu… – Fedya dedi.
yelləyirsən, deməli, ağzın yağla doludur. – Kifayətdir, – otaq sahibi cavab verdi.
Fedya gözlərini bərəltdi və əl hərəkətləriylə – Yaxşı, oldu, – Fedya yağ parçasını
arvadını başa salmağa çalışdı: “Yox, yox, nə barmağından sıyırıb, rəfə qoydu.
danışırsan, elə şey ola bilməz!” Ancaq arvadı – Pulunu sabah gəlib apararsan, – kişi
ona inanmadı: dedi.
– Yalan deyirsən. Aç ağzını. – Nə danışırsınız! – Fedya əsəbiləşdi, –
– Mm… – Fedya nəm-nüm elədi. mənə pul indi lazımdır. Cəmisi bir rubl yarımdır
– Aç ağzını deyirəm, – arvadı təkrarladı. də…
Fedya nəyisə xatırlayıbmış kimi əlini alnına – Rədd ol, – otaq sahibi quru səslə dedi.
vurdu, sanki demək istəyirdi ki: “Ah, lap Fedya barmaqlarının ucunda otaqdan
yadımdan çıxmışdı, indi gəlirəm”. Çıxışa doğru çıxıb, qapını yavaşca örtdü.
yönəldi.
– Dayan! – arvadı qışqırdı. Puşkinin həyatından lətifələr
Ancaq Fedya addımlarını yeyinlədib,
qapının arxasında gözdən itdi. Arvadı onun 1. Puşkin şair idi, elə hey nəsə yazırdı.
arxasınca cumdu, ancaq qapıya çatanda Bir dəfə Jukovski onun yazdığını görüb, ucadan
dayandı. Çünki çılpaq idi, bu görkəmdə dəhlizə dedi:
çıxsa, mənzildə yaşayan başqa sakinlər onu
görə bilərdi. – Əcəb cızma-qaraçısan!
– Aradan çıxdı, – o, kor-peşman divana O vaxtdan Puşkin Jukovskiyə vuruldu və
əyləşdi, – lənətə gəlmiş! onu dostyana Jukov adlandırmağa başladı.
Dəhlizlə irəliləyən Fedya isə üzərinə “Giriş 2. Məlum olduğu kimi Puşkinin saqqalı
qəti qadağandır” yazılmış qapının önündə çıxmırdı. Puşkin buna görə çox rəncidəydi və
ayaq saxladı. Sonra qapını açıb içəri girdi. Zaxarinə qibtə eləyirdi; onun saqqalına söz
ola bilməzdi. “Onun üzündə saqqal çıxır,
mənimkində isə yox”, – Puşkin tez-tez
