Page 27 - "Xəzər"
P. 27
ehe, Tadzio, bu yenə sənsən!” kimi bir şey paltarını geyəcək, naharda isə, qaydalara 27
keçirsin beynindən, amma içində səslənmək uyğun, qara kostyumunda olacaq. 2016
istəyən bu saymazyana salam qəlbinin həqiqəti
qarşısında susdu. İçində qanının coşub Bu həyatın xoşagələn ahənginə artıq adət Tomas Mann. Venesiyada ölüm
kükrədiyini, sevinc və ürək ağrısı duydu, başa etmişdi; belə yaşam tərzinin dəbdəbədən xali
düşdü ki, buranı tərk etmək Tadzioya görə olmayan hüzuru onu tezliklə öz sehrinə saldı.
çətin olubmuş. Həqiqətən də, cənub dənizinin sahilindəki
rahat həyat ilə sirli, ecazkar şəhərə daimi
Qımıldanmadan oturmuşdu, burda yaxınlığın sintezi əsl ləzzətdir! Aşenbax zövq
kimsənin gözünə görünmədən, öz aləmindəydi. almaq aşiqi deyildi. Avaraçılıq eləmək, özünü
Üzünün cizgiləri canlandı, qaşları qalxdı, rahatlamaq, vaxtını qayğısız keçirmək üçün
dodaqları maraq dolu çılğın bir təbəssümlə fürsət güdmək ona xas bir şey deyil, hətta
tərpəndi. Sonra başını qaldırdı və kreslonun tamam yad idi. Gənclik illərində belə, asudə
qoltuqlarından iradəsiz bir şəkildə aşağı vaxtdan həyəcan, nifrətlə qaçır, adi iş günlərinin
sallanmış qollarını yana açdı, aramla, kimisə ağuşuna can atırdı. Yer üzünün yalnız bu
qucaqlayırmış kimi, dairəvi hərəkətlər etdi. guşəsi ona rahatlıq və xoşbəxtlik əta edirdi.
Bu da bir növ salamlaşma idi, deyəsən. Yalnız bəzən, səhərlər, öz kabinəsinin çadırı
altından cənub dənizinin lacivərd ənginliyinə
O andan etibarən yanaqları alışıb-yanan, xəyalpərəst bir dalğınlıqla baxanda, ya da ilıq
od püskürən çılpaq tanrısı dördçarxlı arabasını gecələrdə iri ulduzları canlanmış səma altında
göylərin ənginliyində hər gün qovur, onun Lidoya, daim ilişib qaldığı Müqəddəs Mark
qızıl saçları isə şərqdən əsən küləyin altında meydanından qondolada dönəndə; rəngbərəng
yellənirdi. Dənizin tənbəl dalğaları oynaşan işıqlar və havada əriyən serenada səsi
uzaqlığına bir ipək parıltısı enirdi. Qumsallıq yanından sanki üzərək keçəndə, o, özünün
qızmışdı. Havanın gümüşü-mavi sayrışması dağdakı kənd evini, yay qayğılarını, bağçasının
içində pas rəngli parusin aydın seçilirdi – bu üstünü sarmış alçaq buludları, axşamlar
örtük kabinələrin qarşısına çəkilmişdi, çimənlər dəhşətli şimşəyin üfürüb söndürdüyü şamı və
bütün səhər saatlarını onun kölgəsində yemlədiyi qarğaların küknar budaqlarını necə
keçirirdilər. Lakin axşamlar, parkdakı çiçəklərin yellədiyini xatırlayırdı. Həmin dəqiqələrdə ona
misilsiz qoxuları ətrafa yayılanda, göydəki elə gəlirdi ki, dünyanın lap kənarına, insanların
işıqlı ulduzlar sonu görünməz rəqslərinə nəsibinə çox yüngül həyat düşmüş, qışı, tufan
başlayanda və zülmətə qərq olan dənizin sakit və çovğunu olmayan, okeanın ətrafdakı hər
işıltısı qəlblərə aramla dolanda da buralar şeyi öz sərin nəfəsinə bələdiyi, yalnız günəşli,
ecazkar olurdu. Həmin o axşamlar yeni, bir qayğısız günlərin bəxtiyar bir asudəlik içində
qədər nizamlı, xoşbəxt təsadüflərlə, asudə ötüb keçdiyi Eliziuma qaçıb.
vaxtla dolu saysız-hesabsız günəşli günlərin
müjdəçisi idi. Aşenbax Tadzionu çox, demək olar ki,
həmişə görürdü; məhdud məkan və hamı
Xoş uğursuzluğun ləngitdiyi qonaq əşyaları üçün bir olan gündəlik rejimə görə gözəl
qaytarılandan sonra belə, burdan getmək Tadzio, kiçik fasilələri çıxmaq şərtiylə, daim
üçün səbəb axtarmaq düşüncəsindən uzaq yanında olurdu. Onu hər yerdə görür, onunla
idi. İki gün bəzi məhrumiyyətlərə dözməli və hər yerdə rastlaşırdı: hotelin aşağı zallarında;
restorana səfər paltarında enməli oldu. Yolunu şəhərə gedib, geri dönərkən; adamı
azmış sandığı nəhayət ki, otağına qaytarılanda təravətləndirən su gəzintilərində; onları xoş
hər şeyini diqqətlə yerbəyer etdi, komodu, bir təsadüfün görüşdürdüyü meydanın
şkafı öz şeyləriylə dolduraraq, burda ürəyi dəbdəbəsi içində və ümumiyyətlə, hər
istəyən qədər qalmağa qərar verib, sevindi addımbaşı. Amma əsasən çimərlikdə keçirdiyi
ki, bu andan etibarən, özünün ipək çimərlik səhərlərdə həmişə əlinə xoşbəxt fürsət düşürdü
keçirsin beynindən, amma içində səslənmək uyğun, qara kostyumunda olacaq. 2016
istəyən bu saymazyana salam qəlbinin həqiqəti
qarşısında susdu. İçində qanının coşub Bu həyatın xoşagələn ahənginə artıq adət Tomas Mann. Venesiyada ölüm
kükrədiyini, sevinc və ürək ağrısı duydu, başa etmişdi; belə yaşam tərzinin dəbdəbədən xali
düşdü ki, buranı tərk etmək Tadzioya görə olmayan hüzuru onu tezliklə öz sehrinə saldı.
çətin olubmuş. Həqiqətən də, cənub dənizinin sahilindəki
rahat həyat ilə sirli, ecazkar şəhərə daimi
Qımıldanmadan oturmuşdu, burda yaxınlığın sintezi əsl ləzzətdir! Aşenbax zövq
kimsənin gözünə görünmədən, öz aləmindəydi. almaq aşiqi deyildi. Avaraçılıq eləmək, özünü
Üzünün cizgiləri canlandı, qaşları qalxdı, rahatlamaq, vaxtını qayğısız keçirmək üçün
dodaqları maraq dolu çılğın bir təbəssümlə fürsət güdmək ona xas bir şey deyil, hətta
tərpəndi. Sonra başını qaldırdı və kreslonun tamam yad idi. Gənclik illərində belə, asudə
qoltuqlarından iradəsiz bir şəkildə aşağı vaxtdan həyəcan, nifrətlə qaçır, adi iş günlərinin
sallanmış qollarını yana açdı, aramla, kimisə ağuşuna can atırdı. Yer üzünün yalnız bu
qucaqlayırmış kimi, dairəvi hərəkətlər etdi. guşəsi ona rahatlıq və xoşbəxtlik əta edirdi.
Bu da bir növ salamlaşma idi, deyəsən. Yalnız bəzən, səhərlər, öz kabinəsinin çadırı
altından cənub dənizinin lacivərd ənginliyinə
O andan etibarən yanaqları alışıb-yanan, xəyalpərəst bir dalğınlıqla baxanda, ya da ilıq
od püskürən çılpaq tanrısı dördçarxlı arabasını gecələrdə iri ulduzları canlanmış səma altında
göylərin ənginliyində hər gün qovur, onun Lidoya, daim ilişib qaldığı Müqəddəs Mark
qızıl saçları isə şərqdən əsən küləyin altında meydanından qondolada dönəndə; rəngbərəng
yellənirdi. Dənizin tənbəl dalğaları oynaşan işıqlar və havada əriyən serenada səsi
uzaqlığına bir ipək parıltısı enirdi. Qumsallıq yanından sanki üzərək keçəndə, o, özünün
qızmışdı. Havanın gümüşü-mavi sayrışması dağdakı kənd evini, yay qayğılarını, bağçasının
içində pas rəngli parusin aydın seçilirdi – bu üstünü sarmış alçaq buludları, axşamlar
örtük kabinələrin qarşısına çəkilmişdi, çimənlər dəhşətli şimşəyin üfürüb söndürdüyü şamı və
bütün səhər saatlarını onun kölgəsində yemlədiyi qarğaların küknar budaqlarını necə
keçirirdilər. Lakin axşamlar, parkdakı çiçəklərin yellədiyini xatırlayırdı. Həmin dəqiqələrdə ona
misilsiz qoxuları ətrafa yayılanda, göydəki elə gəlirdi ki, dünyanın lap kənarına, insanların
işıqlı ulduzlar sonu görünməz rəqslərinə nəsibinə çox yüngül həyat düşmüş, qışı, tufan
başlayanda və zülmətə qərq olan dənizin sakit və çovğunu olmayan, okeanın ətrafdakı hər
işıltısı qəlblərə aramla dolanda da buralar şeyi öz sərin nəfəsinə bələdiyi, yalnız günəşli,
ecazkar olurdu. Həmin o axşamlar yeni, bir qayğısız günlərin bəxtiyar bir asudəlik içində
qədər nizamlı, xoşbəxt təsadüflərlə, asudə ötüb keçdiyi Eliziuma qaçıb.
vaxtla dolu saysız-hesabsız günəşli günlərin
müjdəçisi idi. Aşenbax Tadzionu çox, demək olar ki,
həmişə görürdü; məhdud məkan və hamı
Xoş uğursuzluğun ləngitdiyi qonaq əşyaları üçün bir olan gündəlik rejimə görə gözəl
qaytarılandan sonra belə, burdan getmək Tadzio, kiçik fasilələri çıxmaq şərtiylə, daim
üçün səbəb axtarmaq düşüncəsindən uzaq yanında olurdu. Onu hər yerdə görür, onunla
idi. İki gün bəzi məhrumiyyətlərə dözməli və hər yerdə rastlaşırdı: hotelin aşağı zallarında;
restorana səfər paltarında enməli oldu. Yolunu şəhərə gedib, geri dönərkən; adamı
azmış sandığı nəhayət ki, otağına qaytarılanda təravətləndirən su gəzintilərində; onları xoş
hər şeyini diqqətlə yerbəyer etdi, komodu, bir təsadüfün görüşdürdüyü meydanın
şkafı öz şeyləriylə dolduraraq, burda ürəyi dəbdəbəsi içində və ümumiyyətlə, hər
istəyən qədər qalmağa qərar verib, sevindi addımbaşı. Amma əsasən çimərlikdə keçirdiyi
ki, bu andan etibarən, özünün ipək çimərlik səhərlərdə həmişə əlinə xoşbəxt fürsət düşürdü
