Page 25 - "Xəzər"
P. 25
erkən saatlara xas təravətli, göz qapaqları qədər, peşmanlığın dərinliklərinə acı bir səyahət 25
qızarmış halda küncdəki pəncərənin qabağına idi. 2016
keçib, masalarına yaxınlaşdılar. Elə həmin
dəqiqə də furajkasını əlində tutmuş portye Kiçik gəmi limandan ötən tanış marşrutla Tomas Mann. Venesiyada ölüm
ona yaxınlaşdı və xatırlatdı ki, getmək vaxtıdır. Müqəddəs Mark meydanının yanından keçib,
Onları, başqa gedənləri “Ekselsior” hotelinə Qrande kanalıyla üzüyuxarı şütüyürdü.
aparsın deyə maşın artıq gözləyirdi, ordan da Aşenbax gəminin ön tərəfindəki girdə skamya-
kater şirkətin özəl kanalıyla qonaqları vağzala da oturmuşdu, məhəccərə söykənib, əliylə
çatdıracaqdı. Vaxt artıq lap az qalmışdı. gözlərini işıqdan qoruyurdu. İctimai bağlar
Aşenbax isə elə bilirdi ki, tələsməyə ehtiyac arxada qalmışdı, Pyasetta özünün krallara
yoxdur. Yola düşməsinə hələ düz bir saat layiq gözəlliyiylə bir də gözə dəydi və elə o
vardı. O, bütün hotellərin öz müştərilərini dəqiqə də itdi, cürbəcür sarayların uzun sırası
vaxtından qabaq yola salmaq adətinə içində başlandı, dönəndə isə, Rialtonun misilsiz
deyindi və portyenin diqqətinə çox ciddi şəkildə mərmər tağı göründü. Aşenbax baxır, qəlbi
yetirdi: səhər yeməyini tələsmədən yemək parçalanırdı. Şəhərin onu qovan çürüntü,
istərdi. Portye könülsüz çəkildi ki, beş dəniz və bataqlıq qoxulu havasını indi bir
dəqiqədən sonra bir də yaxınlaşsın. Maşın riqqətlə, daxili ağrıyla sinəsinə çəkirdi. Mümkün
artıq gözləyə bilmir. “Onda, sandığımı da idimi ki, bütün bunların ürəyinə nə dərəcədə
götürüb, getsin!..” – deyə, Aşenbax əsəbi yaxın olduğunun fərqinə varmasın? Bu gün
cavab verdi. Bilirdi ki, vaxtında marşrut katerinə səhər qərarının düz olub-olmaması barədə
minib, oraya gələcək və ümumiyyətlə, imkan yüngül təəssüf etdiyi tərəddüd dolu bir hiss,
versinlər necə, nə vaxt gedəcəyinin qayğısına indi ümidsizliyə, əsl ağrıya, elə bir ürək
özü qalsın. Portye təzim etdi. Aşenbax isə sıxıntısına çevrilmişdi ki, lap gözləri dolur və
zəhlətökən xatırlatmalardan canını qurtardığı bu duyğuları yaşaya biləcəyinə qabaqcadan
üçün səhər yeməyini rahat başa çatdırdı və hazır olmadığı üçün özünü möhkəm qınayırdı.
hətta ofisiantdan qəzet də istədi. Ayağa qalxan- Venesiyanı bir daha görməyəcəyi, bunun so-
da, vaxtı, həqiqətən, qıt idi. Elə oldu ki, həmin nuncu vida olması barədə fikirlər ona ağır,
an Tadzio zala daxil oldu. bəzən isə lap dözülməz gəlirdi. Bu şəhər
ikinci dəfəydi ki, onu öz xəstəsinə çevirirdi;
Öz masasına sarı keçəndə, az qaldı ki, ikinci dəfəydi ki, başını götürüb qaçmağa
Aşenbaxla toqquşsun – ağbaş, enli alınlı məcbur edirdi və deməli, gələcəkdə bu şəhərə
kişiylə üz-üzə gələndə baxışlarını aşağı saldı yasaq, gücü çatmayan, haqqında xəyallara
və onun yanından ötdü. “Əlvida, Tadzio! Səni dalmaq belə yolverilməz olan bir şey kimi
çox seyr edə bilmədim!” – fikirləşdi Aşenbax. baxmalıydı. Üstəlik, o hələ bunu da hiss edirdi:
Nə qədər qəribə olsa da, bu sözləri dodaqlarını indi getsə, içindəki utanc və inadkarlıq ona
tərpədərək eşidilməz şəkildə tələffüz etdi və imkan verməyəcək ki, sevimli şəhərinə –
sonra bunu da əlavə elədi: “Tanrı sənə yar ol- qarşısında iki dəfə özünün fiziki zəifliyini
sun!” – və yola çıxmaq üçün yığışmağa başladı. göstərdiyi bu şəhərə bir də dönsün. Ruhun
Hamıya çaypulu payladı, əynində fransız istəyi ilə cismin imkanları arasındakı bu uçurum
sürtüyü olan bəstəboy inzibatçıyla sağollaşdı qocalmaqda olan bir insana elə ağır və mühüm,
və hoteldən onun çamadanlarını aparan fiziki məğlubiyyət isə elə utandırıcı və
mərtəbə növbətçisinin müşayiəti altında, elə yolverilməz görünürdü ki, özünün dünən bu
gəldiyi kimi də piyada, adanı köndələninə qərarı verməyə, öz məğlubiyyətini ciddi
kəsən, ağ çiçəkli xiyabanla çıxıb getdi və bu mübarizə aparmadan etiraf etməyə onu məcbur
yol onu birbaş gəmilərin yan aldığı körpüyə etmiş iradəsizliyini heç cür anlaya bilmirdi.
gətirib çıxardı. Bilet aldı, yerinə əyləşdi – və
bunun dalınca baş verənlər artıq qəzavü- Budur, gəmi artıq vağzala yaxınlaşır, onun-
sa içindəki ağrı və çaşqınlıq ruhi sarsıntı
qızarmış halda küncdəki pəncərənin qabağına idi. 2016
keçib, masalarına yaxınlaşdılar. Elə həmin
dəqiqə də furajkasını əlində tutmuş portye Kiçik gəmi limandan ötən tanış marşrutla Tomas Mann. Venesiyada ölüm
ona yaxınlaşdı və xatırlatdı ki, getmək vaxtıdır. Müqəddəs Mark meydanının yanından keçib,
Onları, başqa gedənləri “Ekselsior” hotelinə Qrande kanalıyla üzüyuxarı şütüyürdü.
aparsın deyə maşın artıq gözləyirdi, ordan da Aşenbax gəminin ön tərəfindəki girdə skamya-
kater şirkətin özəl kanalıyla qonaqları vağzala da oturmuşdu, məhəccərə söykənib, əliylə
çatdıracaqdı. Vaxt artıq lap az qalmışdı. gözlərini işıqdan qoruyurdu. İctimai bağlar
Aşenbax isə elə bilirdi ki, tələsməyə ehtiyac arxada qalmışdı, Pyasetta özünün krallara
yoxdur. Yola düşməsinə hələ düz bir saat layiq gözəlliyiylə bir də gözə dəydi və elə o
vardı. O, bütün hotellərin öz müştərilərini dəqiqə də itdi, cürbəcür sarayların uzun sırası
vaxtından qabaq yola salmaq adətinə içində başlandı, dönəndə isə, Rialtonun misilsiz
deyindi və portyenin diqqətinə çox ciddi şəkildə mərmər tağı göründü. Aşenbax baxır, qəlbi
yetirdi: səhər yeməyini tələsmədən yemək parçalanırdı. Şəhərin onu qovan çürüntü,
istərdi. Portye könülsüz çəkildi ki, beş dəniz və bataqlıq qoxulu havasını indi bir
dəqiqədən sonra bir də yaxınlaşsın. Maşın riqqətlə, daxili ağrıyla sinəsinə çəkirdi. Mümkün
artıq gözləyə bilmir. “Onda, sandığımı da idimi ki, bütün bunların ürəyinə nə dərəcədə
götürüb, getsin!..” – deyə, Aşenbax əsəbi yaxın olduğunun fərqinə varmasın? Bu gün
cavab verdi. Bilirdi ki, vaxtında marşrut katerinə səhər qərarının düz olub-olmaması barədə
minib, oraya gələcək və ümumiyyətlə, imkan yüngül təəssüf etdiyi tərəddüd dolu bir hiss,
versinlər necə, nə vaxt gedəcəyinin qayğısına indi ümidsizliyə, əsl ağrıya, elə bir ürək
özü qalsın. Portye təzim etdi. Aşenbax isə sıxıntısına çevrilmişdi ki, lap gözləri dolur və
zəhlətökən xatırlatmalardan canını qurtardığı bu duyğuları yaşaya biləcəyinə qabaqcadan
üçün səhər yeməyini rahat başa çatdırdı və hazır olmadığı üçün özünü möhkəm qınayırdı.
hətta ofisiantdan qəzet də istədi. Ayağa qalxan- Venesiyanı bir daha görməyəcəyi, bunun so-
da, vaxtı, həqiqətən, qıt idi. Elə oldu ki, həmin nuncu vida olması barədə fikirlər ona ağır,
an Tadzio zala daxil oldu. bəzən isə lap dözülməz gəlirdi. Bu şəhər
ikinci dəfəydi ki, onu öz xəstəsinə çevirirdi;
Öz masasına sarı keçəndə, az qaldı ki, ikinci dəfəydi ki, başını götürüb qaçmağa
Aşenbaxla toqquşsun – ağbaş, enli alınlı məcbur edirdi və deməli, gələcəkdə bu şəhərə
kişiylə üz-üzə gələndə baxışlarını aşağı saldı yasaq, gücü çatmayan, haqqında xəyallara
və onun yanından ötdü. “Əlvida, Tadzio! Səni dalmaq belə yolverilməz olan bir şey kimi
çox seyr edə bilmədim!” – fikirləşdi Aşenbax. baxmalıydı. Üstəlik, o hələ bunu da hiss edirdi:
Nə qədər qəribə olsa da, bu sözləri dodaqlarını indi getsə, içindəki utanc və inadkarlıq ona
tərpədərək eşidilməz şəkildə tələffüz etdi və imkan verməyəcək ki, sevimli şəhərinə –
sonra bunu da əlavə elədi: “Tanrı sənə yar ol- qarşısında iki dəfə özünün fiziki zəifliyini
sun!” – və yola çıxmaq üçün yığışmağa başladı. göstərdiyi bu şəhərə bir də dönsün. Ruhun
Hamıya çaypulu payladı, əynində fransız istəyi ilə cismin imkanları arasındakı bu uçurum
sürtüyü olan bəstəboy inzibatçıyla sağollaşdı qocalmaqda olan bir insana elə ağır və mühüm,
və hoteldən onun çamadanlarını aparan fiziki məğlubiyyət isə elə utandırıcı və
mərtəbə növbətçisinin müşayiəti altında, elə yolverilməz görünürdü ki, özünün dünən bu
gəldiyi kimi də piyada, adanı köndələninə qərarı verməyə, öz məğlubiyyətini ciddi
kəsən, ağ çiçəkli xiyabanla çıxıb getdi və bu mübarizə aparmadan etiraf etməyə onu məcbur
yol onu birbaş gəmilərin yan aldığı körpüyə etmiş iradəsizliyini heç cür anlaya bilmirdi.
gətirib çıxardı. Bilet aldı, yerinə əyləşdi – və
bunun dalınca baş verənlər artıq qəzavü- Budur, gəmi artıq vağzala yaxınlaşır, onun-
sa içindəki ağrı və çaşqınlıq ruhi sarsıntı
